Qaraqanad mədənçi ("Geositta saxicolina") - "Furnariidae" fəsiləsinin, "Sclerurinae" yarımfəsiləsinə aid olan bir quş növü. Taksonomiya və sistematika Qaraqanad mədənçi monotipikdir, yəni heç bir yarımnövü yoxdur. Təsvir Qaraqanad mədənçi öz cinsinin orta ölçülü bir nümayəndəsidir. Uzunluğu 15–16,5 sm, çəkisi isə təxminən 31 q-dır. Erkək və dişilər eyni görünüşə malikdir. Yetkin fərdlərin alın və üz hissəsi darçın rəngindədir, üst göz xətti isə çəhrayımtıl rəngdədir. Başının üstü və beli orta qəhvəyi, bel nahiyəsi və quyruqüstü örtükləri parlaq açıq rəngdədir. Quyruğun ən daxili cüt lələkləri qara olub, əsaslarında kiçik bir açıq rəngli hissə var. Digər lələklər isə getdikcə daha çox açıq rənglidir. Ən xarici cüt lələklərin xarici hissəsi ağ, daxili hissəsi isə açıq darçın rəngindədir və ucunda tünd bir zolaq var. Qanad örtükləri qəhvəyi olub, geniş açıq kənarlara malikdir, uçuş lələkləri isə tünd qəhvəyi rəngdədir. Aşağı hissələri açıq rəngli və ya çəhrayımtıl rəngdədir, sinə yanları daha parlaqdır. Gözləri qəhvəyi, qısa dimdiyi qara olub, alt çənəsinin əsası boz rəngdədir. Ayaqları və dırnaqları qaradır. Cavan fərdlərin ümumi rəngi daha isti tonlarda olur və sinələrində tünd ləkələr var. Yayılması və yaşayış mühiti Qaraqanad mədənçi yalnız Perunun mərkəzi And dağlarında, Pasco və Huankavelika departamentləri arasında tapılır. Altiplano bölgəsində yaşayır və qayalıq zəminli yumşaq yamaclı otlaqları üstün tutur. Dəniz səviyyəsindən 3700–4900 metr yüksəklikdə rast gəlinir. Hərəkət Qaraqanad mədənçi yaşadığı ərazidə il boyu qalıcıdır. Qidalanma Qaraqanad mədənçi yerdə, tək-tək, cütlər halında və bəlkə də kiçik ailə qrupları ilə qidalanır. Qidası təfərrüatlı şəkildə təsvir edilməsə də, həşəratları daxil olduğu məlumdur. Digər onurğasızlar və toxumlarla da qidalandığı güman edilir. Çoxalma Qaraqanad mədənçinin çoxalma biologiyası haqqında demək olar ki, heç nə məlum deyil. Yuva qurma mövsümü dekabrı əhatə edir, lakin digər detallar məlum deyil. Eyni cinsin digər növləri kimi yerdə bir dəlikdə yuva qurduğu güman edilir. Səs və çağırışlar Qaraqanad mədənçinin səs ifadələri tam olaraq öyrənilməmişdir. Məqsədi məlum olmayan bir səs ifadəsi "gözəl, melodik bir 'cheecheechee-chi-chi-chi-chi'"dir. Çağırışları arasında "qısa cırıltılı notlar" var və uçuş zamanı "tirr tirr tirr" səsi çıxarır. Status "Beynəlxalq Təbiəti Mühafizə İttifaqı" (IUCN) qaraqanad mədənçini "az riskli" kimi qiymətləndirib. Məhdud yayılma sahəsinə malikdir və populyasiya ölçüsü məlum olmasa da, sabit olduğu güman edilir. Hər hansı bir dərhal təhlükə müəyyən edilməmişdir. Bu növ kifayət qədər geniş yayılmışdır. "İnsan fəaliyyətinin Qaraqanad mədənçiyə birbaşa təsiri çox azdır".
https://ebird.org/species/dawmin1
https://datazone.birdlife.org/species/factsheet/dark-winged-miner-geositta-saxicolina
https://xeno-canto.org/species/Geositta-saxicolina
https://en.wikipedia.org/wiki/Dark-winged_miner
https://xeno-canto.org/species/Geositta-saxicolina?view=1
https://avibase.bsc-eoc.org/species.jsp?avibaseid=95D7191DCA4AF7A7
https://www.inaturalist.org/taxa/10738-Geositta-saxicolina
https://birdsoftheworld.org/bow/species/dawmin1/cur/introduction?printable
Tarix : 24 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
