Novi döyüşü (1799) - Fransız İnqilab Müharibələri çərçivəsində İtaliyada baş vermiş mühüm döyüşlərdən biri. Bu döyüş, Fransızlar ilə Avstriya və Rusiya qoşunları arasında olmuşdur və Fransızların qalibiyyəti ilə nəticələnmişdir. Döyüş, 15 avqust 1799-cu ildə İtaliyanın Piemont bölgəsində, Novara şəhərinin yaxınlığında keçirilmişdir. Tarix Fransız İnqilabından sonra, Fransızlar Avropada öz inqilabçı ideallarını yaymağa çalışırdılar. 1796-cı ildən etibarən Fransızlar İtaliyada fəal müharibə aparırdılar. 1796-1797-ci illərdə Napoleon Bonapartın rəhbərliyi ilə Fransızlar İtaliyada əhəmiyyətli zəfərlər qazanmışdılar, amma 1799-cu ildə vəziyyət dəyişmişdi. 1799-cu ilin əvvəlində Fransız inqilabının əsas müxalifləri olan Avstriya və Rusiya qoşunları, Fransızların İtaliyadakı mövqelərini təhdid edərək onlara qarşı hücuma keçdilər. Fransızların İtaliyada üzləşdiyi çətinliklərdən biri, o dövrün Fransız rəhbərliyində olan qeyri-sabitlik və Napoleonun Egey dənizindəki ekspedisiyasında olması idi. Napoleonun İtaliyadakı qüvvələrinin rəhbərliyini Jean-Étienne Championnet üstləndi. Döyüşün gedişatı Novi döyüşü, Avstriya və Rusiya qoşunlarının Fransızların mövqelərinə hücumu ilə başlamışdır. Avstriya və Rusiya qoşunları birləşərək, Fransızların müdafiə xəttini yarmağa çalışırdılar. Rusiya ordusunun komandanı Aleksandr Suvorov, Fransızlara qarşı hücumun əsas təşkilatçısı idi. O, çoxsaylı qoşunları ilə döyüşə qatıldı, amma Fransızlar, xüsusən Jean-Étienne Championnetin rəhbərliyi altında yaxşı təşkil olunmuş və motivasiya olunmuşdular. Fransızlar əvvəlcə müdafiə mövqeyində idilər, lakin döyüşün gedişində öz mövqelərini möhkəmləndirərək, əks-hücuma keçdilər. Fransızların strateji üstünlükləri, yaxşı hazırlanmış müdafiə mövqeləri və möhkəm ordu quruluşları sayəsində Avstriya və Rusiya qoşunları böyük itkilər verdilər və geri çəkilməyə məcbur oldular. Döyüşün əhəmiyyəti Fransızlar üçün strateji qələbə: Novi döyüşü, Fransızların İtaliyada mövqelərini qorumağa davam etməsinə imkan verdi. Bu döyüş, Fransızların Avstriya və Rusiya qoşunlarına qarşı müvəffəqiyyət qazandığı mühüm bir mərhələ idi. Napoleonun yoxluğu: Napoleon Bonapart o dövrdə Egey dənizindəki ekspedisiyasındaydı, lakin Fransızlar yaxşı hazırlıqlı komandalarla bu döyüşdə qalib gəldilər. Bu döyüş, Napoleonun ordusunun yüksək komanda səviyyəsinin Fransız inqilabının müdafiəsində necə effektiv olduğunu göstərdi. Avstriya və Rusiya koalisiyasının məğlubiyyəti: Avstriya və Rusiya qoşunlarının Novi döyüşündəki məğlubiyyəti, Fransızlara qarşı müharibədə önəmli bir zərbə oldu. Bu məğlubiyyət, Avstriya və Rusiya koalisiyasının Fransızları İtaliyadan çıxarmağa çalışdığı cəhdlərdə uğursuzluğa uğradı. Döyüş, Avstriya və Rusiya üçün böyük itkilərlə nəticələndi və Fransızların İtaliyada mövqelərini möhkəmləndirməsinə səbəb oldu. Bu döyüş həm də Fransız İnqilabının, Napoleon Bonapartın və Fransızların Avropada güclənməsini davam etdirmələrinə səbəb oldu.

İstinadlar

https://www.frenchempire.net/battles/novi/

https://www.prlib.ru/en/history/619459

https://military-history.fandom.com/wiki/Battle_of_Novi_(1799)

https://www.napoleon-series.org/military-info/battles/1799/c_1799z33.html

https://www.zinnfigur.com/en/Books-Media/Books/1789-1815/General/Acerbi-Enrico-The-1799-Campaign-in-Italy-Volume-4-The-Battle-of-Novi-and-the-End-of-the-Italian-Campaign.html?srsltid=AfmBOori--Ld3aRE9XmRv_qyWu9WDhzk4j4-XrkGUmiZef4qxpChkHHe

https://kids.kiddle.co/Battle_of_Novi_(1799)

Tarix : 8 fevral 2025

Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.