Qara daşdöndərən quşu (Arenaria melanocephala) - Kiçik bir quşu növü. Bu, "Arenaria" cinsindəki iki daşdöndərən quşu növündən biridir. Digəri isə "qırmızı dönəndaş" (A. interpres) adlanır. Hal-hazırda "Scolopacidae" ailəsinə daxil edilsə də, əvvəllər bəzən "Charadriidae" ailəsinə aid edilirdi. Bu quş Şimali Amerikanın qərb sahillərində yaşayır və yalnız Alyaskada çoxalır. Təsvir Qara daşdöndərən quşu 22–25 santimetr uzunluğunda və 100–170 qram ağırlığındadır. Qara dimdiyi 20–27 millimetr uzunluğunda və bir qədər yuxarıya doğru əyilmişdir. Ayaqları və pəncələri qəhvəyi-qara rəngdə olub, qırmızımtıl çalarlıdır. Quş əsasən qara və ağ rəngdədir. Çoxalma dövründə yetkin fərdlərin başı və sinəsi qara olur, yalnız göz və dimdik arasında ağ ləkə, göz üzərində ağ zolaq və sinənin yan tərəflərində ağ xallar olur. Üst hissəsi qəhvəyi-qara rəngdədir, lakin qanad örtükləri və kürək lələklərinin kənarları açıq rənglidir. Qarın və quyruq altı ağdır. Uçuş zamanı ağ qanad zolağı, ağ çiyin ləkəsi və enli qara zolaqlı ağ quyruq görünür. Ayrıca, belin aşağı hissəsindən quyruq üst örtüklərinə qədər ağ rəng hakimdir, yalnız sağrıda qara bir zolaq var. Qara daşdöndərən quşu Alyaskanın qərb hissəsində, cənubdan Alyaska yarımadasından şimalda Point Hopea qədər çoxalır. Əhalinin böyük hissəsi Yukon-Kuskokvim deltasında yuva qurur. Adətən sahil yaxınlığında yuva qursa da, bəzi bölgələrdə çay və göl sahilləri boyunca daha daxili ərazilərdə də rast gəlinir. Şimal-şərqi Sibirdən bir neçə qeyd var, lakin orada çoxalma əlaməti müşahidə edilməyib. Dünyada sayı təxminən 95.000 fərddir və bunun təxminən 80.000-i Yukon-Kuskokvim Deltasında yaşayır. Qara daşdöndərən quşu qışı Şimali Amerikanın Sakit okean sahillərində, cənubdan Alyaskadan şimal-qərb Meksikaya qədər olan qayalıq sahillərdə keçirir. Burada Baja Kaliforniya və Sonorada rast gəlinir, Nayaritdən isə yalnız bir qeyd var. Yaz və payız miqrasiyası zamanı nadir hallarda daxili ərazilərdə görülür; məsələn, cənubi Kaliforniyadakı Saltondənizindən və Montana, Viskonsin, Nevada və Arizona kimi ABŞ ştatlarından təsvirlər var. Səyyah quşlar Yukon və Şimal-Qərb ərazilərindən qeydə alınıb, Qalapaqos adalarından San Kristobal adasından isə bir qeyd var. Ekologiya Qara daşdöndərən quşu əsasən onurğasızlar, xüsusilə qışda xərçənglər və molyusklarla, çoxalma dövründə isə hşəratlarla qidalanır. Həmçinin toxum, yumurta və leş də yeyir. Çoxalma ərazilərində əsasən sazlıqlı nəm çəmənliklərdə qidalanır. Qışda tipik yaşayış yeri qayalıq sahillərdir, lakin həmçinin çimərliklərdə, palçıqlı düzənliklərdə və insan tərəfindən tikilmiş məkanlarda (məsələn, dalğaqıran və iskələlərdə) də rast gəlinir. O, dimdiyi ilə daşları, yosun örtüklərini və digər obyektləri çevirərək altında gizlənən ovunu tapır. Çoxalma ərazilərinə mayın əvvəllərindən iyunun əvvəllərinə qədər gəlir və erkəklər daha əvvəl gəlir. Quşlar tez-tez əvvəlki illərdəki kimi eyni ərazidə qalır və eyni cütlüklə birləşir. Yuva əsasən erkək tərəfindən qazılan bir çökəklikdən ibarətdir. Adətən sazlıqların və ya otların arasında və ya söyüd ağaclarının altında yerləşir. Adətən dörd yumurta qoyulur; yumurtalar zeytun və ya açıq yaşıl rəngdə olur və tünd ləkələrlə örtülür. Yumurtalar hər iki valideyn tərəfindən 21–24 gün müddətində inkubasiya olunur. Balalar inkubasiyadan sonra tez bir zamanda yuvadan çıxaraq özləri qidalana bilirlər. Onlar 25–34 gün sonra yaxşı uçmaq qabiliyyəti qazanırlar.
https://www.allaboutbirds.org/guide/Black_Turnstone/id
https://ebird.org/species/blktur
https://en.wikipedia.org/wiki/Black_turnstone
https://www.audubon.org/field-guide/bird/black-turnstone
https://www.inaturalist.org/taxa/3941-Arenaria-melanocephala
https://datazone.birdlife.org/species/factsheet/black-turnstone-arenaria-melanocephala
https://wildlife-species.canada.ca/bird-status/oiseau-bird-eng.aspx?sY=2019&sL=e&sB=BLTU&sM=a
https://birdweb.org/BIRDWEB/bird/black_turnstone
https://www.oiseaux-birds.com/card-black-turnstone.html
https://www.eaglewingtours.com/marine-birds/black-turnstone-arenaria-melanocephala/
Tarix : 10 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
