Pol Svizi amerikalı - İqtisadçı və marksist nəzəriyyəçi. 10 aprel 1910-cu ildə anadan olub və 27 fevral 2004-cü ildə vəfat edib, marksist iqtisadiyyata töhfələri və kapitalizm tənqidi ilə tanınır. Nüfuzlu Monthly Review jurnalının həmtəsisçisi olan Svizi monopol kapitalizmi və iqtisadi durğunluq nəzəriyyələrini inkişaf etdirib, xüsusən Kapitalist İnkişaf Nəzəriyyəsi (1942) kitabı ilə. Onun işi klassik marksizmi müasir iqtisadi təhlillə birləşdirərək, 20-ci əsrdə sosialist düşüncədə aparıcı fiqur olmasını təmin edib. Erkən həyat və təhsil Pol Marlor Svizi 10 aprel 1910-cu ildə Nyu-York şəhərində varlı ailədə anadan olub. Atası Everett Svizi First National Bankın vitse-prezidenti, anası Karolin isə tanınmış bir ailədən idi. Svizi Fillips Ekseter Akademiyasında təhsil alıb, sonra Harvard Universitetinə daxil olub və 1932-ci ildə iqtisadiyyat üzrə bakalavr dərəcəsi qazanıb. Əvvəlcə əsas iqtisadiyyatdan təsirlənsə də, aspirantura zamanı marksizmə yönəlib və 1937-ci ildə Cozef Şumpeterin rəhbərliyi ilə Harvardda doktorluq dərəcəsini tamamlayıb, Britaniya kömür sənayesinə fokuslanıb. Karyera Svizi akademik karyerasına 1938-1942-ci illərdə Harvardda müəllim kimi başlayıb, lakin marksist baxışları gərginlik yaradıb və İkinci Dünya Müharibəsi zamanı Strateji Xidmətlər İdarəsində işləmək üçün ayrılıb. 1942-ci ildə Kapitalist İnkişaf Nəzəriyyəsini nəşr edib, marksist iqtisadiyyatı ingilisdilli auditoriyaya təqdim edərək, monopol güclərini və az istehlakı kapitalist böhranların səbəbi kimi vurğulayıb. 1949-cu ildə Leo Hubermanla birgə Monthly Review jurnalını təsis edib, bu jurnal sosialist tədqiqatlar və ABŞ imperializminə tənqid üçün platformaya çevrilib. Svizi sonrakı əsərlərində, o cümlədən Pol Baranla birgə yazdığı Monopol Kapital (1966) kitabında, böyük korporasiyaların müasir iqtisadiyyatlara hakim olduğunu, dinamik böyümə əvəzinə durğunluq və israfçılıq yaratdığını müdafiə edib. Həm kapitalizmi, həm də Sovet tipli sosializmi tənqid edərək, demokratik sosializm alternativini təklif edib. MakKarti dövründə təqiblərlə üzləşsə də, o cümlədən 1954-cü ildə ifadə verməkdən imtina etdiyinə görə hörmətsizlik ittihamı alsa da, Svizi 2004-cü ildə ölümünə qədər məhsuldar yazıçı və solçu iqtisadçıların mentorum olaraq qalıb. Şəxsi həyat və miras Svizi 1938-ci ildə Nensi Adamsla evlənib (1950-ci ildə boşanıb), daha sonra 1962-ci ildə Maksine Yaple ilə ailə qurub və üç övladı olub. İntellektual ciddiliyi və sosial ədalətə sadiqliyi ilə tanınan Svizi Nyu-Yorkun Larçmont şəhərində sadə həyat sürüb. Onun ideyaları asılılıq nəzəriyyəsinə, radikal iqtisadiyyata və anti-imperialist hərəkatlara təsir edib, Monthly Review isə mirasını davam etdirir. Tənqidçilər onun durğunluğa vurğusunun kapitalizmin davamlılığını aşağı saldığını iddia etsə də, marksist və müasir iqtisadiyyatın sintezi sosialist tənqidin təməl daşı olaraq qalır.
https://jacobin.com/2022/08/paul-sweezy-marxist-economist-monopoly-capital
https://www.hetwebsite.net/het/profiles/sweezy.htm
https://monthlyreview.org/author/paulmsweezy/
https://www.bresserpereira.org.br/terceiros/bonsartigos/-04.03.PaulSweezy.pdf
https://www.theguardian.com/news/2004/mar/04/guardianobituaries.obituaries
https://monthlyreview.org/2004/10/01/the-commitment-of-an-intellectual-paul-m-sweezy-1910-2004/
https://en.wikipedia.org/wiki/Paul_Sweezy
Tarix : 14 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
