Wilhelmus Simon "Pim" Fortuyn (1948-2002) - Niderland siyasətçisi, sosioloq və publisist. O, islam və Niderlandın mədəni kimliyi mövzularında mübahisəli fikirləri ilə tanınırdı. 2002-ci ildə parlament seçkilərindən əvvəl sui-qəsd nəticəsində öldürülməsi Niderland siyasətində böyük sarsıntıya səbəb oldu. Akademik karyerası və fikirləri Pim Fortuyn Rotterdam universitetində sosiologiya üzrə təhsil almış və akademik fəaliyyət göstərmişdir. O, əvvəlcə sol siyasi baxışlara sahib idi, lakin sonradan mühafizəkar populist ideyalara yönəlmişdir. 1990-cı illərdə Fortuyn Niderlandın multikulturalizm siyasətini və Avropa İttifaqının rolunu tənqid etməyə başlamışdır. O, xüsusilə islama və göç siyasətinə qarşı sərt mövqeyi ilə tanınırdı. Yanaşmaları - Multikulturalizm Niderland dəyərlərini təhlükəyə atırdı. - İslam Qərb cəmiyyətinə inteqrasiya olunmayan bir din idi. - Avropa ittifaqı milli suverenliyi məhdudlaşdırırdı. Bu fikirlər onu ənənəvi siyasi elitanın alternativi kimi göstərdi və qısa müddətdə populyarlığını artırdı. Siyasi karyerası və LPF partiyasının yaradılması Fortuyn 2001-ci ildə sağ-populist siyasət yürüdərək "Leefbaar Nederland" (Yaşanılabilir Niderland) partiyasına qoşuldu. Lakin onun mübahisəli açıqlamaları partiya ilə fikir ayrılığına səbəb oldu və 2002-ci ildə o, öz partiyasını – "Lijst Pim Fortuyn" (LPF) yaratdı. LPF partiyası hüquq və nizamın gücləndirilməsi, Avropa İttifaqının rolunun azaldılması kimi mövqelərlə seçkiyə girdi. Fortuyn ənənəvi partiyaların təhlükəsizlik siyasətlərini tənqid edirdi və xalq arasında böyük dəstək qazanmışdı. 2002-ci ilin may ayında keçiriləcək seçkilərdən əvvəl LPF-in böyük uğur qazanacağı gözlənilirdi. Anketlərdə partiya ikinci ən güclü siyasi qüvvə kimi görünürdü. Sui-qəsd və Niderland siyasətinə təsiri 6 may 2002-ci ildə, seçkilərə cəmi 9 gün qalmış, Pim Fortuyn radikal ekoloji fəal Volkert van der Graaf tərəfindən öldürüldü. Bu, Niderland siyasətində böyük şok yaratdı, çünki ölkə tarixində ilk dəfə olaraq tanınmış bir siyasətçi sui-qəsdə məruz qalırdı. Van der Graaf ifadəsində bildirib ki, o, Fortuynun mühacirlərə və islam dininə qarşı fikirlərinin cəmiyyət üçün təhlükəli olduğunu düşündüyü üçün bu addımı atıb. Fortuynun ölümü LPF-in seçkilərdə daha çox səs toplamasına səbəb oldu və partiya 26 yer qazanaraq Niderland parlamentinin ikinci ən böyük fraksiyası oldu. Lakin onun ölümündən sonra LPF daxili mübahisələrə və liderlik böhranına görə tez bir zamanda zəiflədi. Mirası və Niderland populizminə təsiri Pim Fortuyn Niderlandda sağ-populizmin yüksəlməsinin əsas simalarından biri hesab olunur. Onun siyasətə gətirdiyi mövzular – köç, islam, milli kimlik və siyasi elitanın tənqidi – sonrakı illərdə Geert Wilders və Thierry Baudet kimi siyasətçilərin əsas mövzularına çevrildi. Təsirləri - Niderlandda göç və inteqrasiya siyasətində sərtləşmələr baş verdi. - Sağ-populist partiyalar daha çox dəstək qazandı. - Avropa miqyasında sağçı populizm gücləndi. Fortuynun öldürülməsi isə Niderlandda siyasi zorakılığın təhlükələrini artırdı və demokratik dəyərlərin müdafiəsi məsələsini ön plana çıxardı.
https://en.wikipedia.org/wiki/Pim_Fortuyn
https://www.bbc.com/news/world-europe-27261291
https://artsandculture.google.com/entity/pim-fortuyn/m0cf98?hl=en
https://theconversation.com/a-history-of-dutch-populism-from-the-murder-of-pim-fortuyn-to-the-rise-of-geert-wilders-74483
https://www.theguardian.com/world/pim-fortuyn
https://www.wzb.eu/en/research/migration-and-diversity/migration-integration-transnationalization/projects/pim-fortuyn-the-evolution-of-a-media-phenomenon
https://www.imdb.com/name/nm1989556/
Tarix : 23 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
