Qara alın su süpürən (Chlidonias albostriatus) - Həmçinin "dəniz martini", "şumçu oğlan", "daxili su süpürən", "çay yatağı su süpürəni" və ya "tarapiroe" kimi tanınan, Yeni Zelandiyada şirin su hövzələri yaxınlığında tapılan kiçik bir su süpürən növü. Bu quş əsasən şirin su balıqları, buğumayaqlılar və qurdlarla qidalanır. Əsasən boz lələklərə malikdir. Cənubi Adanın şərq bölgələrində çoxalması ilə məhdudlaşan bu növ, təqdim edilmiş məməlilər və quşlar tərəfindən təhdid edilir və sayı azalır. "Beynəlxalq Təbiəti Mühafizə Birliyi" (IUCN) tərəfindən "Təhlükəli" kateqoriyasına daxil edilmişdir. Taksonomiya Alman təbiətşünası Johann Reinhold Forster 1832-ci ildə Marlboroda, Kraliça Şarlotta Boğazından toplanmış nümunə əsasında qaraalın susüpürəni "Sterna antarctica" adı ilə təsvir etmişdir. Lakin bu ad artıq fransız təbiətşünası René Lesson tərəfindən Antarktika susüpürəni üçün istifadə edilmişdir. Növün ilk etibarlı təsviri 1845-ci ildə Corc Robert Qrey tərəfindən "Hydrochelidon albostriata" adı ilə verilmişdir. Növün elmi adı latınca "ağ" mənasını verən "albus" və "zolaqlı" mənasını verən "striatus" sözlərindən gəlir. Çarlz Lüsien Bonapart 1856-cı ildə növün adını "albistriata" kimi yazmışdır, bu ad sonrakı müəlliflər tərəfindən qəbul edilmişdir, lakin 1955-ci ildə Valter Oliver tərəfindən düzəldilmişdir. Növün taksonomik yeri uzun illər müəyyən deyildi, çünki lələkləri və çoxalma üçün daxili ərazilərə miqrasiyası onun "Chlidonias" cinsinə aid olan bataqlıq su süpürənləri ilə əlaqəli olduğunu göstərirdi, lakin digər növlərdən fərqli olaraq bataqlıqlarda yuva qurmurdu. Martin Moynihan onu "ən çətin hal" kimi təsvir etmiş və nəhayət "Sterna" cinsinə aid etmişdir. 2005-ci ildə Bridge və həmkarları tərəfindən aparılmış molekulyar tədqiqat onu bataqlıq su süpürənlərinin əsas növü kimi təsnif etdi. Növün bir neçə yerli adı var. Qrey 1845-ci ildə qeyd etmişdir ki, maorilər ona "tarapiroe" deyirlər. Həmçinin "şumçu oğlan" və ya "şumçunun dostu" adlanır, çünki yeni şumlanmış torpaqda, torpaq qurdları və sürfələrlə qidalanmağı xoşlayır. Təsvir Qara alın su süpürən orta-kiçik ölçüdə bir quşdur. Yetkin fərdlər 28-30 sm uzunluğunda, 65-72 sm qanad açıqlığında və orta hesabla 95 qram çəkisindədir. Qısa narıncı dimdiyi, qısa narıncı ayaqları və tünd boz üst, açıq boz alt hissə, ağ bel və fərqləndirici qara başlığı var. Yayılması və yaşayış yeri Yeni Zelandiyada qaraalın susüpürən Şimal Adasının cənub ucundan Cənubi Adanın şərq sahilləri boyunca, Marlborodan Southlandə və Stewart adasına qədər tapılır. Cənubi Nelsonda Buller və yuxarı Motueka çayları boyunca da yayılmışdır. Çoxalma Çoxalma arealı yalnız Cənubi Adanın şərq hissəsi ilə məhdudlaşır. Çay kənarlarında yaşayır və çoxalma mövsümündən kənar dənizdə 10 km (6 mil) məsafəyə qədər qidalanır. Marlboroda Wairau çayı üzərində aparılan tədqiqatlar göstərdi ki, bataqlıq belibağlısı (Circus approximans) qara alın su süpürən yumurtaları üçün əsas yırtıcıdır. Həmçinin yerli qara arxalı qağayı (Larus dominicanus) və Cənubi Adanın sahil qarğaları (Haematopus finschi) də yumurtaları oğurlayır. Təqdim edilmiş məməlilər, o cümlədən pişik (Felis catus), gəlincik (Mustela erminea), kirpi (Erinaceus europaeus occidentalis) və qara siçan (Rattus rattus) da qeydə alınmışdır. Qorunma Qara alın su süpürənlərin sayı bütün yayılma sahəsində azalır və növ "təhlükəli" kimi təsnif edilir. Təhdidlərə Yeni Zelandiyaya təqdim edilən bir neçə növ daxildir: gəlinciklər (Mustela spp.), vəhşi pişiklər, boz siçan (Rattus norvegicus), kirpi, it və Avstraliyadan gələn adi fırçaquyruq possum (Trichosurus vulpecula) və Avstraliya sağsağanı (Gymnorhina tibicen).
https://en.wikipedia.org/wiki/Black-fronted_tern
https://www.nzbirdsonline.org.nz/species/black-fronted-tern
https://ebird.org/species/blfter1
https://datazone.birdlife.org/species/factsheet/black-fronted-tern-chlidonias-albostriatus
https://www.inaturalist.org/taxa/144538-Chlidonias-albostriatus
https://xeno-canto.org/species/Chlidonias-albostriatus
https://www.doc.govt.nz/nature/native-animals/birds/birds-a-z/black-fronted-tern/
https://birdsoftheworld.org/bow/species/blfter1/cur/introduction
https://braidedrivers.org/ecology/black-fronted-tern/
https://animalia.bio/black-fronted-tern
Tarix : 12 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
