Parinacota (ispanca yazılışda) vulkanı - Parina Quta və ya Parinaquta , Boliviya və Çili sərhədində yerləşən sönmüş stratovulkan. Pomerape ilə birlikdə Nevados de Payachata vulkanik zəncirini təşkil edir. And dağlarının Mərkəzi Vulkanik Zonasının bir hissəsi olan bu vulkanın zirvəsi dəniz səviyyəsindən 6,380 metr (20,930 fut) yüksəklikdədir. Simmetrik konusun zirvəsində 1 kilometr (0.62 mil) və ya 1,000 metr (3,300 fut) enində krater yerləşir. Cənub yamaclarında isə Ajata konusları adlanan üç parazit mərkəz var. Bu konuslar lava axınları yaratmışdır. Vulkan, lava günbəzləri və andezit lava axınları ilə formalaşmış bir platformanın üzərində yerləşir. Ad "Parinacota" adı Aymara dilindən gəlir. Parina "flamingo", quta isə "göl" deməkdir. Parinacota və qonşusu Pomerape, Nevados de Payachata ("əkizlər") adı ilə də tanınır. Bu ad, vulkanların bir-birinə bənzəməsindən irəli gəlir. Geomorfologiya və geologiya Parinacota, Mərkəzi And dağlarında yerləşən yüksək yayla olan Altiplanoda yerləşir. Boliviya və Çili arasındakı sərhəd vulkanı iki yerə bölür və kraterin kənarı boyunca uzanır. Krater Boliviyada yerləşir. Vulkanın əsas hissəsi Çilidə, Arica y Parinacota regionunun Putre kommünasında yerləşir. Boliviyada isə Oruro departamentinin Sajama vilayətindədir. Ajata və Parinacota qəsəbələri vulkanın cənub-qərb və qərb tərəfində yerləşir. Region yüksək dağlıq ərazidə yerləşir və giriş çətindir, bu da Mərkəzi And dağlarının vulkanları üzərində tədqiqatları çətinləşdirir. Subdüksiya Nazca plitəsi və Antarktika plitəsi, Cənubi Amerika plitəsinin altına Peru-Çili xəndəyində müvafiq olaraq ildə 7–9 santimetr (2.8–3.5 düym/il) və 2 santimetr (0.79 düym/il) sürətlə subdüksiya edir. Bu proses And dağlarında vulkanik fəaliyyətə səbəb olur. Müasir vulkanizm dörd ayrı zolaqda baş verir: Şimal Vulkanik Zonası (NVZ), Mərkəzi Vulkanik Zona (CVZ), Cənub Vulkanik Zonası (SVZ) və Avstral Vulkanik Zonası (AVZ). Bu zolaqlar müvafiq olaraq 2°Ş-5°C, 16°C-28°C, 33°C-46°C və 49°C-55°C arasında yerləşir. Bu zolaqlarda təxminən 60 aktiv vulkan və Holosen dövründə fəal olmuş 118 vulkan var. Bu zolaqlar, Nazca plitəsinin Cənubi Amerika plitəsinin altına dik bucaq altında subdüksiya etdiyi yerlərdə yerləşir, vulkanik fəaliyyətin olmadığı boşluqlarda isə subdüksiya daha dayazdır. Yerli xüsusiyyətlər Parinacota, yüksək dərəcədə simmetrik vulkanik konusdur və stratovulkanın klassik "müntəzəm konus" formasına malikdir. Vulkanın hündürlüyü 6,250 metr (20,510 fut) və ya 6,380 metr (20,930 fut) təşkil edir. Vulkan həm bloklu lava axınları, həm də skoriya axınları ilə xarakterizə olunur. Lava axınları təzədir və levyelər, loblar və axın silsilələri ilə zəngindir.

İstinadlar

https://volcano.si.edu/volcano.cfm?vn=355012

https://www.novo-monde.com/en/climbing-parinacota-volcano-bolivia/

https://volcano.oregonstate.edu/sites/volcano.oregonstate.edu/files/oldroot/CVZ/parinacota/index.html

https://www.scielo.cl/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S0716-02082004000200009

https://www.explore-share.com/mountain-climbing-trips/bolivia/parinacota-volcano/

https://earthobservatory.nasa.gov/images/76144/parinacota-volcano-south-america

https://en.wikipedia.org/wiki/Parinacota_(volcano)

Tarix : 18 fevral 2025

Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.