Modallıq effekti (Modality Effect) - Öyrənmə nəzəriyyəsi və tədris psixologiyası sahəsində istifadə edilən anlayış. Bu effekt, informasiyanın təqdimat formasının (modallığın) öyrənmə performansına təsir etdiyini göstərir. Əsasən, duallıq kodlama nəzəriyyəsi və kognitiv yük nəzəriyyəsi ilə əlaqələndirilir və belə bir nəticəyə gəlir ki, fərqli duyğu kanallarının (məsələn, vizual və eşitmə) birgə istifadəsi öyrənmənin effektivliyini artırır. Modallıq effektinin əsas prinsipləri 1. Vizual və eşitmə kanallarının birləşdirilməsi: İnsanın kognitiv sistemi məhdud resurslara malikdir. Əgər məlumatın hamısı yalnız bir kanala (məsələn, vizual) yönəldilərsə, bu, informasiyanın həddindən artıq yüklənməsinə səbəb ola bilər. Məlumat həm vizual, həm də eşitmə vasitəsilə təqdim edildikdə, öyrənənlər bu məlumatları daha yaxşı qəbul və emal edir. 2. Sadə nümunə: Bir slayd təqdimatında məlumat yalnız mətn şəklində göstərilərsə, auditoriya yalnız vizual kanala əsaslanır. Əgər həmin mətn eyni zamanda danışıqla izah edilərsə (eşitmə kanalı da işə düşərsə), məlumat daha yaxşı mənimsənilir. Praktik istifadəsi Təhsil prosesində dərsliklər, təqdimatlar və digər təlim materialları hazırlanarkən informasiyanın həm vizual (şəkillər, qrafiklər) həm də səsli (açıqlamalar) formada təqdim olunması öyrənmənin keyfiyyətini artırır. Ancaq çox kanallı təqdimatın həddindən artıq yüklənməməsi vacibdir, çünki bu da öyrənmə performansını zəiflədə bilər. Məhdudiyyətlər - Öyrənənin təcrübəsi: Öyrənənlər məlumatın bir kanal vasitəsilə daha yaxşı qəbul edə bilər (məsələn, vizual öyrənənlər üçün şəkillər daha təsirli ola bilər). - Məlumatın mürəkkəbliyi: Çox mürəkkəb məlumat həm eşitmə, həm də vizual yüklənməyə səbəb ola bilər.
https://research.birmingham.ac.uk/en/publications/the-modality-effect-of-cognitive-load-theory
https://link.springer.com/referenceworkentry/10.1007/978-1-4419-1428-6_256
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/6447188/
https://www.researchgate.net/publication/333560791_The_Modality_Effect_of_Cognitive_Load_Theory
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/6447188/
Tarix : 11 yanvar 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
