Murray Bukçin (14 yanvar 1921-ci il – 30 iyul 2006-cı il) - Amerikalı sosial nəzəriyyəçi, müəllif və siyasi fəlsəfəçidir. O, sosial ekoloji nəzəriyyənin inkişafı ilə tanınır. Onun əsərləri anarxizm, ekoloji problemlər və cəmiyyətdəki hiyerarxik strukturların tənqidi kimi mövzuları əhatə edir. Bukçin müasir ekoloji düşüncənin inkişafında böyük fiqur olmuş və demokratiya sosializmi ilə azad bələdiyyəçilik prinsiplərinin müdafiəçisi olmuşdur. Erkən həyatı və təhsili Bukçin Nyu-York şəhərində yəhudi immiqrant ailəsində anadan olub. O, işçi sinifindən olan bir məhəllədə böyüyüb və gənc yaşlarından siyasi fəaliyyətə qoşulub. Böyük Depressiya dövründə radikal siyasətlə tanış olub və Marksist ədəbiyyatı oxumağa başlayıb. Bukçin, Nyu-York Şəhər Kollecində tarix üzrə təhsil alıb, amma tezliklə ənənəvi Marksist düşüncədən bezərək daha radikal ideyalara yönəlib. Akademik və peşəkar karyera Bukçinin akademik işləri sosial strukturlar ilə ekoloji problemlər arasındakı əlaqəni araşdırıb. O, "sosial ekolojiya" anlayışını inkişaf etdirərək, ekoloji problemlərin sosial hiyerarxiyalarda və insan cəmiyyətlərinin təbiətə olan hakimiyyətində kök saldığını vurğulayıb. O, bu hiyerarxiyaların dağıdılmasının və daha mərkəzləşməmiş, demokratik cəmiyyətlərin qurulmasının ekoloji və sosial problemləri həll etmək üçün vacib olduğunu müdafiə edib. Karyerası boyunca Bukçin həm kapitalizmə, həm də mərkəzləşdirilmiş dövlətə qarşı sərt tənqidlər irəli sürüb. O, yerli cəmiyyətlərin qərar qəbul etmə proseslərinə birbaşa qatılaraq özlərini idarə etməli olduqları birbaşa demokratiya forması olan "azad bələdiyyəçilik" prinsipini irəli sürüb. Bu ideya, həm kapitalizmdən, həm də dövlətdən alternativ yaratmağa və daha bərabərhüquqlu və ekoloji cəmiyyətin qurulmasına xidmət edirdi. Əsas əsərlər və töhfələr Bukçinin ən önəmli əsərlərindən biri Post-Scarcity Anarchism (1971) adlı kitabıdır. Burada, texnoloji tərəqqinin bütün insanların maddi ehtiyaclarını kapitalist iqtisadiyyat sistemlərinə əsaslanmadan qarşılamağa imkan verdiyini müdafiə edir. O, həmçinin ekoloji problemlər barədə geniş yazılar yazmış və müasir cəmiyyətin təbiətə münasibətini tənqid etmişdir. Sonrakı illərdə Bukçin ənənəvi anarxizmə qarşı daha sərt tənqidlər irəli sürüb və sosializm, ekolojiya və birbaşa demokratiyanın elementlərini özündə birləşdirən daha geniş bir sosial ekoloji nəzəriyyəsi inkişaf etdirib. İrs və tanınma Murray Bukçinin sosial nəzəriyyə və ekoloji düşüncəyə verdiyi töhfələr müasir siyasi fəlsəfəyə davamlı təsir göstərib. Onun sosial ekolojiya, anarxizm və azad bələdiyyəçilik prinsipləri, bu gün sosial və ekoloji ədalət uğrunda mübarizə aparan hərəkətlər üçün təsirli bir mənbə olaraq qalır. O, hazırkı kapitalist və dövlət mərkəzli sistemlərə alternativ axtaranlar üçün əhəmiyyətli bir fiqur olaraq qalır.
https://www.britannica.com/biography/Murray-Bookchin
https://pulitzercenter.org/stories/bizarre-and-wonderful-murray-bookchin-eco-anarchist
http://dwardmac.pitzer.edu/Anarchist_Archives/bookchin/bio1.html
https://www.greeneuropeanjournal.eu/municipalism-murray-bookchins-legacy/
https://www.currentaffairs.org/news/2023/05/introducing-murray-bookchin-the-extraordinary-originator-of-social-ecology
https://baudrillardstudies.ubishops.ca/murray-bookchin-a-political-philosopher-among-the-ruins-of-the-transpolitical/
https://en.wikipedia.org/wiki/Murray_Bookchin
Tarix : 11 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
