Qaraquyruq tityra (Tityra cayana) - Tropik Cənubi Amerikanın orta ölçülü oxuyan quşları. Tityralar müxtəlif müəlliflər tərəfindən ya "Cotingidae", ya da "Tyrannidae" fəsilələrinə aid edilmişdir. Lakin mövcud dəlillər göstərir ki, onlar və ən yaxın qohumları "Tityridae" fəsiləsi kimi ayrıca təsnif edilməlidir. Taksonomiya 1760-cı ildə Fransa zooloqu Mathurin Jacques Brisson özünün "Ornithologie" əsərində Fransız Qvianasının Kayena şəhərindən toplanmış nümunə əsasında qaraquyruq tityranın təsvirini daxil etdi. O, fransızca ad olaraq "La pie-griesche gris de Cayenne", latınca ad olaraq isə "Lanius Cayanensis cinereus" istifadə etdi. Brisson latınca adlar yaratmışdı, lakin bu adlar binomial sistemə uyğun deyildi və "Beynəlxalq Zooloji Nomenklatura Komissiyası" tərəfindən tanınmır. İsveç təbiətşünası Karl Linney 1766-cı ildə "Systema Naturae" əsərinin on ikinci nəşrini yeniləyərkən, Brisson tərəfindən əvvəllər təsvir edilmiş 240 növü daxil etdi. Onlardan biri də qaraquyruq tityra idi. Linney qısa təsvir verdi, binomial ad olaraq "Lanius cayanus" təqdim etdi və Brissonun əsərini istinad etdi. Bu növ indi fransız ornitoloqu Louis Pierre Vieillot tərəfindən 1816-cı ildə təqdim edilmiş "Tityra" cinsinə daxil edilir. Yarımnövlər -T. c. cayana (Linnaeus, 1766) – And dağlarının şərqində, Şimali Cənubi Amerika, Trinidaddan Amazon hövzəsi boyunca Piaui və Mato Qrosso (Braziliya) və bitişik Boliviyaya qədər. Qırmızı dimdik əsası genişdir. Erkək fərdlərdə bel hissə boz rəngdədir. Dişi fərdlərdə qəhvəyi rəngli başlıq və sinə və bel hissəsində az zolaqlanma var və boğaz ağdır. -T. c. braziliensis (Swainson, 1838) – Piaui, Mato Qrosso və bitişik Boliviya cənub-şərqdə Misiones və bəlkə də Corrientes əyalətinə (Argentina) qədər. Qırmızı dimdik əsası dar. Erkək fərdlərdə bel hissə ağdır. Dişi fərdlərdə başlıq yoxdur, baş, boyun, bel və alt hissə güclü zolaqlıdır. Təsvir Bu, qısa quyruğu və uzun, qarmaq uclu dimdiyi olan möhkəm bədənli bir quşdur, digər tityralar kimi, onun da xüsusi, köhnəlmiş doqquzuncu əsas lələyi var. Yetkin qaraquyruq tityra 20–22 santimetr (7.9–8.7 inç) uzunluğunda və 60–70 qram (2.1–2.5 unsiya) ağırlığındadır. Erkək fərdlərdə üst hissə mat ağ, alt hissə isə ağdır. Quyruq lələkləri, əsas və ikinci dərəcəli qanad lələkləri və gözlərin altına qədər uzanan başlıq qaradır, üçüncü dərəcəli qanad lələkləri gümüşü-bozdur. Dişi fərdlərdə qanadlar və quyruq qəhvəyi rəngdədir, baş, bel və alt hissədə bəzi qəhvəyi naxışlar var. Hər iki cinsdə göz ətrafında və dimdiyə qədər uzanan çəhrayı-qırmızı rəngli çılpaq dəri sahəsi var. Dimdiyin əsası qırmızı, ucu qaradır. Gözün iris hissəsi və ayaqlar tünd rəngdədir. Cavan fərdlərin lələk rəngi məlum deyil. Yayılması və yaşayış mühiti Bu quş il boyu meşə kənarlarında, ikinci dərəcəli bitkilərdə və plantasiya kölgə ağaclarında, həmçinin "pantanal" və "serrado" kimi ərazilərdə, həmçinin "terra firme" və "várzea" meşələrində, adətən 500 metr (1600 fut) yüksəkliyə qədər, bəzən isə 1100 metr (3600 fut) yüksəkliyə qədər tapılır. Davranış Qaraquyruq tityra ən çox cütlük halında, daha az tez-tez tək və ya kiçik qruplarda görülür, digər quşlara dözümsüzdür və onları qovmağa çalışır. Tez-tez orta ölçülü meyvələrlə qidalanarkən görünən yerlərdə oturur. Qida bitkilərdən toplanır və ya havada tutulur. Bəzi böyük həşəratlar tutulsa da, bunlar əsasən cavan quşlara verilir. Yetkinlər əsasən meyvə ilə qidalanır və "Meliaceae" fəsiləsinə aid olan "Cabralea canjerana" kimi növlərin yayılmasında mühüm rol oynayır. Bu növ qarışıq növlü qidalanma dəstələrinə nadir hallarda qoşulur, hətta cavan quşları bəsləyərkən belə, həşəratları ağacların yuxarı hissələrində tək başına axtarır. Bu növ, parazit quş olan parıltılı inəkquşunun (Molothrus bonariensis) bir çox qonaqlarından biridir. Geniş arealı boyunca nadir deyil və bir çox milli park və digər qorunan ərazilərdə rast gəlinir. Buna görə də, "IUCN" tərəfindən "ən az narahat edici növ" kimi qiymətləndirilir.
https://en.wikipedia.org/wiki/Black-tailed_tityra
https://ebird.org/species/blttit1
https://datazone.birdlife.org/species/factsheet/western-black-tailed-tityra-tityra-cayana
https://birdsoftheworld.org/bow/species/blttit1/cur/introduction
https://xeno-canto.org/species/Tityra-cayana
https://www.inaturalist.org/taxa/8830-Tityra-cayana
https://www.britannica.com/animal/black-tailed-tityra
https://www.oiseaux.net/birds/black-tailed.tityra.html
https://www.kesterclarke.com/galleries/birds-of-guyana/becards-tityras/black-tailed-tityra/
https://www.glennbartley.com/naturephotography/birds/BLACK-TAILED%20TITYRA.html
Tarix : 13 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
