Nikolay Bogolyubov (1909–1992) — Sovet riyaziyyatçısı və nəzəri fizika alimi, xüsusilə kvant nəzəriyyəsi, statistik fizika, superfluida və hissəci fizikası sahələrindəki töhfələri ilə tanınır. O, kvant mexanikası və statistik fizikanın tətbiq sahələrindəki irəliləyişlərə böyük təsir göstərmişdir. Bogolyubovun əsas işləri kvant sahə nəzəriyyəsi, superfluid və beynəlxalq aləmdə nüfuzlu olan çox sayda nəzəri fizikaların inkişafına yönəlmişdir. Həyatı və təhsili Nikolay Bogolyubov 1909-cu ildə Rusiyanın Kursk şəhərində anadan olmuşdur. O, Leningrad Dövlət Universitetində təhsil almış və burada fizika və riyaziyyat üzrə dərslər keçmişdir. Gənc yaşlarında, o, daha sonra məşhurlaşacaq elmi sahələrdə böyük bir maraq göstərərək, nəzəri fizika və riyaziyyat sahələrində təhsilini davam etdirmişdir. 1930-cu illərin sonlarında və 1940-cı illərin əvvəlində Bogolyubov, özünün ilk riyazi fizika nəzəriyyələrini inkişaf etdirməyə başladı və bu zamanlar kvant mexanikası və statistik fizika sahələrində mühüm kəşflər etməyə başladı. Elmi fəaliyyəti və karyerası Bogolyubov, kvant sahə nəzəriyyəsi, superfluida və hissəci fizikası sahələrindəki işləri ilə məşhurdur. O, riyazi üsulları və statistik mexanika alətlərini istifadə edərək, elmi dünyada mühüm yeniliklər təqdim etmişdir. Bogolyubov transformasiyası və Superfluida Bogolyubov, superfluid vəziyyətinin nəzəriyyəsini inkişaf etdirən ilk alimlərdən biridir. O, 1947-ci ildə Bogolyubov transformasiyasını təklif edərək, bu fenomeni başa düşmək və izah etmək üçün yeni yanaşmalar ortaya qoymuşdur. Superfluida, maddənin sıvı vəziyyətindəki qeyri-adi xüsusiyyətlərini, xüsusilə də sıfır sürətlə axma xüsusiyyətini izah edir. Bu nəzəriyyə, kvant mexanikasının tətbiqi baxımından əhəmiyyətli rol oynamış və superkondüktivitə və superfluidlar sahələrində aparılan tədqiqatlar üçün təməl yaratmışdır. Kvant mexanikası və statistika Bogolyubov, kvant mexanikasının və statistik fizikanın riyazi analizlərinə dərin töhfələr vermişdir. O, Bogolyubov - Hartree - Fock nəzəriyyəsi (BHF) və Bogolyubov transformasiyası kimi alətlər təklif etmiş və kvant sahə nəzəriyyəsindəki inkişafları təmin etmişdir. Bu nəzəriyyələr, xüsusən hissəciklərin kollektiv davranışlarını və makroskopik kvant sistemlərini izah etmək üçün istifadə olunmuşdur. Qeyri-xətti tənliklər və hissəciklər Bogolyubov həmçinin qeyri-xətti tənliklər və hissəciklər üzərində aparılan tədqiqatlarla məşhurlaşmışdır. O, hissəci fizikası və çox hissəcikli sistemlərin statistik təsirlərini başa düşmək üçün yeni riyazi üsullar irəli sürmüşdür. O, həmçinin bosonlar və fermionlar arasındakı fərqləri, bir çox hissəcikli sistemlərin kvant mexanikasını nəzəri cəhətdən analiz etmişdir. Əsas əsərləri Nikolay Bogolyubov, çox sayda elmi əsərin müəllifidir. O, öz tədqiqatlarında kvant mexanikası, statistik fizika və superfluida sahələrindəki mühüm nəzəriyyələri izah etmişdir. Onun ən məşhur əsərlərindən bəziləri bunlardır: "Kvant sahə nəzəriyyəsi" (1948) — Bu əsərdə Bogolyubov, kvant sahə nəzəriyyəsini və bu sahədəki əsas alqoritmləri təqdim edir. "Superfluida nəzəriyyəsi" (1949) — Bu əsərdə o, superfluid fenomeninin kvant mexanikası və statistik fizika prinsipləri ilə izahını təqdim edir. "Qeyri-xətti tənliklər" (1950) — Bu əsərdə, Bogolyubov, qeyri-xətti tənliklərin həlli və hissəciklər arasındakı qarşılıqlı əlaqəni tədqiq edir. Təsiri və mirası Nikolay Bogolyubovun elmi fəaliyyəti çox böyük təsirə malik olmuşdur. Onun işləri kvant mexanikası və statistik fizika sahəsindəki ən vacib nəzəriyyələrə çevrilmişdir. O, həmçinin superfluidlar, superkondüktivlik və qeyri-xətti tənliklər sahələrindəki inkişafları ilə də tanınır. Bogolyubov, fizikanın təməl anlayışlarını inkişaf etdirmək və elmi dünyada nəzəriyyələrin müasir səviyyəyə çatdırılmasında çox böyük bir rol oynamışdır. Onun apardığı tədqiqatlar, həmçinin beynəlxalq fizika cəmiyyətində böyük nüfuz qazanmışdır.
https://en.wikipedia.org/wiki/Nikolay_Bogolyubov
https://mathshistory.st-andrews.ac.uk/Biographies/Bogolyubov/
https://www.wikidata.org/wiki/Q454925
https://www.eoht.info/page/Nikolay%20Bogolyubov
https://www.wikidata.org/wiki/Q4089552
https://www.rottentomatoes.com/celebrity/nikolai_bogolyubov
https://www.mathgenealogy.org/id.php?id=76947
Tarix : 4 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
