Qaradöş ağacdələn (lat. Dryocopus schulzii) — "Picidae" fəsiləsinin "Picinae" yarımfəsiləsinə aid olan, "Təhlükəyə Yaxın" statuslu quş növü. Argentina, Boliviya və Paraqvayda rast gəlinir. Taksonomiyası və sistematikası Qaradöş ağacdələnin taksonomiyası mübahisəlidir. "Amerika Ornitologiya Cəmiyyətinin Cənubi Amerika Təsnifat Komitəsi" (SACC), "Beynəlxalq Ornitologiya Komitəsi" və "Clements" taksonomiyası onu "Dryocopus" cinsinə aid edir. "BirdLife International"in "Dünya Quşları Təlimatı" (HBW) isə onu "Hylatomus" cinsinə daxil edir. Bundan əlavə, "SACC" növün elmi adını "schulzi" kimi qəbul edir, digər üç sistemin qəbul etdiyi "schulzii" yazılışını rədd edir. Bütün dörd sistem qaradöş ağacdələnin monotipik növ olduğu ilə razıdır. Təsviri Qaradöş ağacdələn 29–30 sm uzunluğundadır. Hər iki cinsin uzun və iti bir kəkili var. Yetkin erkəklərin alnı və kəkili qırmızıdır. Onların qulaq örtükləri boz, göz arxasında çox incə və qısa ağ zolaq, göz ətrafından qulaq örtüklərinin altına və boynun yan tərəfinə qədər uzanan ağ zolaq, qırmızı yanaq zolağı (arxa ucunda bir qədər qara) və ağ çənəsi var. Yetkin dişilərin yanaq zolağı qara və alnının aşağı hissəsi qaradır, lakin qalan hissələri erkəklərlə eynidir. Hər iki cinsin boğazı və arxa boynu qara, boyundan aşağı hissəsi isə əsasən qara rəngdədir. Cənub populyasiyasının çiyin lələkləri qara, şimal populyasiyasının çiyin lələklərinin xarici hissəsi isə ağ rəngdədir və ağ boyun zolağını davam etdirir. Uçuş lələkləri qara, əsasları isə ağ rəngdədir. Quyruğun üst tərəfi qara, lələk oxları ağ, alt tərəfi isə qara və ya qəhvəyi-qara rəngdədir. Yan tərəfləri və aşağı qarın hissəsi çox vaxt zəif sarı zolaqlarla örtülüdür. Dimdiyi uzun, açıq fil sümüyü rəngindədir, üst hissəsi və əsası daha tünd rəngdədir. Gözləri tünd qəhvəyi və ya qırmızı-qəhvəyi, ayaqları isə tünd boz rəngdədir. Cavan fərdlər yetkinlərdən daha solğun və qəhvəyi rəngdədir, yan tərəflərində daha çox zolaqlar var. Yayılması və yaşayış yeri Qaradöş ağacdələn Boliviyanın Santa-Krus və Tarixa departamentlərindən cənuba, Paraqvayın qərb və mərkəz hissələri ilə Argentinanın şimal-mərkəz hissəsinə qədər, Kordoba və San-Luis əyalətlərinə qədər yayılmışdır. Quru Qran-Çako meşələrində və savannalarda, həmçinin daha rütubətli dağ meşələri ilə keçid zonalarında yaşayır. Dəniz səviyyəsindən 1000 metr yüksəkliyə qədər rast gəlinir. Davranış Qaradöş ağacdələn bütün arealı boyu il boyu yaşayır. Qidalanma Qaradöş ağacdələn adətən tək-tək və ya cütlük halında, bəzən isə kiçik ailə qrupları ilə qidalanır. Ağac gövdələrində və əsas budaqlarda dəyir, zərbələr endirir və yarıqları yoxlayır. Qidası haqqında dəqiq məlumat yoxdur. Çoxalma Qaradöş ağacdələnin çoxalma mövsümü ən azı oktyabrdan dekabra qədər davam edir və bəlkə də marta qədər uzanır. Ölü ağaclarda və ya elektrik dirəklərində yuva oyuğu qazır. Yumurta sayı, inkubasiya müddəti, balaların uçma vaxtı və valideynlərin qayğısı ilə bağlı detallar məlum deyil. Səslər Qaradöş ağacdələnin ən çox işlətdiyi səs "yüksək “vik vik vik vik vik”" səsidir. Həmçinin "kəskin “ti-çrr”" səsi çıxarır və yuva yaxınlığında narahat edildikdə təkrarlanan "enən “kirrrrrr”" səsi çıxarır. Uzun bir zərbə ilə davamlı səs çıxarır. Statusu "Beynəlxalq Təbiəti Qoruma Birliyi" (IUCN) qaradöş ağacdələni "Təhlükəyə Yaxın" kimi qiymətləndirir. Növün məhdud yayılma arealı və məlum olmayan populyasiya ölçüsü var, lakin populyasiyanın azalma tendensiyası göstərdiyi güman edilir.
https://animalia.bio/black-bodied-woodpecker
https://www.audubon.org/field-guide/bird/black-backed-woodpecker
https://www.inaturalist.org/taxa/17838-Dryocopus-schulzi
https://en.wikipedia.org/wiki/Black-bodied_woodpecker
https://ebird.org/species/blbwoo3
https://xeno-canto.org/species/Dryocopus-schulzii
https://birdsoftheworld.org/bow/species/blbwoo3/cur/introduction
https://www.allaboutbirds.org/guide/Black-backed_Woodpecker/overview
https://app.birda.org/species-guide/12403/Black-bodied_Woodpecker
https://datazone.birdlife.org/species/factsheet/black-bodied-woodpecker-hylatomus-schulzii
Tarix : 10 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
