Primo Levi - XX əsrin mühüm yazıçısı, Holokost dəhşətlərini dünyaya çatdıran ən təsirli şahidlərdən biri. O, öz əsərlərində müharibənin və nasist düşərgələrinin dəhşətlərini, insanın yaşamaq uğrunda mübarizəsini və mənəvi dözümlülüyünü qələmə alıb. Levi təkcə yazıçı deyil, eyni zamanda bir kimyaçı idi və elmi biliklərini ədəbiyyatla birləşdirərək unudulmaz əsərlər yaratmışdır. Həyatı və Holokost təcrübəsi Primo Levi 1919-cu ildə İtaliyada yəhudi ailəsində anadan olmuşdur. O, Turin Universitetində kimya üzrə təhsil almış və II Dünya Müharibəsi zamanı antisemit siyasət nəticəsində təqiblərə məruz qalmışdır. 1943-cü ildə o, İtalyan müqavimət hərəkatına qoşulmuş, lakin tezliklə nasistlər tərəfindən həbs edilərək Auschwitz ölüm düşərgəsinə göndərilmişdir. Auschwitzdə yaşadığı bir il onun həyatında və yaradıcılığında dönüş nöqtəsi oldu. O, düşərgənin ağır şərtləri, insanların sağ qalmaq uğrunda apardıqları mübarizə və totalitarizmin insanlığa vurduğu ziyan barədə bilavasitə şahidlik etmişdir. Levi, elmi biliyi sayəsində düşərgənin kimya laboratoriyasında işləməyə göndərilmiş və bu, onun sağ qalmasına kömək etmişdir. Ədəbi yaradıcılığı Müharibədən sonra Levi xatirələrini qələmə alaraq dünyaya çatdırmağa qərar verdi. 1947-ci ildə onun ən məşhur əsərlərindən biri olan Se questo è un uomo (Bu, insanmıdır?) nəşr olundu. Bu əsər Auschwitz təcrübələrini və insanın düşərgə şəraitində necə dəyişdiyini təsvir edirdi. O, sağ qalanların günah hissini, insanlığın qorunmasının vacibliyini və yaddaşın əhəmiyyətini ön plana çəkdi. Levi sonrakı illərdə La tregua (Atəşkəs), Il sistema periodico (Dövri sistem) və I sommersi e i salvati (Batanlar və xilas olanlar) kimi mühüm əsərlər yazaraq müharibənin və totalitarizmin təsirlərini ədəbiyyat vasitəsilə araşdırmağa davam etdi. O, insanın həssaslığı, etik məsuliyyəti və tarixdən dərs çıxarmağın vacibliyi mövzularını da qaldırmışdır. Elmi və fəlsəfi yanaşması Levinin kimyaçı olması onun yazılarına unikallıq qatırdı. Dövri sistem adlı əsəri, kimya elementləri ilə öz həyat hekayəsini və insan təbiətini əlaqələndirərək yazılmışdır. O, elmin obyektivliyini və ədəbiyyatın insani duyğularını birləşdirərək tarixin dərslərini daha dərindən izah etməyə çalışırdı. Primo Levi, təkcə Holokost şahidi deyil, həm də insanlıq və etika barədə dərindən düşünən bir yazıçı idi. Onun əsərləri təkcə keçmişin qorxunc xatirələrini anlamaq üçün deyil, həm də gələcək nəsillərin belə faciələrin təkrarlanmaması üçün dərs çıxarması baxımından əhəmiyyətlidir. O, 1987-ci ildə vəfat etsə də, yazıları və fikirləri bu gün də insanlıq üçün mühüm dəyər kəsb edir.
https://en.wikipedia.org/wiki/Primo_Levi
https://www.britannica.com/biography/Primo-Levi
https://www.biography.com/authors-writers/primo-levi
https://www.theguardian.com/books/2017/apr/22/primo-levi-auschwitz-if-this-is-a-man-memoir-70-years
https://www.goodreads.com/author/show/4187.Primo_Levi
https://www.theparisreview.org/interviews/1670/the-art-of-fiction-no-140-primo-levi
https://www.theguardian.com/books/primolevi
Tarix : 2 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
