Qaraalın pəncərək ("Dumetia atriceps") - "Köhnə Dünya" pəncərəkləri qrupuna aid olan bir quş növü. Ümumi məlumat Hindistanın Qərbi Qat dağlarında və Şri Lankada meşələrdə tapılır. Bu kiçik şabalıdı-qəhvəyi rəngli quşların qara başlığı, ağ alt hissəsi və açıq sarı gözləri var. Meşələrin alt bitki örtüyündə sürülər halında qidalanırlar və daim səs çıxarırlar, narahat olduqda isə həyəcan siqnalları verirlər. Taksonomiya Qaraalın pəncərək ilk dəfə 1839-cu ildə ingilis təbiətşünası Tomas Jerdon tərəfindən "Brachypteryx atriceps" binominal adı ilə təsvir edilmişdir. O, yayılma sahəsini Hindistanın cənub-qərbindəki Trissur, Vadakkancherry, Kunur və Vayanad kimi göstərmişdir. Növün tip yeri 1935-ci ildə Hyu Vistler tərəfindən Vayanad olaraq təyin edilmişdir. Qaraalın pəncərək əvvəllər monotipik "Rhopocichla" cinsinə daxil edilsə də, 2019-cu ildə nəşr edilmiş geniş molekulyar filogenetik tədqiqatın nəticələrinə əsasən "Dumetia" cinsinə köçürülmüşdür. "Dumetia" cinsi 1852-ci ildə ingilis zooloq Eduard Blit tərəfindən təqdim edilmişdir. Cinsin adı latınca "sıx kolluq" mənasını verən "dumetum" sözündən gəlir. Növün epiteti olan "atriceps" latınca "qara" (ater) və "başlıq" (-ceps) sözlərindən ibarətdir. Dörd yarımnöv tanınır -"D. a. atriceps" (Jerdon, 1839) – Hindistanın qərb və cənub hissələri. -"D. a. bourdilloni" (Hume, 1876) – Hindistanın cənub-qərb və cənub hissələri. -"D. a. siccata" (Whistler, 1941) – Şri Lankanın şimal və şərq hissələri. -"D. a. nigrifrons" (Blyth, 1849) – Şri Lankanın cənub-qərb hissələri. Təsvir Qaraalın pəncərək kvadratik quyruğu ilə birlikdə 13 sm uzunluğundadır. Üst hissəsi qəhvəyi, alt hissəsi isə ağ rəngdədir. Qərbi Qat dağlarında yaşayan iki yarımnövün qara başlığı var, lakin Şri Lankadakı iki yarımnövün bu xüsusiyyəti qara maskaya çevrilir. Açıq sarı gözlər bu xüsusiyyətlə ziddiyyət təşkil edir. Cənub Qərbi Qatlarda yaşayan "bourdilloni" yarımnövünün başlığı daha tünd qara, alt hissəsi daha qəhvəyi və üst hissələri daha zeytun rənglidir. Palqat boğazının şimalında tapılan nominal yarımnövün başlığı tünd qara rəngdədir. Şri Lankada "siccata" yarımnövü aşağı yüksəklikdə, "nigrifrons" isə nəmli zonada yaşayır. Birincinin üst hissələri daha zeytun, ikincinin isə qırmızımtıl rəngdədir. Davranış və ekologiya Pəncərəklərin uçuşu zəifdir və yaşadıqları ərazidə qalıcıdırlar. Sürülər halında qidalanırlar və bitkilərə dırmaşırlar. Narahat olduqda isə kolluqların ən yuxarı hissəsindən alt bitki örtüyünə düşürlər. Onların tipik yaşayış mühiti meşələrin alt bitki örtüyü və ya meşə kənarlarındakı açıq ərazilərdir. Əsasən həşəratlarla qidalanırlar. Sıx bitki örtüyündə müşahidə etmək çətin olsa da, digər pəncərəklər kimi, bu quşlar da səsli olurlar və xarakterik cırıltılı həyəcan çağırışları onların mövcudluğunu göstərən ən yaxşı göstəricidir. Tez-tez qarışıq növlü qidalanma sürülərinə qoşulurlar. Çoxalma Çoxalma mövsümü maydan iyula qədər davam edir. Bu pəncərək yuvalarını kolluqların aşağı hissəsində qurur, yuva yarpaqlardan, tez-tez bambuk yarpaqlarından hazırlanmış top şəklindədir. Yuva quru yarpaqların kolluğa yapışdırılmış kimi görünür və girişi yan tərəfdədir. Adətən iki yumurta qoyulur. Həmçinin, quşların bəzən gecələdiyi yuxu yuvaları da qurduqları deyilir. Bu yuxu yuvaları döşənmiş deyil.
https://ebird.org/species/dafbab1
https://datazone.birdlife.org/species/factsheet/dark-fronted-babbler-dumetia-atriceps
https://xeno-canto.org/species/Dumetia-atriceps
https://avibase.bsc-eoc.org/species.jsp?avibaseid=B517FCCCD172E913
https://birdsoftheworld.org/bow/species/dafbab1/cur/introduction
https://animalia.bio/dark-fronted-babbler#google_vignette
https://www.inaturalist.org/taxa/1289446-Dumetia-atriceps
https://xeno-canto.org/species/Dumetia-atriceps?dir=0&order=loc&view=3
Tarix : 24 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
