Myanmyrma qarışqası - Formicidae fəsiləsinin heç bir yarımfəsiləsinə daxil edilməyən nəsli kəsilmiş bir qarışqa cinsi. Bu cinsin yeganə məlum növü olan Myanmyrma gracilis-in fosilləri Asiyanın Orta Kretase dövrünə aiddir. Bu cins, Myanmardan olan Orta Kretase kəhrəbalarında təsvir edilmiş bir neçə qarışqa cinsindən biridir. Tarix və təsnifat Myanmyrma üç yetkin fosil nümunəsi ilə məlumdur: holotip olan "AMNH Bu-014" nümunəsi və paratiplər kimi təyin edilməmiş iki əlavə qismən yetkin fərd. Cinsin təsvir edildiyi zaman bu üç nümunə Nyu-York şəhərindəki Amerikan Təbiət Tarixi Muzeyində saxlanılırdı. Təsvir edilən bütün nümunələr işçi kastasına aid yetkin dişi fərdlərdir və Myanmar kəhrəbasında qorunub saxlanılmışdır. Kəhrəba nümunəsi Myanmarda Kachin əyalətində, Myitkyinadan 100 kilometr qərbdə tapılmışdır. Myanmar kəhrəbasının yaşı U-Pb izotopları ilə radiometrik üsulla təxminən 98.79 ± 0.62 milyon il əvvələ, yəni Aptian-Cenomanian sərhədinə yaxın bir dövrə aid edilmişdir. Fosillər ilk dəfə paleoentomoloqlar Maykl Enqel və Devid Qrimaldi tərəfindən tədqiq edilmişdir. Enqel və Qrimaldi tərəfindən 2005-ci ildə yeni cins və növün təsviri American Museum Novitates jurnalında dərc edilmişdir. Myanmyrma cins adı, qarışqa cins adlarında tez-tez istifadə olunan "myrma" şəkilçisi ilə "Myanmar" sözünün birləşməsindən yaranmışdır. Bu ad, kəhrəbanın mənşə ölkəsinə hörmət əlaməti olaraq seçilmişdir. Növün epiteti olan gracilis isə latın dilində "incə" mənasını verən sözdən götürülmüşdür və fərdin uzun qıçları və bədəninə istinad edir. Myanmyrma, Myanmar kəhrəbasında təsvir edilmiş bir neçə qarışqa cinsindən biridir. Digərləri Burmomyrma, Haidomyrmex, Sphecomyrmodes və Zigrasimecia-dır. Təsvir Myanmyrma-nın çənələri çox uzundur və başın uzunluğuna yaxındır. Hər çənədə yalnız iki böyük diş var: biri küt alt uclu, digəri isə iti uclu. Sağ çənə sol çənədən daha uzundur. Klipеus iki böyük lobla modifikasiya olunmuşdur və hər bir gena kənarında təxminən on dörd dişcik var. Holotipdə ocelli (tək gözlər) aşkar edilməsə də, nümunənin mövqeyi səbəbindən onların olması ehtimalı istisna edilmir. On iki seqmentli antennalar uzundur (təxminən 7.2 mm) və xüsusilə qısa skapa malikdir. İkinci flagellomer uzundur, bu xüsusiyyət digər Kretase qarışqaları ilə ortaq ola bilər və bəlkə də konvergent evolyusiya nəticəsində yaranmışdır. Antenna yuvaları antennaları başdan demək olar ki, şaquli şəkildə yönəldir və fronsda bir neçə qrup dikənlər var. Metapleural vəzinin kiçik bir açılışı var və bu, arxa ayağın üstündəki mesosomada görünür. Qaster, ikinci metasomal seqmentdə dar bir əlaqə ilə petiolə birləşir, petiol isə dar və uzundur. Qasterin ucunda böyük bir iynə var və qismən uzadılmışdır. Piqidium incə tüklərlə örtülmüşdür. Filogeniya və müzakirə Enqel və Qrimaldi tərəfindən Myanmyrma-nın təsvirində bu cins, metasomanın daralmasına əsasən poneroid qarışqalar kimi təsnif edilmişdir və ya Ponerinae ya da Myrmeciinae yarımfəsilələri ilə əlaqəli ola biləcəyi qeyd edilmişdir. Cinsin böyük bədən ölçüsü və incə quruluşu, müasir Leptomyrmex və Oecophylla cinslərinə bənzəyir ki, bu da Myanmyrma-nın da meşə mühitində yaşadığını göstərə bilər. Lakin 2006-cı ildə Arçibald, Kover və Moro tərəfindən Myrmeciinae yarımfəsiləsinə aid fosillər haqqında yazılan məqalədə Myanmyrma-nın Myrmeciinae ilə əlaqəli olması ehtimalı zəif hesab edilmişdir. Skapanın qısa olması xüsusiyyəti yalnız Kretase dövrünün Sphecomyrminae yarımfəsiləsində və Armaniidae fəsiləsində müşahidə edilir. 2007-ci ildə Uord tərəfindən qarışqaların filogeniyası haqqında yazılan məqalədə skapanın qısa olması xüsusiyyəti yenə də qeyd edilmiş və bu, cinsin yarımfəsiləyə daxil edilməsini çətinləşdirir.

İstinadlar

https://www.antwiki.org/wiki/Myanmar

https://www.aakz.com/ant-in-amber.html

https://link.springer.com/article/10.1134/S207908642301005X

https://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0093627

https://www.bbc.co.uk/newsround/53720076

https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC3974876/

https://www.researchgate.net/publication/369202637_Cretaceous-Burmese-Amber_Ants_Morphological_Features_and_Community_Structure

https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0195667119304604

https://en.wikipedia.org/wiki/Myanmyrma

Tarix : 13 fevral 2025