Qalapaqos quru iquanası (Conolophus subcristatus) - Yalnız Ekvadorun Qalapaqos adalarında yaşayan xüsusi bir kərtənkələ növü. Bu növ, Qalapaqos adalarının unikal ekosistemində təkamül prosesi nəticəsində yaranmışdır və adaların fauna simvollarından biridir. Təsviri Uzunluğu: Yetkin quru iquanalarının uzunluğu 1-1.5 metr ola bilir. Çəkisi: 5-10 kq arasında dəyişir. Nadir hallarda bəzi fərdlər 12 kq çəkiyə çata bilir. Dərisi: Sarı, narıncı və qəhvəyi rənglərin qarışığıdır. Bu rənglər onların adaların vulkanik torpağına uyğunlaşdığını göstərir. Xüsusiyyətləri: Küt burunları və güclü ayaqları ilə seçilirlər. Quyruqları həm balansı tənzimləyir, həm də müdafiə vasitəsi kimi xidmət edir. Yaşayış mühiti Quru iquanaları əsasən vulkanik torpaqlı, quru və səhralıq ərazilərdə yaşayır. Əsasən Santa-Kruz, Plaza Sur, Baltra və digər kiçik adalarda yaşayırlar. Vulkanik torpaqlarda qazıntılar edərək yuva hazırlayır və bədən istiliklərini tənzimləmək üçün günəşdə isinirlər. Xüsusiyyətləri Qalapaqos quru iquanası soyuqqanlı heyvanlar (ektotermik orqanizmlər) kateqoriyasına daxildir. Yəni onlar daxili bədən istiliyini ətraf mühitdən asılı olaraq tənzimləyir. Soyuqqanlı heyvanlar öz bədən istiliklərini sabit saxlaya bilmir və enerji ehtiyaclarını azaltmaq üçün xarici mühitdən istifadə edirlər. Günəşdə isinərək bədən istiliklərini artırır, kölgəyə çəkilərək və ya sərin yerlərə girərək həddindən artıq istilikdən qorunurlar. Qalapaqos quru iquanaları səhər erkən saatlarda vulkanik qayaların üstündə oturaraq günəşdən istilik alır. Bu, onların bədən temperaturunu yüksəldir və həzm, hərəkət kimi həyati proseslər üçün enerji təmin edir. Günəş batdıqdan sonra iquanalar daha isti yerlərə çəkilərək bədən istiliklərini qorumağa çalışırlar. Bəzi hallarda torpaqda qazılmış yuvalarda sığınırlar. Qidalanma Qalapaqos quru iquanaları ot yeyən olsalar da, bəzi hallarda heyvan mənşəli qidalardan istifadə etdikləri müşahidə olunub. Qalapaqos quru iquanaları ətraf mühitdən asılı olaraq müxtəlif qida mənbələri ilə qidalanır. Onların əsas qidalanma vərdişləri: 1. Bitki (Herbivor qidalanma) Opuntia növündən olan kaktuslar onların qida rasionunun əsas hissəsini təşkil edir. Kaktuslar su ilə zəngin olduğu üçün, onlar bu bitkilərdən həm qida, həm də su ehtiyaclarını qarşılayırlar. Yarpaqlar, çiçəklər və meyvələr də qida olaraq istehlak edilir. 2. Heyvan zülalı qəbulu (Karnivor elementlər) Qidalanma üçün bitki mövcudluğunun azaldığı dövrlərdə quru iquanaların ölü heyvan qalıqları, böcəklər və kiçik heyvanlarla da qidalandığı müşahidə edilmişdir. Davranış və həyat tərzi Çox vaxt tək yaşayırlar, lakin bəzi yerlərdə qruplar halında da görülürlər. Dişi iquanalar hər il 2-20 arası yumurta qoyur. Yumurtalar qum və ya kül torpaqda qazılmış yuvalarda yerləşdirilir. Yumurtalar 3-4 aylıq inkubasiyadan sonra balalara çevrilir. Təhlükələr və təhdidlər Qalapaqos quru iquanalarının populyasiyası ciddi şəkildə azalmışdır: Eqzotik növlər: Adalara gətirilən pişiklər, siçanlar və donuzlar iquanaların yumurtalarına və balalarına böyük təhlükə yaradır. İnsan təsiri: Adalarda məskunlaşma və turizm nəticəsində onların təbii yaşayış sahələri daralır. Qoruma statusu: Quru iquanası,Qırmızı kitabda "Həssas" növ olaraq siyahıya alınmışdır. Mühafizə səyləri Milli Parklar: Qalapaqos Milli Parkı və təbiət mühafizəsi təşkilatları, iquanaların populyasiyasını artırmaq və onların yaşayış mühitlərini bərpa etmək üçün işlər görürlər. Süni inkubasiya: Yumurtalar təhlükəsiz şəraitdə inkubasiya edilərək daha çox balanın sağ qalması təmin edilir. Mədəni və ekoloji əhəmiyyəti Qalapaqos quru iquanası, Qalapaqos adalarının unikal təbiətinin simvoludur. Onlar, ekosistemin bir hissəsi olaraq, adaların bitki örtüyünü və heyvan populyasiyasını tənzimləyirlər.
https://en.wikipedia.org/wiki/Galapagos_land_iguana
https://www.star.com.tr/foto-galeri/galapagosun-santiago-adasi-darwinden-beri-ilk-kez-iguana-gordu-galeri-711277/
https://animalia.bio/galapagos-land-iguana
https://galapagosconservation.org.uk/species/galapagos-land-iguana/
https://www.dunyaninrenkleri.com/turlar/ekvador-galapagos_TC_18KLK040
Tarix : 9 dekabr 2024
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
