Qara yaxalı barbet (Lybius torquatus) - "Lybiidae" fəsiləsinə aid bir quş növü. Afrikanın sahra altı (Saxara səhrasının cənubu nəzərdə tutulur) bölgəsinə aiddir. Yayılması Anqola, Botsvana, Burundi, Konqo Demokratik Respublikası, Esvatini, Keniya, Lesoto, Malavi, Mozambik, Namibiya, Ruanda, Cənubi Afrika, Tanzaniya, Uqanda, Zambiya və Zimbabve daxil olmaqla Sahra altı Afrikada rast gəlinir. Təsvir Qara yaxalı barbet adətən 20-25 sm uzunluğunda, dolğun görünüşlü və böyük bir başa malikdir. Həmçinin "Lybius" cinsinə xas olan tükcüklərlə əhatə olunmuş ağır dimdiyə malikdir. Bu barbetin adına istinad edən çox açıq qara yaxası və başı var. Gözlərin və dimdiyin ətrafında alov-qırmızı rəngi də var. Qırmızı başın qara başla əvəz edilməsi səbəbindən morfologik olaraq dəyişən rəngə malikdir. Həm də daha sıx rəngə malikdir və digər barbetlərdən daha böyükdür. Bu quş həm də cinsi olaraq monomorfikdir, yəni bu növün erkək və dişiləri arasında ümumiyyətlə fenotipik fərq yoxdur. Morfologiyası, ölçüsü və davranışı əsasən eynidir. Səs Qara yaxalı barbet "Lybius" cinsindəki bir çox duet növündən biridir və gündəlik həyatında müntəzəm olaraq duetdən istifadə edir. Bu növün tək mahnı halları eşidilmir. Həmçinin, duetlərin repertuarı çox da dəyişmir. Bu növ, ümumiyyətlə "too-puddly too-puddly too-puddly" və ya "too-doodle too-doodle" kimi verilən yüksək duet səsi ilə asanlıqla tanınır, qanad çalması ilə müşayiət olunur. Qanad çalmasına əlavə olaraq, cütlükdəki quşlar əaqə qurarkən bir-birlərinə üz-üzə durur və bir-birlərinə mərasim şəkildə baş əyərək irəli əyilirlər. Bu quş, xırıltılı xəbərdarlıq səsi və yüksək vızıltı daxil olmaqla müxtəlif səslər çıxarır. Xırıltı, duetin başlanğıc səsi ola bilər. "Too-puddly" mahnısı əslində antifonal bir duetdir. Bu o deməkdir ki, cütlükdən bir quş ilk notu oxuyur, sonra cütlükdəki digər quş ikinci notu oxuyur. Kənar müşahidəçilər üçün bu, iki fərqli quşdan gəlir kimi səslənmir. Salamlaşma mərasimindən sonra fərqli cinsi duet rolları var və tərəfdaşın notları fərqlənir. Quşlar eyni vaxtda oxumurlar, lakin duetlərində sinxronlaşdırılırlar. Bir quşun oxumağı dayandırdığı andan cütlükdəki digər quşun mahnını davam etdirdiyi ana qədər olan vaxta duet üçün eşitmə reaksiyası vaxtı deyilir. Bu quş üçün təxmini eşitmə reaksiyası müddəti 178 ms-dir. Bu növ, salamlaşma mərasimlərinə, cütləşməyə və ərazi nümayişlərinə daha çox qanad və uçuş nümayişləri daxil edir. Bu, ünsiyyətcil bir növdür, tez-tez müdaxilə edənləri qovarkən və yuva oyuqlarında birlikdə (qeydə alınmış 15-ə qədər) qonarkən birgə hərəkət edir. Onların uçuşu qanadların yüksək vızıltısı ilə birbaşa olur. Qidalanma Bu barbetlər əsasən müxtəlif meyvə və tərəvəzlərlə qidalanan tək quşlardır. Onlar tez-tez plantasiyalara baş çəkərək orada yemək tapırlar. Meyvələri bütöv yeyirlər və toxum daha sonra qusulur. Qara yaxalı barbetlər, tez-tez baş verməsə də, həşəratlar, çoxayaqlılar, kərtənkələlər, qurbağalar və gekonlarla da qidalanırlar. Çoxalma "L. torquatus" növünün yetişdirmə mövsümü dekabrdan fevrala qədərdir. Yarımnövlər -"L. t. zombae" (Shelley, 1893) -"L. t. pumilio" (Grote, 1927) -"L. t. irroratus" (Cabanis, 1878) -"L. t. congicus" (Reichenow, 1898) -"L. t. vivacens" (Clancey, 1977) — Malavi, Mozambik və şərqi Zimbabve -"L. t. bocagei" (Sousa, 1886) — Anqola, qərbi Zambiya, şimali Namibiya və şimali Botsvana -"L. t. torquatus" (Dumont, 1805) — ən cənub yarımnöv, şərqi Botsvana - Esvatini və Şərqi Keyp

İstinadlar

https://en.wikipedia.org/wiki/Black-collared_barbet

https://ebird.org/species/blcbar1

https://birdsoftheworld.org/bow/species/blcbar1/cur/introduction

https://africanlegacy.org.za/birds/birds_view.php?bird_id=400

https://xeno-canto.org/species/Lybius-torquatus

https://naturebackin.com/2017/10/19/black-collared-barbets-duets-and-warfare-in-the-garden/

https://www.inaturalist.org/taxa/116950-Lybius-torquatus

https://www.biodiversityexplorer.info/birds/lybiidae/lybius_torquatus.htm

https://datazone.birdlife.org/species/factsheet/black-collared-barbet-lybius-torquatus

http://crocodileriverreserve.co.za/2020/01/07/black-collared-barbet/

Tarix : 11 fevral 2025

Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.