Paul Tillich (1886–1965) - Alman-Amerikan teoloqu və fəlsəfəçisi olub, xüsusilə müasir teologiya, müqəddəs fəlsəfə və kultural fəlsəfə sahələrindəki tədqiqatları ilə tanınır. O, həm kilsə, həm də fəlsəfi düşüncələr arasında körpü qurmaq məqsədi ilə zəngin bir nəzəriyyə inkişaf etdirmişdir. Tillich, müasir dinin və həyatın mənasının anlaşılması üçün müxtəlif fəlsəfi yanaşmalar təklif etmişdir. Həyatı və təhsili Paul Tillich, 1886-cı ildə Almaniyanın Starzeddel şəhərində doğulub. O, Teoloji və Fəlsəfə sahələrində təhsil almış və Berliner Universiteti və Tübingen Universitetində dərslər keçmişdir. İlk illərində Protestant Teologiyasına aid dərslər verərək, din və fəlsəfə arasında əlaqələri öyrənməyə başlamışdır. Tillich, I Dünya Müharibəsi zamanı alman ordusunda xidmət etmiş və müharibənin ağır nəticələrini gördükdən sonra, daha da dərin fəlsəfi düşüncələrə qapılmışdır. O, çoxsaylı dini təcrübələr və mədəni mühitlərlə üzləşərək, həyatın mənası və insanın mövcudluğu barədə mükəmməl əsərlər yaratmağa başlamışdır. Fəlsəfi və teoloji fikirləri Tillich, müqəddəs fəlsəfənin kültür fəlsəfəsi ilə necə əlaqələndirildiyi barədə geniş bir anlayış inkişaf etdirmişdir. O, mövcudiyyətin təhlilini din və fəlsəfə birləşdirərək aparmış və mədəniyyətin dərin mənalarını dini inanc kontekstində izah etməyə çalışmışdır. "Tanrı və İnsan" və "Məhəbbət və İman" Paul Tillichin ən tanınmış konsepsiyalarından biri Tanrı və İnsan arasındakı əlaqə məsələsi idi. O, Tanrı anlayışını, müasir insanın təcrübəsi və anlayışları ilə əlaqələndirərək, müqəddəs və dünyəvi anlayışların necə qarşılıqlı əlaqədə olduğunu izah etmişdir. Bu yanaşma, Tanrının və insanın bir-birini tamamlayan və hər ikisinin içində gizlənmiş mənalarla əlaqəli olduğunu irəli sürmüşdür. İman və məhəbbət Tillichin iman anlayışı da çox mühüm olub. O, imanı yalnız dini mənada deyil, həm də insanın mövcudluğuna dair bir yanaşma olaraq görmüşdür. Məhəbbət və iman arasında əlaqələr quraraq, insanın ruhani inkişafı və Tanrı ilə əlaqəsi barədə geniş düşüncələrini inkişaf etdirmişdir. Məhəbbət, onun nəzərində Tanrının insanlara verdiyi ən böyük hədiyyədir və bu, hər bir insanın təcrübəsinin mərkəzində dayanır. Əsərləri Paul Tillichin ən məşhur əsərlərindən biri "The Courage to Be" (Olmağa Cəsarət) adlı kitabıdır. Bu əsərində o, insanın həyatın mənasızlığı və korku ilə necə mübarizə apardığını təhlil edir. Tillichin fikrincə, böhranlar insanı mənalı həyata daha yaxınlaşdırır və bununla əlaqədar olaraq müqəddəs və dini anlamların daha çox ortaya çıxmasına səbəb olur. Başqa bir mühüm əsəri olan "Systematic Theology" (Sistematik Teologiya) üç cilddən ibarət olub, burada o, Tanrı, insan və həyatın təbiəti, iman və təcrübə mövzularını geniş şəkildə izah edir. Bu əsər, teoloji və fəlsəfi məsələlərin birləşdirilməsi üçün mükəmməl bir təməl təşkil edir. Təsiri və irsi Paul Tillich, müasir teologiyanın inkişafında çox böyük bir təsirə malikdir. Onun fəlsəfi və teoloji yanaşmaları, yalnız dini inanc sistemləri ilə əlaqəli deyil, həm də kültür, mədəniyyət, psixologiya və sosiologiya kimi sahələrə də böyük təsir göstərmişdir. O, dinin həyatın bütün aspektlərinə daxil olan bir qüvvə olduğuna inanırdı və dini anlayışların yalnız müqəddəs kitablarla deyil, həm də həyat təcrübəsi ilə əlaqələndirilməsi lazım olduğunu vurğulamışdır. Tillichin həyatın mənası ilə bağlı yazıları, yalnız dini cəmiyyətlərə deyil, bütün dünyadakı insanlıq məsələləri ilə maraqlananlar üçün də böyük maraq doğurmuşdur. Onun əsərləri, müasir teologiya və fəlsəfə sahələrində geniş bir irs qoymuş və insanın varlıq məsələsini yeni bir işıq altında təqdim etmişdir.
https://en.wikipedia.org/wiki/Paul_Tillich
https://aeon.co/essays/my-grandfather-paul-tillich-the-unbelieving-theologian
https://www.britannica.com/biography/Paul-Tillich
https://kinginstitute.stanford.edu/tillich-paul
https://www.britannica.com/biography/Paul-Tillich/Departure-from-Nazi-Germany
https://museeprotestant.org/en/notice/paul-tillich-1886-1965-2/
https://www.teseopress.com/existenceandtheone/chapter/the-concept-of-philosophical-theology-in-the-thought-of-paul-tillich/
Tarix : 13 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
