Qara kəkilli koket (Lophornis helenae) — "koketlər" fəsiləsinin, "Lesbiinae" yarımfəsiləsinin "Lesbiini" qəbiləsinə aid bir kolibri növü. Belizdə, Kosta-Rikada, Qvatemalada, Hondurasda, Meksikada və Nikaraquada rast gəlinir. Taksonomiya və sistematika Qara kəkilli koket əvvəlcə "Ornismya helenae" kimi təsvir edilmişdir. Daha sonra o və ağ kəkilli koket (Lophornis adorabilis) "Paphosia" cinsinə yerləşdirilmişdir. Qara kəkilli koket monotipikdir. Təsvir Qara kəkilli koket 6,3-7,7 sm uzunluğunda və orta hesabla 2,6-2,8 qram ağırlığındadır. Yetkin erkək fərdin tünd metalik yaşıl tacı, nazik yaşılımtıl qara kəkili var. Ənsə və kürək metalik bürünc-yaşıldır. Mərkəzi quyruq lələkləri darçını-qırmızı, əsasları və tünd ucları arasında tutqun yaşılımtıl bürüncüdür. Xarici quyruq lələkləri darçını qırmızıdır. Çənə və yuxarı boğaz aşağısında məxməri qara zolaq olan metalik sarımtıl-yaşıldır. Boğazın yanlarında məxməri qara haşiyələri olan buff lələklərinin dəstələri var. Köks metalik bürüncdür, qarın və böyürlər metalik bürünc ləkələri olan ağdır və quyruq altı örtücüləri darçını qırmızıdır. Dimdiyi qara uclu parlaq qırmızıdır. Yetkin dişi fərdin ensiz, ağ zolağı olan tünd metalik, yaşıl-bürüncü üst hissələri var. Tacı düzdür, erkəyin kəkili yoxdur. Aşağı sağrı və quyruq üstü örtücüləri bürünc parıltısı olan qaradır. Mərkəzi quyruq lələkləri darçını qırmızı, əsasları və qaralımtıl ucları arasında zeytun bürüncüdür. Xarici quyruq lələkləri ucuna yaxın geniş qara zolaq olan darçın qırmızıdır. Üz qara rəngdədir. Çənə və boğaz açıq boz-buffdan, darçın tonlarına qədər geniş şəkildə dəyişir və erkəyin dəstələri yoxdur. Köks metalik bürüncdür, qarın metalik bürünc ləkələri olan ağdır və quyruq altı örtücüləri darçını qırmızıdır. Üst çənəsi qaradır və alt çənəsi qara uclu qırmızıdır. Yetkin olmayan erkəklər yetkin dişi fərdə bənzəyir, lakin yetkin fərdən daha kiçik bir kəkili və kiçik bir qara "önlük" olan ağmtıl bir boğaza sahibdir. Yetkin olmayan dişi fərdlər yetkin fərdlərə bənzəyir. Yayılma və yaşayış yeri Qara kəkilli koket Meksikanın cənubi Verakruz bölgəsindən, cənubda şərqi Qvatemala, cənubi Beliz, şərqi Honduras və Nikaraqua vasitəsilə şərqi Kosta Rikaya qədər rast gəlinir. Ayrı bir populyasiya Mərkəzi Amerikanın Sakit Okean tərəfində, Meksikanın Çipas bölgəsindən, cənubda Qvatemalanın böyük hissəsinə qədərdir. Növ, rütubətli dağlıq və aşağı düzənlik həmişəyaşıl meşələrinin kənarlarında, yarı açıq landşaftlarda yaşayır. Meşədəki boşluqlarda və kolluqlarda da olur. Yüksəklikdə Meksikada dəniz səviyyəsindən 1500 m-ə qədər, Kosta Rikada isə 300 ilə 1200 m arasında dəyişir. Hərəkət Qara kəkilli koket, arealıının böyük hissəsində il boyu məskunlaşmışdır, lakin Kosta Rikada kiçik məsafəli miqrasiya hərəkətləri qeyd edilmişdir. Qidalanma Qara kəkilli koket, əsasən örtükdə, həm də aşağı səviyyələrdə axtarılan nektarla qidalanır. Əsasən çiçəkli ağacların dövrəsini ziyarət edir və qidalanmaq üçün havada asılı qalır. Həmçinin, yarpaqlardan uçuşda topladığı kiçik buğumayaqlılarla da, qidalanır. Çoxalma Qara kəkilli koketin çoxalma fenologiyası haqqında demək olar ki, heç nə məlum deyil. Kosta Rikadakı bir yuva mart ayında aktiv idi. Meşə kənarında yerdən 8 m yüksəklikdə bir budağın ucunda kiçik bir fincan formalı yuvasl qeydə alınıb. Səs Qara kəkilli koket adətən səssizdir. Onun nəğməsi olduğu düşünülən səs, "təkrarlanan, aydın, yuxarıya doğru yüksələn tsuwee"dir. Həmçinin, "döyüşəndə nazik, yüksək civilti və qidalananda sakit, bir qədər metalik teek" səsi çıxardığı da bildirilir. Status "IUCN", qara kəkilli koketi "Ən az narahatlıq doğuran" kimi qiymətləndirmişdir, baxmayaraq ki, onun populyasiyasının ölçüsü və tendensiyası məlum deyil. Geniş yayılmış yaşayış yeri itkisinə və ya deqradasiyasına qarşı həssasdır, lakin əks halda insan fəaliyyəti bu növə qısa müddətli təsir göstərir.
https://ebird.org/species/blccoq1
https://en.wikipedia.org/wiki/Black-crested_coquette
https://birdsoftheworld.org/bow/species/blccoq1/cur/introduction
https://datazone.birdlife.org/species/factsheet/black-crested-coquette-lophornis-helenae
https://www.inaturalist.org/taxa/6349-Lophornis-helenae
https://xeno-canto.org/species/Lophornis-helenae
https://www.oiseaux-birds.com/card-black-crested-coquette.html
https://animalia.bio/black-crested-coquette
https://earthlife.net/black-crested-coquettes/
https://www.oiseaux.net/birds/black-crested.coquette.html
Tarix : 11 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
