Otto Robert Frisch - XX əsrin ortalarında nüvə fizikasının inkişafına mühüm töhfələr vermiş, xüsusilə atom bombasının yaradılmasında iştirak etmiş alim. O, həmçinin, atom nüvəsinin strukturu və atom enerjisinin başa düşülməsi sahəsindəki tədqiqatları ilə məşhur olmuşdur. Frisch, həm nəzəri fizika, həm də tətbiqi fizika sahələrindəki kəşfləri ilə tanınır və müasir nüvə enerjisinin yaranmasında kritik rol oynamışdır. Erkən həyatı və təhsili Otto Robert Frisch, 1904-cü ildə Vyana, Avstriyada, məşhur fizika alimi Hans Frischin ailəsində doğulmuşdur. Ailəsi ona elmi biliklərə olan marağını və təhsilinə dair dəstəyini heç vaxt əsirgəməmişdir. Frisch, 1922-ci ildə Vyana Universitetində fizika üzrə təhsil almağa başlamış və burada nəzəri fizika sahəsində dərin biliklər əldə etmişdir. Onun təhsil aldığı dövrdə, kvant mexanikası və atom nəzəriyyəsi kimi sahələrdə ciddi elmi inqilablar baş verirdi. 1920-ci illərin sonunda, o, Avropanın ən qabaqcıl fizika tədqiqat mərkəzlərindən biri olan Kembric Universitetində də çalışmağa başlamışdı. Kembricdə, Ernest Rutherford və Niels Bohr kimi görkəmli fiziklər ilə təmasda olmuş və onların işlərinə böyük maraq göstərmişdir. Atom bombası və nüvə fiziki Frischin ən tanınmış işlərindən biri, 1938-ci ildə Lise Meitner ilə birlikdə atom nüvəsinin parçalanması və bu reaksiyaların güclü enerjilər istehsal edə bilməsi ilə bağlı apardığı tədqiqatlardır. Bu, fisyon adı verilən prosesi izah edən mühüm bir kəşf idi. Fisyon, atom nüvələrinin bölünməsi nəticəsində çox yüksək enerji sərbəst buraxır və bu, sonradan atom bombasının yaradılmasının əsas prinsiplərindən biri oldu. Frisch və Meitner, Uranyum atomunun parçalanmasını aşkar etdilər və bu kəşf, dünyanın bir çox ölkələrində tədqiqatçıların marağını çəkdi. Onların işləri, xüsusilə atom bombasının hazırlanmasında iştirak edən alimlər tərəfindən geniş istifadə olundu. Frisch-in atom bombasının yaradılmasında iştirak etməsi, onun ən çox tanınan karyera mərhələlərindən biridir. Manhattan layihəsi və ABŞ-da fəaliyyət Frisch, 1939-cu ildə Almaniyadan qaçaraq Britaniyaya köçdü və burada İngilis Elm və Təhsil Nazirliyinin dəstəyi ilə nüvə tədqiqatlarına davam etdi. O, ABŞ-da Manhattan Layihəsinə cəlb edildi və burada atom bombası hazırlığı üçün fiziki nəzəriyyələrin tətbiqi ilə bağlı tədqiqatlarda iştirak etdi. Nüvə enerjisi və təhlükəsizlik Frisch, həmçinin nüvə enerjisinin sülh məqsədli istifadəsi haqqında fikir və narahatlıqlarını da bildirmişdir. O, atom enerjisinin silahların hazırlanmasında və müharibə məqsədilə istifadəsinin qarşısını almağa çalışdı. Lakin, atom bombasının ikinci dünya müharibəsində istifadə edilməsi, onun fizika və insan həyatına olan təsirlərinə dair narahatlıqlarını daha da artırdı. Təsiri və mirası Otto Robert Frisch, həm atom bombasının inkişafında, həm də müasir nüvə fizikası və enerjisinin tətbiqi sahələrində əvəzsiz töhfələr vermişdir. Onun kəşfləri, fizikanın daha da inkişaf etdirilməsinə və yeni enerji mənbələrinin aşkar edilməsinə yol açmışdır. Frischin, həmçinin, bir çox elmi dairələrdə nüvə enerjisinin təhlükəsiz istifadəsi barədə verdiyi tövsiyələr və müdafiə etdiyi etik prinsiplər bu sahənin gələcəyini formalaşdırmışdır.
https://en.wikipedia.org/wiki/Otto_Robert_Frisch
https://www.britannica.com/biography/Otto-Robert-Frisch
https://www.atomicarchive.com/resources/biographies/frisch.html
https://ahf.nuclearmuseum.org/ahf/profile/otto-frisch/
https://ahf.nuclearmuseum.org/ahf/profile/otto-frisch/
http://trinitycollegechapel.com/about/memorials/brasses/frisch/
https://www.oxfordreference.com/display/10.1093/oi/authority.20110803095836118
Tarix : 23 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
