Qaradimdik ağacdələni (lat. Thripadectes melanorhynchus) — "Furnariidae" fəsiləsinin "Furnariinae" yarımfəsiləsinə aid quş növü. Kolumbiya, Ekvador və Peruda rast gəlinir. Taksonomiya və sistematika Qaradimdik ağacdələninin iki yarımnövü var: nominal yarımnöv "T. m. melanorhynchus" (Tschudi, 1844) və "T. m. striaticeps" (Sclater & Salvin, 1875). Bu növ və zolaqlıdöş ağacdələni (T. rufobrunneus) qardaş növlərdir. Təsviri Qaradimdik ağacdələni 20–20.5 sm uzunluğunda və 39–46 qram çəkiyə malikdir. Bu, qaranlıq rəngli və sığırçın formasına bənzər iri bir furnariiddir. Erkək və dişi fərdlərin lələk örtüyü eynidir. Nominal yarımnövün yetkin fərdlərinin üzü əsasən qara-qəhvəyi rəngdədir, yaxşı müəyyən edilmiş sarımtıl zolaqlar və qara-qəhvəyi-sarımtıl qarışıq lələklər var. Başının üstü qara-qəhvəyi rəngdədir və nazik sarımtıl zolaqlara malikdir. Beli tünd qəhvəyi rəngdədir və sarımtıl zolaqları var, sağrı hissəsi tünd qəhvəyi, quyruq üstü örtükləri isə qırmızımtıl-qəhvəyi rəngdədir. Qanadları zəngin tünd qəhvəyi, quyruğu isə tünd şabalıdı-qəhvəyi rəngdədir. Boğazı oxra rəngindədir və tünd lələk kənarları ilə "pulcuq" görünüşü verir. Döş nahiyəsi qırmızımtıl-qəhvəyi rəngdədir və solğun açıq zolaqları var, qarın hissəsi əsasən tünd qırmızımtıl-qəhvəyi, yan tərəfləri və quyruqaltı örtükləri isə daha tünd qırmızımtıl-qəhvəyi rəngdədir. Gözləri qəhvəyi və ya tünd qəhvəyi, dimdiyi qara, ayaqları və pəncələri isə tünd qara-boz və ya qəhvəyi rəngdədir. Cavan fərdlərin bel və boğaz zolaqları yetkinlərdən daha az müəyyəndir. "T. m. striaticeps" yarımnövünün başının üstü və beli nominal yarımnövdən daha açıq rəngdədir (daha az tünd), belindəki zolaqlar daha genişdir və qanadları daha qırmızımtıldır. Yayılması və yaşayış yeri Nominal yarımnöv daha geniş yayılmışdır. Ekvadorun şimalındakı Sukumbios əyalətindən Perunun Puno departamentinə qədər And dağlarının şərq yamacında rast gəlinir. "T. m. striaticeps" yarımnövü Kolumbiyanın Şərqi And dağlarının şərq yamacında, Boyaka və Kasana departamentlərindən Ekvadorun şimalına qədər yayılmışdır. Növ əsasən dağ həmişəyaşıl meşələrində, həmçinin ikinci dərəcəli meşələrdə və təpə zirvələrindəki cılız meşələrdə yaşayır. Kolumbiyada dəniz səviyyəsindən 1000–1800 metr, Ekvador və Peruda isə 1000–1700 metr yüksəklikdə rast gəlinir. Davranış Qaradimdik ağacdələni bütün arealı boyu il boyu yaşayır. Qidalanma Qaradimdik ağacdələninin qidası əsasən buğumayaqlılardan ibarətdir və kiçik onurğalıları da daxil ola bilər. Sıx alt bitkilərdə, adətən tək-tək qidalanır və nadir hallarda qarışıq növlərdən ibarət qruplara qoşulur. Qidasını əsasən yarpaqlar və budaqlar üzərindən toplayır, lakin qidalanma üsulları tam olaraq müəyyən edilməyib. Çoxalma Qaradimdik ağacdələninin çoxalma mövsümü dəqiq müəyyən edilməyib, lakin ən azı oktyabrdan aprelə qədər davam edir. Monoqam olduğu güman edilir. Torpaq yamacda 1 metr uzunluğunda tunel qazır və sonunda yarpaq saplaqları və bəzən incə budaqlarla döşənmiş kamera yaradır. Məlum olan bir yuvada üç yumurta var. İnkubasiya müddəti və balaların uçma vaxtı məlum deyil. Hər iki valideyn balalara qidalanır. Statusu "Beynəlxalq Təbiəti Qoruma Birliyi" (IUCN) qaradimdik ağacdələnini "Ən Az Narahatlıq Doğuran" kimi qiymətləndirir. Geniş yayılma arealına malikdir və populyasiya ölçüsü məlum olmasa da, sabit olduğu güman edilir. Təhlükələr müəyyən edilməyib. Növ nadir və ya lokal olaraq kifayət qədər yayılmış hesab olunur və bir neçə qorunan ərazidə rast gəlinir.
https://ebird.org/species/blbtre1
https://en.wikipedia.org/wiki/Black-billed_treehunter
https://birdsoftheworld.org/bow/species/blbtre1/cur/introduction
https://www.oiseaux.net/birds/black-billed.treehunter.html
https://datazone.birdlife.org/species/factsheet/black-billed-treehunter-thripadectes-melanorhynchus
https://xeno-canto.org/species/thripadectes-melanorhynchus
https://avibase.bsc-eoc.org/species.jsp?avibaseid=2BB5C0FD47EBFAC6
https://animalia.bio/black-billed-treehunter
https://observation.org/photos/45922659/
https://laji.fi/en/taxon/MX.30880
Tarix : 10 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
