- Wikisun
Monroe Beardsley (1915–1985) - Amerikalı estetik nəzəriyyəçi və fəlsəfə professoru. O, xüsusilə estetik və ədəbi tənqidin analitik fəlsəfəsi sahəsində mühüm töhfələr vermişdir. Beardsley, əsasən obyektiv estetik dəyərlərin müdafiəçisi kimi tanınır və onun nəzəriyyələri sənətin və ədəbiyyatın tənqidi analizində mühüm rol oynamışdır. Erkən həyatı və təhsili Monroe Beardsley 1915-ci ildə anadan olmuş və ABŞ-ın müxtəlif universitetlərində fəlsəfə üzrə təhsil almışdır. O, Yale Universitetində doktorluq dərəcəsini qazanmış və akademik fəaliyyətini estetik fəlsəfə və məntiq sahəsində davam etdirmişdir. Onun təhsil aldığı dövrdə analitik fəlsəfə, dilçilik və məntiq sahəsindəki inkişaflar onun düşüncə tərzinə təsir etmişdir. Əsas fəlsəfi görüşləri Beardsley, sənət və estetika ilə bağlı analitik yanaşma irəli sürən əsas filosoflardan biri idi. O, "obyektiv estetika" konsepsiyasını müdafiə etmiş və sənət dəyərlərinin subyektiv deyil, müəyyən obyektiv meyarlara əsaslanmalı olduğunu iddia etmişdir. Onun əsas estetik görüşləri üç istiqamətə ayrılır: Estetik mühakimənin obyektivliyi – Beardsley, sənət əsərlərinin dəyərinin şəxsi və subyektiv hisslərə deyil, obyektiv estetik xüsusiyyətlərə əsaslandığını irəli sürürdü. O, sənət əsərlərinin müəyyən formal və məzmun aspektlərinə görə dəyərləndirilməli olduğunu bildirirdi. Ədəbi və estetik tənqid – Beardsley, tənqidin elmi və sistemli bir metod əsasında aparılmalı olduğunu müdafiə edirdi. O, tənqidin subyektiv yanaşmalarla deyil, sənət əsərlərinin daxili struktur və elementlərinə əsaslanan analizlə aparılmalı olduğunu iddia edirdi. Əsas əsərləri və təsiri Beardsley-in ən məşhur əsərlərindən biri "Estetika: incəsənət fəlsəfəsinə giriş" (Aesthetics: Problems in the Philosophy of Criticism, 1958) adlı kitabıdır. Bu əsər, sənət fəlsəfəsi sahəsində ən təsirli əsərlərdən biri hesab edilir və estetik nəzəriyyənin əsas problemlərini ətraflı şəkildə müzakirə edir. Digər mühüm əsərləri arasında "Sənət və dəyər" (The Aesthetic Point of View, 1982) və "Ədəbi Tənqidin Məntiqi" (The Literary Criticism: A Short History, 1962) kitabları da var. Onun fikirləri XX əsrin estetika fəlsəfəsinə böyük təsir göstərmiş və xüsusilə analitik estetika sahəsində inkişaf edən müzakirələrdə mühüm rol oynamışdır. Beardsleyin mirası Monroe Beardsley, sənət və estetikanın fəlsəfi əsaslarını sistemləşdirən ən mühüm düşünürlərdən biri kimi qəbul edilir. Onun obyektiv estetik dəyərlərlə bağlı fikirləri, müasir sənət və ədəbi tənqid nəzəriyyələrinin formalaşmasına böyük təsir göstərmişdir. Bu gün də onun ideyaları estetik fəlsəfə, sənət nəzəriyyəsi və ədəbi tənqid sahəsində aktual olaraq qalmaqdadır. Beardsleyin əsas mirası, sənətin və estetikanın rasionallıq və məntiq əsasında dəyərləndirilməsinin mümkün olduğunu sübut etmək cəhdi olmuşdur. O, subyektiv yanaşmaların sənət tənqidində önəmli yer tutduğunu qəbul etsə də, obyektiv estetik prinsiplərin üstünlük təşkil etməli olduğunu vurğulamışdır. Bu baxımdan, Beardsleyin estetika sahəsində qoyduğu əsaslı nəzəri çərçivə, müasir estetik diskussiyalar üçün hələ də vacib mənbələrdən biri hesab olunur
https://en.wikipedia.org/wiki/Monroe_Beardsley
https://www.britannica.com/biography/Monroe-Curtis-Beardsley
https://plato.stanford.edu/archIves/sum2020/entries/beardsley-aesthetics/
https://www.goodreads.com/author/show/168616.Monroe_C_Beardsley
https://www.amazon.com/Books-Monroe-C-Beardsley/s?rh=n%3A283155%2Cp_27%3AMonroe%2BC%2BBeardsley
https://scholarlypublishingcollective.org/uip/jae/article-abstract/44/1/2/233637/On-the-Historical-Significance-and-Structure-of?redirectedFrom=PDF
https://www.jstor.org/stable/1320695
Tarix : 21 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.