Qarabaşlı piprit (lat. Piprites pileata)- "Suboscine" qrupuna aid quş növü. Əvvəllər "Piprites" cinsinə daxil edilmiş və "Tyrannidae" fəsiləsinə aid edilmişdir. Daha əvvəl "Pipridae" fəsiləsinə daxil edilsə də, genetik tədqiqatlar əsasında yenidən təsnif edilmişdir. Yayılması və yaşayış yeri Qarabaşlı piprit Braziliyanın cənub-şərqində (Minas Geraisin cənubu və Rio-de-Janeyro ştatı) və Argentinanın şimal-şərqində, Misiones əyalətində qeyri-bərabər şəkildə yayılmışdır. Növ Atlantik meşəsinin kənarında, xüsusilə Braziliya şam ağaclarının tapıldığı ərazilərdə, meşə qatlarının yuxarı və orta hissələrində yaşayır. Dəniz səviyyəsindən 500–2000 metr yüksəklikdə rast gəlinir. Təsvir Yetkin qarabaşlı piprit qara başlığı və sarı dimdiyi olan bir tirankidir. Uzunluğu 12–12.5 sm arasındadır. Üst hissəsi zəngin qəhvəyi rəngdədir, ayaqları sarı, qanad lələkləri qara və sarı-yaşıl rəngdədir. Erkəklərdə əsas lələklər xüsusilə ağ rəngdədir. Dişilər erkəklərə bənzəyir, lakin üst hissələri zeytun rəngindədir. Cavan fərdlərin təsviri məlum deyil. Qidalanma Qarabaşlı pipritlər kiçik meyvələr və buğumayaqlılarla qidalanır. "Chusquea" bambuk kolluqlarının meşə qatlarının yuxarı, orta və alt hissələrində qidalandığı qeydə alınıb. Çoxalma Erkək qarabaşlı piprit çoxalma mövsümündə təqdimat ritualı keçirir. Çoxalma haqqında başqa məlumat azdır. Çoxalma mövsümü sentyabr-noyabr ayları arasında baş verir. Yuva qurma oktyabr ayında müşahidə edilmişdir. Qorunma statusu Qarabaşlı piprit "Beynəlxalq Təbiəti Qoruma Birliyi" (IUCN) tərəfindən "Zəif" kimi qiymətləndirilir, lakin 2016-cı ildə kiçik yayılma arealı və parçalanmış, azalan populyasiyası səbəbilə "Təhlükəyə Yaxın" kimi təsnif edilmişdir. 2020-ci ildə ümumi populyasiyası 2,800–22,400 yetkin fərd olaraq qiymətləndirilmişdir. Yayılma arealı Braziliya şam ağaclarının mövcudluğu ilə məhdudlaşır; qarabaşlı piprit növünü dəstəkləmək üçün Braziliya şam ağaclarının azalan populyasiyasının bərpası üçün tövsiyələr verilmişdir. Sistematika Qarabaşlı piprit 1822-ci ildə holland zooloqu Coenraad Jacob Temminck tərəfindən ilk dəfə təsvir edilmişdir. Tip yeri Braziliyanın Parana ştatının Kuritiba şəhəridir. Cins adı olan Piprites yunan dilində kiçik quş mənasını verən "pipra" və ya "pipro" sözlərindən və "bənzəyən" mənasını verən "ites" sözündən gəlir. Növün elmi adı olan pileata latın dilində "başlıqlı" mənasını verir. Qarabaşlı piprit monotipik növdür. Piprites cinsi və digər tirankidlərlə əlaqəsi qeyri-müəyyəndir. 2000-ci illərin əvvəllərində aparılan molekulyar genetik tədqiqatlar "Rhynchocyclidae" və "Tyrannidae" ilə əlaqələrini göstərmişdir. 2013-cü ildə "Pipritidae" fəsiləsi təklif edilmiş və "Piprites" yeganə cins kimi qəbul edilmişdir. Bu fəsilə adı "Avibase və Braziliya Ornitologiya Qeydləri Komitəsi" tərəfindən qəbul edilsə də, "Cənubi Amerika Təsnifat Komitəsi" (SACC) 2016-cı ildə bu təklifi rədd etmişdir. 3 il sonra "SACC" "Pipritinae"-ni "Tyrannidae" fəsiləsinin alt fəsiləsi kimi qəbul etmişdir.
https://ebird.org/species/bkcpip1
https://en.wikipedia.org/wiki/Black-capped_piprites
https://birdsoftheworld.org/bow/species/bkcpip1/cur/introduction
https://datazone.birdlife.org/species/factsheet/black-capped-piprites-piprites-pileata
https://www.inaturalist.org/taxa/8867-Piprites-pileata
https://xeno-canto.org/species/piprites-pileata
https://www.oiseaux.net/birds/black-capped.piprites.html
https://avibase.bsc-eoc.org/species.jsp?avibaseid=680DC17D26470C65
https://www.oiseaux-birds.com/card-black-capped-piprites.html
https://animalia.bio/black-capped-piprites
Tarix : 11 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
