Nik Marks (ing. Nic Marks) — Britaniya statiki, natiqi və müəllifi, müstəqil siyasət məsləhətçisi. O, Londonda Yeni İqtisadiyyat Fondunun (NEF)[1] əməkdaşı kimi[2][3] Xoşbəxt Planet İndeksi üzərindəki işi ilə tanınır. "Five Ways to Well-being" (Beş Yaxşılıq Yolu) Psixologiya və Sosial Sənədləşdirmə üzrə müxtəlif mütəxəssislər tərəfindən insanların həyat keyfiyyətini artırmaq üçün təklif olunan prinsipləri əhatə edən yanaşma. Bu prinsiplər adətən Britaniya Məhdudiyyətləri üzrə "New Economics Foundation" (NEF) tərəfindən inkişaf etdirilmişdir. Onlar insanların həyatında fiziki, emosional və sosial rifahı artırmağa kömək edir. Bu beş yol aşağıdakılardır: 1. Bağlantı qurun (Connect): Güclü sosial əlaqələr qurmaq və yaxınlarla vaxt keçirmək, dostluq və ailə əlaqələrini gücləndirmək insanın rifahını artırır. 2. Fiziki fəaliyyət (Be Active): Fiziki fəaliyyətin müntəzəm edilməsi, həm fiziki sağlamlıq, həm də zehni rifah üçün vacibdir. Bu, sadəcə idman etmək deyil, gündəlik hərəkətləri artırmaq anlamına gəlir. 3. Düşüncələrinizi dəyişdirin (Take Notice): Ətrafınızdakı gözəllikləri, hərəkətləri və kiçik şeyləri qiymətləndirmək, “mindfulness” yanaşmasını tətbiq edərək anın qiymətini bilmək, stressi azaltmağa və mənfi düşüncələrin qarşısını almağa kömək edir. 4. Özünüzə yaxşılıq edin (Keep Learning): Yeni şeylər öyrənmək və biliklərinizi artırmaq insanın özünə inamını gücləndirir və zehni sağlamlığı yaxşılaşdırır. 5. Başqalarına kömək edin (Give): Yardımsevərlik və başqalarına kömək etmək, insanın özünü daha dəyərli və həyatın mənalı olduğunu hiss etməsinə səbəb olur. Bu yanaşma, sadəcə fərdi həyatın keyfiyyətini artırmaqla qalmır, eyni zamanda cəmiyyətin ümumi rifahına da müsbət təsir edir. "Beş Yaxşılıq Yolu"nun digər versiyaları və ya müxtəlif yanaşmaları da mövcuddur. Məsələn, bu prinsip və yanaşmalar sosial və fərdi rifahı artırmaq üçün başqa yolları da nəzərdə tuta bilər. Əgər spesifik olaraq başqa bir yanaşmanı və ya konsepti nəzərdə tutursunuzsa, zəhmət olmasa, daha ətraflı məlumat verin. Ancaq ümumi olaraq, aşağıdakı əlavə yollar da insanların rifahını artırmağa kömək edə bilər: Təbii mühitdə vaxt keçirin (Nature): Təbiətə yaxın olmaq və açıq havada vaxt keçirmək insanların stressini azaldır, ruh halını yaxşılaşdırır və ümumi rifahı artırır. Təşəkkür edin və minnətdar olun (Gratitude): Həyatdakı yaxşı şeylərə fokuslanmaq və kiçik də olsa minnətdar olmaq, insanların pozitiv duyğularını artırır. Duyğuları idarə edin (Emotional regulation): Emosional vəziyyətləri idarə etməyi öyrənmək, özünü idarə etmə və həyatın çətinliklərinə daha yaxşı reaksiya vermə qabiliyyətini artırır. Məqsəd və mənalı həyat (Purpose): Həyatın bir məqsədə xidmət etməsi və şəxsi dəyərlərə uyğun yaşamaq, insanların özlərini daha mənalı hiss etmələrini təmin edir. Yaradıcı fəaliyyətlər (Creativity): Yaradıcılıq fəaliyyətləri, məsələn, musiqi, rəsm və yazı yazmaq, insanların özlərini ifadə etmələrinə və emosional rahatlamağa kömək edir. Müntəzəm meditasiya və zehni məşqlər: Meditasiya və diqqət etmə praktikaları insanın stressini azaltmağa, sakitləşməyə və daxili balansı bərpa etməyə kömək edir. Zehni məşqlər, məsələn, təşəkkür etmə və özünüzü qəbul etmə, insanın həyat keyfiyyətini artırır. Yaxşı qidalanma: Sağlam və balanslı qidalanma fiziki sağlamlığı yaxşılaşdırmaqla yanaşı, enerjini artırır, ruhi vəziyyəti yaxşılaşdırır və ümumi rifahı yüksəldir. Yuxunun əhəmiyyəti: Kifayət qədər və keyfiyyətli yuxu insanların zehni və fiziki sağlamlığını qorumaq üçün çox vacibdir. Yaxşı yuxu diqqəti artırır və pozitiv düşünmə qabiliyyətini gücləndirir. İcma və sosial dəstək: Yaxın dostlardan və ailədən dəstək almaq, sosial şəbəkələrdə aktiv iştirak etmək və icma fəaliyyətlərində iştirak etmək mənəvi rahatlıq və sosial birliyi gücləndirir. Özünə qayğı (Self-care): Özünüzə qayğı göstərmək, istirahət etmək və sevdiyiniz fəaliyyətlərə vaxt ayırmaq, psixoloji və fiziki sağlamlığı qorumaq üçün əhəmiyyətlidir. Qabaqcadan planlaşdırma: Günlük və ya həftəlik planlaşdırma, məqsədlər qoymaq və bu məqsədlərə çatmaq üçün tədbirlər görmək, həyatın idarə edilməsini asanlaşdırır və stressi azaldır. Yardımçı və altruistik davranışlar: Gündəlik həyatda kiçik və ya böyük miqyasda başqalarına yardım etmək, insanın özünü daha dəyərli hiss etməsinə və sosial əlaqələrin güclənməsinə səbəb olur. Bu yanaşmaların hər biri fərdin həyatında müsbət dəyişikliklər yaratmaq üçün fərqli yollar təklif edir. Hər bir yanaşma, şəxsi ehtiyaclara və həyat tərzinə uyğun olaraq seçilməli və tətbiq edilməlidir.
https://www.preventivehealth.sa.gov.au/healthy-living/connecting-with-others/5-ways-to-wellbeing
https://www.mind.org.uk/workplace/mental-health-at-work/five-ways-to-wellbeing/
https://neweconomics.org/uploads/files/five-ways-to-wellbeing-1.pdf
https://www.mentalhealthireland.ie/five-ways-to-wellbeing/
https://mentalhealth.org.nz/five-ways-to-wellbeing
https://mhaw.nz/assets/Let-Nature-In-About-the-Five-Ways-to-Welbeing-FS.pdf
https://www.derbyshire.gov.uk/social-health/health-and-wellbeing/mental-health-and-wellbeing/five-ways-to-wellbeing/five-ways-to-wellbeing.aspx
https://www.westsussex.gov.uk/media/8115/five_ways_to_wellbeing_info_sheet.pdf
https://www.melo.cymru/topic/5-ways-to-wellbeing/
Tarix : 18 dekabr 2024
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
