Peter Orlovsky – Amerika poeziyasında Beat Nəsli (Beat Generation) ilə əlaqəli tanınmış şair və aktyordur. 1933-cü il iyulun 8-də Nyu-Yorkda anadan olan Orlovsky, şair Allen Ginsberg ilə 40 ildən çox davam edən romantik və yaradıcılıq ortaqlığı ilə məşhurdur. Onun şeirləri sadə, emosional və bəzən qeyri-adi üslubu ilə diqqət çəkir, lakin Ginsbergin kölgəsində qaldığı üçün ədəbi şöhrəti məhdud olub. Orlovsky 2010-cu ildə vəfat edib, amma Beat hərəkatında özünəməxsus iz qoyub. Həyatı Peter Anton Orlovsky 1933-cü il iyulun 8-də Nyu-Yorkun Aşağı Şərq Yakasında, rus mühacir Oleg Orlovsky və Katherine Schwartenin ailəsində doğulub. Ailəsi yoxsulluq içində yaşayıb, atası uğursuz işlər səbəbindən maddi çətinlik çəkib və valideynləri sonradan ayrılıb. Peter orta məktəbi Queensdə oxuyub, lakin son sinifdə ailəsinə dəstək olmaq üçün təhsili yarımçıq qoyub. Creedmoor Dövlət Ruhi Xəstəxanasında sanitar kimi işləyib. 1953-cü ildə Koreya Müharibəsi üçün orduya çağırılıb, ancaq “Silahlı ordu sevgiyə qarşı ordudur” deməsi ilə diqqət çəkib və San-Fransiskoda hərbi xəstəxanada tibb işçisi kimi xidmət edib. 1954-cü ildə rəssam Robert La Vignenin studiyasında model işləyərkən Allen Ginsberg ilə tanışıb və bu görüş həyatını dəyişib. Yaradıcılığı Orlovsky şeir yazmağa Ginsbergin təşviqi ilə 1957-ci ildə, Parisdə başlayıb. Onun ilk şeiri “Frist Poem” (1957) özünəməxsus orfoqrafiyası və sadə, təbii üslubu ilə seçilir: “Göyin qurşağı pəncərəmə axır, mən elektrikləşirəm”. Ən tanınmış əsəri 1978-ci ildə nəşr olunan “Clean Asshole Poems and Smiling Vegetable Songs”dur. Şeirlərində bədən funksiyaları, sevgi və təbiət haqqında açıq və qeyri-ənənəvi tonda yazıb. Ginsberg ilə birlikdə 1970-ci ildə William Blakein “Songs of Innocence and Experience” albomunda vokalist kimi iştirak edib. O, həmçinin “Pull My Daisy” (1959), “Chappaqua” (1966) və “Me and My Brother” (1969) kimi filmlərdə rol alıb, sonuncusu şizofren qardaşı Julius haqqındadır. Aktivizmi Orlovsky açıq siyasi fəaliyyətlə məşğul olmasa da, Beat Nəslinin azadlıq və eksperimental ruhunu təcəssüm etdirib. Ginsberg ilə birlikdə Orta Şərq, Şimali Afrika, Hindistan və Avropada səyahət edib, bu təcrübələr yaradıcılığına təsir edib. 1974-cü ildə Naropa İnstitutunun Jack Kerouac Şeir Məktəbində “Axmaq Tələbələr üçün Poeziya” kursunu tədris edib. 1979-cu ildə Milli İncəsənət Fondunun 10,000 dollarlıq qrantını alıb. Şəxsi həyatında alkoqol və narkotik problemləri ilə mübarizə aparıb, lakin Ginsbergə sadiqliyi ilə tanınıb. Mükafatları Orlovsky böyük ədəbi mükafatlar qazanmayıb, lakin yaradıcılığı William Carlos Williams və Gregory Corso kimi şairlər tərəfindən təqdir edilib. Onun şeirləri “The New American Poetry 1945–1960” və “The Beatitude Anthology” antologiyalarında dərc olunub. Ölümündən sonra Beat tarixindəki rolu daha çox dəyərləndirilib.

İstinadlar

https://poetryschool.com/theblog/rebellious-love-allen-ginsberg-peter-orlovsky/

https://www.wikidata.org/wiki/Q1983102

https://www.nytimes.com/2010/06/03/arts/03orlovsky.html

https://www.last.fm/music/Peter+Orlovsky

https://friendsofkerouac.com/person/peter-orlovsky/

https://www.caledonianrecord.com/community/deaths/peter-anton-orlovsky/article_5b80c4e7-1cd3-594c-8bd5-0ae066c660bd.html

https://allenginsberg.org/2023/07/july-8-peter-orlovsky/

Tarix : 12 mart 2025

Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.