Orchis italica - Daha çox Çılpaq Adam Orxideyası (Naked Man Orchid) adı ilə tanınan nadir və maraqlı bir orxideya növü. Çiçəklərinin insan fiquruna bənzəməsi onu botanika və təbiət həvəskarları üçün xüsusilə maraqlı edir. Bu bitki əsasən Aralıq dənizi bölgəsində yayılıb və öz canlı rəngləri, qeyri-adi forması və ekoloji əhəmiyyəti ilə tanınır. Elmi təsnifatı Aləm: Plantae Bölmə: Angiosperms (Örtülütoxumlular) Sinif: Monocots (Təkcücərlilər) Fəsilə: Orchidaceae (Orxideyaçiçəklilər) Cins: Orchis Növ: Orchis italica Mənşəyi və yayılma arealı Bu orxideya əsasən Aralıq dənizi bölgəsində, o cümlədən İtaliya, İspaniya, Yunanıstan, Türkiyə və Şimali Afrika kimi ölkələrdə yayılmışdır. Adətən açıq çəmənliklərdə, kolluqlarda və işıqlı meşə sahələrində rast gəlinir. 0-1300 metr yüksəklik arasında böyüyə bilər və əsasən əhəngdaşlı torpaqlarda inkişaf edir. Xüsusiyyətləri və görünüşü Orchis italica çiçəklərinin insan fiquruna bənzəyən ləçəkləri ilə tanınır. Çiçəklərin rəngi açıq çəhrayıdan bənövşəyi çalara qədər dəyişə bilər. Ləçəklərinin orta hissəsi kiçik bir insan fiqurunu xatırladır və bu, bitkinin ən diqqətçəkən xüsusiyyətidir. Hündürlüyü: 30-50 sm arasında dəyişir. Yarpaqları: Uzun, ensiz və yaşıl rəngdədir. Çiçəklənmə dövrü: Yaz aylarında, adətən aprel-iyun aralığında çiçək açır. Baxım və yetişdirilməsi Orchis italica təbiətdə daha çox yabanı bitki kimi rast gəlinir və onu süni şəraitdə yetişdirmək çətindir. Lakin uyğun mühit yaradıldıqda becərilməsi mümkündür. 1. İşıqlandırma Bu orxideya bol günəş işığı sevir, lakin günortanın birbaşa yandırıcı şüalarından qorunmalıdır. 2. Torpaq Əhəngdaşlı, yaxşı drenajlı torpaqlarda daha yaxşı inkişaf edir. Quru və qumlu torpaqlar ideal seçimdir. 3. Suvarma Təbiətdə qış aylarında daha çox yağış alır və yaz-yay mövsümündə quruyur. Bağ şəraitində yetişdirildikdə, bahar və yaz aylarında nəm saxlanmalı, yay aylarında isə suvarma azaldılmalıdır. 4. Temperatur və İqlim 10-30°C arası temperatur ideal sayılır. Soyuğa davamlıdır, lakin sərt şaxtalardan qorunmalıdır. Ekoloji Əhəmiyyəti Bu bitki arılar və digər tozlandırıcı həşəratlar üçün əhəmiyyətli bir nektar mənbəyidir. Həmçinin, biomüxtəlifliyin qorunmasında mühüm rol oynayır. Lakin bəzi bölgələrdə təbii mühitin məhv edilməsi və qeyri-qanuni yığılması səbəbindən nəsli təhlükə altında ola bilər. Buna görə də, Orchis italica kimi nadir bitkilərin qorunmasına xüsusi diqqət yetirilməlidir. Mədəniyyət və simvolikası Bu orxideya qeyri-adi görünüşü ilə bir çox insanın marağını çəkir və bəzən mistik və simvolik mənalar daşıdığı düşünülür. İtaliyada və Aralıq dənizi bölgəsində qədim dövrlərdən bəri orxideyalar məhsuldarlıq və sevgi simvolu kimi qəbul olunurdu.
https://az.wikipedia.org/wiki/Fayl:Orchis_italica_a.JPG
https://www.inaturalist.org/taxa/59315-Orchis-italica
https://www.britannica.com/plant/Orchis-italica
http://www.orchidsofbritainandeurope.co.uk/Orchis%20italica.html
https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:648750-1/general-information
https://earthone.io/plant/orchis%20italica?srsltid=AfmBOooFJKYQmjNCfAmsfgY2PVToq09HyCyaKtCd3mw3A2ZVwpzZAz14
https://wildflowersofskopelos.org.uk/Orchids/Pages/Orchis_italica.html
Tarix : 14 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
