Norman Manea (19 iyul 1936, Suceava, Rumıniya)-Rumıniyalı roman yazarı, esseist və şair. Ümumi məlumat O, “Întoarcerea huliganului” (Quldurun Qayıdışı, 2003) və “Plicul negru” (Qara Zərf, 1986) kimi əsərləri ilə tanınır. Manea Rumın ədəbiyyatında Holokost və kommunizm dövrünün insan təcrübələrini, mühacirət həyatını və yəhudi kimliyini dərin psixoloji və fəlsəfi üslubla təsvir edən ən mühüm müəlliflərdən biridir. 2016-cı ildə “Prix Médicis Étranger” mükafatını qazanmış və Rumıniyanın Nobel mükafatı namizədlərindən biri kimi görülür. Həyatı Norman Manea 1936-cı il iyulun 19-da Rumıniyanın Suceava şəhərində yəhudi ailəsində anadan olmuşdur. Atası Iosif Manea kitab satıcısı, anası Marcu Manea evdar qadın idi. 1941-ci ildə, beş yaşında ikən, ailəsi ilə birlikdə Transnistriyadakı konslagerə deportasiya edilmiş, Holokostdan sağ çıxmışdır. 1945-ci ildə Rumıniyaya qayıtmış, Suceavada orta təhsil almış və 1954-cü ildə “Yaș Politexnik İnstitutu”na daxil olaraq hidrotexnika mühəndisliyi üzrə təhsil almışdır (1959-cu ildə bitirmişdir). Manea 1986-cı ildə kommunist rejiminin təzyiqlərindən qaçaraq Qərbi Almaniyaya mühacirət etmiş, 1988-ci ildə ABŞ-a köçmüşdür. Hal-hazırda Nyu-Yorkda yaşayır və “Bard Kolleci”ndə professor kimi fəaliyyət göstərir. 1960-cı ildən Mirela (qızlıq soyadı Stănciulescu) ilə evlidir, lakin övladı yoxdur. 2025-ci ilə qədər sağdır. Yaradıcılığı Manea ədəbiyyata 1966-cı ildə “Noapte pe latura lungă” (Uzun Tərəfdəki Gecə) hekayə toplusu ilə başlamışdır. “Plicul negru” (1986) romanı kommunizm dövründəki Rumıniyanın repressiv atmosferini və absurdluğunu təsvir edir, bu əsər onun ölkədən qaçmasına səbəb olmuşdur. “Întoarcerea huliganului” (2003) avtobioqrafik esse-roman kimi Holokost, kommunizm və mühacirət təcrübələrini birləşdirir. “Vizuina” (Mağara, 2010) isə ABŞ-da mühacir həyatını və yəhudi kimliyini araşdırır. Onun üslubu realist detallarla zənginləşdirilmiş, lakin fəlsəfi və introspektivdir; Franz Kafka, Philip Roth və Primo Levi ilə müqayisə edilir. Əsərləri yəhudi və Rumın tarixinin kəsişməsini qlobal kontekstdə təqdim edir. Əsərləri Norman Manea roman, esse və qısa hekayələr yazmışdır. Onun ən tanınmış əsərlərindən bəziləri: “Noapte pe latura lungă” – “Uzun Tərəfdəki Gecə” (1966) – qısa hekayə toplusu. “Octombrie, ora opt” – “Oktyabr, Saat Səkkiz” (1981) – qısa hekayə toplusu. “Plicul negru” – “Qara Zərf” (1986) – roman. “Compulsory Happiness” – “Məcburi Xoşbəxtlik” (1999, ingilis dilində) – qısa hekayə toplusu. “Întoarcerea huliganului” – “Quldurun Qayıdışı” (2003) – esse-roman. “Vizuina” – “Mağara” (2010) – roman. Mükafatlar və tanınma Manea çoxsaylı mükafatlar qazanmışdır: "Rumın Yazıçılar Birliyi Mükafatı" (1984) – “Octombrie, ora opt” üçün. "MacArthur Fellowship" (1992, ABŞ). "Prix Médicis Étranger" (2016, Fransa) – “Întoarcerea huliganului” üçün. "Nelly Sachs Mükafatı" (2011, Almaniya). Əsərləri ingilis, fransız, alman, ispan və digər dillərə tərcümə olunmuşdur. “Plicul negru” Rumıniyada kommunizm sonrası yenidən nəşr olunmuşdur. Şəxsi həyatı Manea Mirela ilə evlidir və Nyu-Yorkda yaşayır. O, Holokostdan sağ çıxan kimi yəhudi kimliyini əsərlərində tez-tez vurğulayır. Kommunizmə qarşı kəskin mövqeyi ilə tanınmış, Rumıniyaya qayıtmaqdan imtina etmişdir. ABŞ-da müəllimliklə yanaşı, “The New Yorker” və “The New Republic” kimi nəşrlərdə esselər dərc etdirmişdir. Mirası Norman Manea Rumın ədəbiyyatında Holokost və kommunizmin travmalarını təsvir edən ən böyük səslərdən biridir. “Întoarcerea huliganului” və “Plicul negru” mühacirət və totalitarizm mövzularında klassikə çevrilmişdir. Onun əsərləri Rumın və yəhudi mədəniyyətinin qlobal ədəbiyyatdakı əksidir. Manea-nın adı Buxarestdə və Nyu-Yorkda ədəbi tədbirlərə verilmiş, o, Rumıniyanın Nobel mükafatı qazanma potensialı olan müəlliflərindən biridir.
https://en.wikipedia.org/wiki/Norman_Manea
https://www.ndbooks.com/author/norman-manea/
https://theamericanreader.com/on-writing-the-illness-and-the-therapy-an-interview-with-norman-manea/
https://literaturfestival.com/en/authors/norman-manea/
https://pen.org/profile/maneabard-edu/
https://www.bard.edu/faculty/norman-manea
https://bombmagazine.org/articles/2015/02/26/norman-manea/
Tarix : 15 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
