Noceba effekti - Bir şəxsin xəstəlik və ya ağrıları ilə bağlı inanc və ya gözlənti nəticəsində, heç bir dərman və ya fiziki müdaxilə olmadan, yalnız psixoloji səbəblərdən əlamətlərin pisləşməsi prosesi. Noceba effekti, plasebo effekti ilə tərs bir prosesdir. Plasebo effekti, bir insanın psixoloji səbəblərdən dolayı müsbət təsirlər hiss etməsidir. Noceba effekti isə daha çox müsbət təsirlərin qarşısında mənfi təsir olaraq meydana gəlir. Noceba effekti, tibbdə və psixologiyada əhəmiyyətlidir, çünki insanların inanc və gözləntiləri, onların fiziki və emosional sağlamlıqlarına təsir edə bilər. Əhəmiyyəti 1. Diaqnoz və müalicə yanaşmaları: Noceba effekti, müalicə prosesində səhv anlaşılmalar və ya xəstənin öz xəstəliyinə dair mənfi inanc və gözləntiləri olduğu zaman daha güclü hiss oluna bilər. Bu, həkimlərin müalicə planlarını hazırlayarkən diqqətli olmalarını və xəstələrə psixoloji dəstək göstərmələrini tələb edir. 2. Psixoloji və emosional vəziyyətin təsiri: Xəstələrdə noceba effekti, onların daha pis hiss etməsinə səbəb ola bilər, bu da ümumi sağlamlıq vəziyyətini mənfi şəkildə təsir edir. Bu səbəbdən, psixoloji vəziyyətin müalicəyə təsirini nəzərə almaq vacibdir. 3. Plasebo ilə fərq: Plasebo effekti müsbət təsir göstərərkən, noceba effekti mənfi təsir yaratmağa səbəb olur. Bu, həkimlərə və tibbi tədqiqatçılara, xəstələrin ümumi təcrübələrini və əhval-ruhiyyələrini yaxşı başa düşmək üçün vacib məlumatlar verir. Mənfi cəhətləri 1. Müalicə prosesini çətinləşdirir: Xəstənin mənfi düşüncələri və gözləntiləri səbəbindən, müalicənin effektivliyini azaldır. Xəstə, heç bir tibbi müdaxilə olmadan yalnız psixoloji səbəblərlə ağrı və ya simptomların artdığını hiss edə bilər. Bu da müalicənin gözlənilən təsirlərini mənfi şəkildə dəyişdirə bilər. 2. Xəstələrin psixoloji yükünü artırır: Şəxsin mənfi inanc və narahatlıqlarının təsiri altında, əlavə stress və narahatlıq yaradır. Bu, həm fiziki, həm də emosional sağlamlığı daha da pisləşdirə bilər. 3. Tibbi müalicələrin nəticələrini yanıltır: Xəstələrin müalicəyə qarşı mənfi reaksiyalarını təsir edə bilər, bu da tədqiqatlarda və klinik testlərdə nəticələrin çaşdırıcı olmasına səbəb ola bilər. Xəstələrin mənfi təsirlərlə bağlı gözləntiləri, real təsirlərdən daha güclü ola bilər, bu da müalicələrin effektivliyini yanlış qiymətləndirməyə gətirib çıxara bilər. 4. Xəstələrin motivasiyasını azaldır: Xəstələrin sağalma ümidlərini azaldır və müalicəyə qarşı mənfi münasibət formalaşmasına səbəb olur. Bu, onların müalicəyə daha az etibar etməsinə və nəticədə daha çətin sağalma prosesinə gətirib çıxara bilər.
https://www.annualreviews.org/content/journals/10.1146/annurev-pharmtox-022723-112425
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0002934322004995
https://medsafe.govt.nz/profs/PUArticles/March2019/The%20nocebo%20effect.htm
https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC4804316/
https://www.amjmed.com/article/S0002-9343(22)00499-5/abstract
https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC3167012/
https://www.cancer.gov/publications/dictionaries/cancer-terms/def/nocebo-effect
https://bpac.org.nz/2019/nocebo.aspx
Tarix : 22 dekabr 2024
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
