Preveza döyüşü - 28 sentyabr 1538-ci ildə, Osmanlı İmperatoru I Süleyman (Süleyman Qanuni) və onun donanmasına başçılıq edən məşhur admiral Barbaros Hayrettin Paşa ilə, Müqəddəs Roma İmperiyası və Venesiya Respublikasının ittifaqı arasında baş vermişdir. Döyüş, Aralıq dənizindəki üstünlük uğrunda gedən uzunmüddətli mübarizənin tərkib hissəsi idi və nəticəsi son dərəcə vacib olmuşdur. Döyüşün əsas göstəriciləri Osmanlı donanması Barbaros Hayrettin Paşa başçılığında olan Osmanlı donanması çox güclü və təcrübəli idi. Paşanın rəhbərliyi altında Osmanlılar, Aralıq dənizindəki ən güclü donanmalardan birinə sahib olmuşdular. Donanmanın əsas məqsədi Avropa ölkələrinin Aralıq dənizindəki müstəmləkəçilik hərəkatlarını dayandırmaq və Osmanlıların dənizdəki hökmranlığını qorumaq idi. Osmanlı donanmasının təqribən 122 gəmisi var idi və bu, dövrün ən güclü donanmalardan biri idi. İttifaq donanması Müqəddəs Roma İmperiyası və Venesiya arasında qurulan ittifaqın donanması, 60-70 gəmi ilə döyüşə qatılmışdır. İttifaqın komandiri Andrea Doria, məşhur İtalyan dənizçi, "Ləxər Sözlər" olaraq bilinən bir şəxs idi. Venesiya donanması, həmçinin Aralıq dənizinin digər tərəflərindən gəlmiş müttəfiqləri ilə dəstək almışdır, lakin bu koalisiya nə qədər güclü olsa da, strateji üstünlük Osmanlıların tərəfində idi. Döyüşün gedişi Preveza döyüşü Aralıq dənizinin şimal-qərb sahilində, Yunanıstanın Preveza şəhəri yaxınlığında baş vermişdir. Döyüşdən əvvəl, ittifaq donanması Osmanlı donanmasını izləyir və bir neçə gün boyunca qarşı-qarşıya gəlməkdən qaçır. İttifaq donanması açıq dənizdə döyüşə girməyə qərar verdikdə, Barbaros Hayrettin Paşa mükəmməl bir strateji təlimatla döyüşə başlamışdır. Paşa, donanmasını sıx bir düzənlə yerləşdirib, düşmənin maneələrindən və manevr imkanlarından yararlanaraq hücum edirdi. Osmanlı donanması həmçinin dənizin mövqeyini düzgün qiymətləndirmiş və sərt küləklərdən istifadə edərək döyüşü öz müsbət tərəfinə çevirmişdir. İttifaq donanması isə daha çox üstünlük əldə etmək üçün geniş manevr etməyə çalışsa da, Osmanlı donanmasının sərt, amma eyni zamanda çevik hücumlarına tab gətirə bilmədi. Preveza döyüşü, xüsusilə böyük və kiçik gəmilərin təcrübəli istifadə ilə mükəmməl bir strateji vəziyyət yaratmaqla öne çıxmışdır. Nəticələr Döyüşün nəticəsi tam bir qələbə ilə Osmanlılar üçün oldu. İttifaq donanması böyük itkilər verdi və bu itkilər onlara Aralıq dənizindəki nəzarəti itirməyə gətirib çıxardı. Osmanlılar isə bu qələbədən sonra dənizdəki üstünlüklərini daha da gücləndirərək Avropaya qarşı öz güclərini nümayiş etdirmiş oldular. Preveza döyüşü Osmanlıların Aralıq dənizindəki hökmranlığını 16-cı əsr boyunca təmin etdi. Təsirləri Barbaros Hayrettin Paşa Osmanlı imperatorluğu tarixində çox önəmli bir şəxsiyyət olaraq qalacaqdır. Onun dəniz qüvvələri və strateji bilikləri, Osmanlı imperiyasının Aralıq dənizindəki üstünlüyünü qorudu. Müqəddəs Roma İmperiyası və Venesiya, bu döyüşdən sonra Aralıq dənizindəki təsir güclərini itirdilər və bu da Avropa İttifaqının Aralıq dənizindəki mövqeyini zəiflətdi. Preveza döyüşü Osmanlı imperatorluğunun dənizdəki hegemoniyasını təxminən 20 il daha gücləndirdi, nəticədə, Avropa donanması bir daha belə böyük bir uğur əldə edə bilmədi.
https://www.britannica.com/topic/Battle-of-Preveza
https://military-history.fandom.com/wiki/Battle_of_Preveza
https://www.bridgemanimages.com/en/umed-behzad/ottoman-empire-battle-of-preveza-1538-c-1866-oil-on-canvas/oil-on-canvas/asset/8976309
https://vocal.media/serve/the-battle-of-preveza
https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Battle_of_Preveza_(1538).jpg
https://www.worldhistory.org/image/12485/battle-of-preveza-1538-ce/
https://militarymaps.rct.uk/ottoman-habsburg-wars-1521-1791/the-battle-of-preveza1538-preveza-epirus-greece-38deg5700n-20deg4500e-ambracian-gulf-gulf-of-actium
https://www.academia.edu/12068348/The_Battle_of_Preveza_1538_the_knight_of_Malta_s_Perspective
https://www.foreignexchanges.news/p/today-in-european-history-the-battle-240
Tarix : 16 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
