Nikiu döyüşü - İslamın genişlənməsi dövründə baş vermiş mühüm döyüşlərdən biridir və 636-cı ildə Misirdəki Nikiu şəhəri yaxınlığında keçirilmişdir. Bu döyüş, Ərəb xilafətinin Misirə daxil olması və Bizans İmperiyasının burada hakimiyyətini itirməsi ilə nəticələnmişdir. Tarix İslamın genişlənməsi dövründə, 630-cu illərdə Ərəb xilafəti Suriya və Fələstin kimi bölgələri işğal etmişdi və Bizans İmperiyası ilə mübarizələrini davam etdirirdi. Misir, Bizansın şərq sərhədindəki ən mühüm ərazilərdən biri idi və Bizans İmperiyası üçün strateji bir əhəmiyyət daşıyırdı. Lakin Ərəb xilafətinin artan qüvvələri, Bizansın bu ərazidəki hakimiyyətini təhlükəyə atdı. Döyüşün başlanğıcı Misirdəki Bizans ordusunun rəhbəri olan Eustatius, Ərəb ordusunun hücumunu dəf etmək üçün hazırlıqlar görsə də, zəif təchizat və məhdud resurslar səbəbindən əhəmiyyətli bir müqavimət göstərməkdə çətinlik çəkdi. Ərəb ordusunun komandanı Amr ibn al-As isə Misiri fəth etmək üçün müxtəlif strateji manevrlərdən istifadə edirdi. Bizansın Misirdəki qüvvələri nisbətən dağılmış və əlaqəsiz olduğundan, Amr ibn al-As döyüşə hazırlıq üçün əhəmiyyətli addımlar atmışdı. Döyüşün gedişatı 636-cı ilin ilk aylarında, Nikiu döyüşü başlandı. Bizans ordusu, Misir ərazisindəki müxtəlif qalaları müdafiə etməyə çalışsalar da, Ərəb ordusu onları sürətlə aşaraq döyüşə üstünlük qazandı. Ərəb ordusunun say üstünlüyü və döyüş bacarığı, Bizansın müqavimətini qırmağa kömək etdi. Eustatius, Bizansın Misirdəki qalalarını qorumağa çalışsalar da, bu döyüşdəki zərbə böyük idi və Misir artıq Ərəb xilafətinin nəzarətinə keçməyə başladı. Nəticə Nikiu döyüşü Bizansın Misir ərazisindəki hakimiyyətinə son qoydu. Döyüşün sonunda, Bizans ordusu ciddi itkilərə məruz qaldı və Misir, Ərəb xilafətinə daxil oldu. Bu döyüş, Ərəb xilafətinin genişlənməsi ilə bağlı böyük bir dönüş nöqtəsi oldu. Misir ərazisində, artıq Amr ibn al-Asın rəhbərliyi altında yeni bir dövr başladı. Bizans, Misirdəki ərazilərini itirdi və bu, onların şərq sərhədindəki müdafiəsini zəiflətdi. Ərəb xilafəti, Misiri fəth edərək burada İslam mədəniyyətinin yayılmasına və Misir xalqının İslamı qəbul etməsinə səbəb oldu. Nikiu döyüşü həm də Ərəb xilafətinin Yaxın Şərqdəki ən mühüm güc mərkəzlərindən birini qurmasına zəmin yaratdı. Bizansın cavabı Bizans İmperiyası, Misir ərazisinin itirilməsi ilə bağlı ciddi itkilərə uğradı. Lakin, Heraklius İmperatorunun rəhbərliyi altında, Bizans yenidən güclənmək və Ərəb xilafətinə qarşı müqavimət göstərmək üçün yeni stratejilər hazırlamağa başladı. Ancaq Misirin itirilməsi, Bizansın Yaxın Şərqdəki gücünü azaltdı və onların tarixi inkişafında uzun müddətli təsirlər yaratdı. Əhəmiyyəti Nikiu döyüşü, həm Misir tarixində, həm də İslamın dünya tarixi boyunca böyük bir əhəmiyyət daşıyan hadisədir. Bu döyüşün nəticəsi olaraq, Ərəb xilafəti Misirə daxil oldu və burada uzun müddət süverenlik qurdu. Həmçinin, Bizansın şərq sərhədindəki zəifləməsi və İslamın Yaxın Şərqdəki gücünün artması da bu döyüşün əsas təsirləri arasında yer alır.
https://history.fandom.com/wiki/Battle_of_Nikiou
https://military-history.fandom.com/wiki/Battle_of_Nikiou
https://byzantium.gr/battle.php?byzbat=b7_22
https://journals.co.za/doi/abs/10.10520/EJC128643
Tarix : 8 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
