Mexaniki fosfenlər — Gözə fiziki təzyiq və ya mexaniki təsir nəticəsində yaranan işıq hissləridir. Bu zaman insan işıq mənbəyi olmadan belə işıq parıltıları, nöqtələr və ya xətlər görür. Mexaniki fosfenlər, gözün retina hüceyrələrinin stimulyasiyası nəticəsində yaranır və bu fenomen həm elmi tədqiqatlar, həm də gündəlik həyatda müşahidə edilə bilər. Mexaniki fosfenlərin yaranma mexanizmi Mexaniki fosfenlər, gözə təsir edən fiziki təzyiq nəticəsində yaranır. Bu təzyiq gözün retina hüceyrələrini stimullaşdırır və bu hüceyrələr beyinə işıq siqnalları göndərir. Nəticədə insan işıq hissləri yaşayır, baxmayaraq ki, həqiqətən heç bir işıq mənbəyi yoxdur. Bu proses aşağıdakı mərhələlərdən ibarətdir: Təzyiqin tətbiqi: Gözə fiziki təzyiq (məsələn, gözü sıxmaq, gözə zərbə) tətbiq edilir. Retina hüceyrələrinin stimulyasiyası: Təzyiq retina hüceyrələrini aktivləşdirir. Beyinə siqnal ötürülməsi: Retina hüceyrələri beyinə işıq siqnalları göndərir. İşıq hisslərinin yaranması: Beyin bu siqnalları işıq kimi qəbul edir və insan işıq parıltıları görür. Mexaniki fosfenlərin nümunələri Mexaniki fosfenlər müxtəlif hallarda müşahidə edilə bilər: Gözü sıxmaq: Gözü yumub sıxmaq zamanı işıq parıltıları görünür. Gözə zərbə: Gözə zərbə dəydikdə işıq parıltıları müşahidə edilir. Göz hərəkətləri: Gözü sürətlə hərəkət etdirdikdə və ya gözə güclü təzyiq tətbiq edildikdə fosfenlər yarana bilər. Elmi tədqiqatlar və tibbdə tətbiqi Mexaniki fosfenlər elmi tədqiqatlar və tibb sahəsində geniş tətbiq tapır: Oftalmologiya: Göz xəstəliklərinin diaqnozu zamanı mexaniki fosfenlərdən istifadə olunur. Məsələn, retina problemləri olan xəstələr tez-tez fosfenlər görürlər. Neyroelm: Beyin və sinir sistemi ilə bağlı tədqiqatlarda mexaniki fosfenlərdən istifadə edilir. Bu, göz və beyin arasındakı əlaqəni öyrənmək üçün faydalıdır. Psixofizika: Mexaniki fosfenlər insanın hiss orqanlarının necə işlədiyini öyrənmək üçün istifadə olunur. Maraqlı faktlar Mexaniki fosfenlər tez-tez gözdə işıq parıltıları kimi təsvir edilir. Bu fenomen, xüsusilə göz xəstəlikləri olan insanlar üçün əhəmiyyətlidir, çünki onlar tez-tez fosfenlər görürlər. Mexaniki fosfenlər, həmçinin fosfen effekti kimi tanınan psixofizioloji bir hadisədir.
https://www.google.com/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=&cad=rja&uact=8&ved=2ahUKEwjSht-I3YaMAxXFEBAIHV2EI3oQFnoECBUQAQ&url=https%3A%2F%2Fwww.frontiersin.org%2Fjournals%2Fneuroscience%2Farticles%2F10.3389%2Ffnins.2019.01023%2Ffull&usg=AOvVaw3FW31dn_tBv9vHeXBnqRxb&opi=89978449
https://www.google.com/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=&cad=rja&uact=8&ved=2ahUKEwjSht-I3YaMAxXFEBAIHV2EI3oQFnoECBwQAQ&url=https%3A%2F%2Fpmc.ncbi.nlm.nih.gov%2Farticles%2FPMC1330721%2F&usg=AOvVaw2lXw7xjTOOfCFQNtTMLL2w&opi=89978449
https://www.google.com/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=&cad=rja&uact=8&ved=2ahUKEwjSht-I3YaMAxXFEBAIHV2EI3oQFnoECC4QAQ&url=https%3A%2F%2Fwww.researchgate.net%2Fpublication%2F350039846_Thermal_stimulation_neurophysiology_of_pressure_phosphenes&usg=AOvVaw2j30ngXjWKVVI54GqHmK2c&opi=89978449
https://www.google.com/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=&cad=rja&uact=8&ved=2ahUKEwjSht-I3YaMAxXFEBAIHV2EI3oQFnoECCwQAQ&url=https%3A%2F%2Fiovs.arvojournals.org%2Farticle.aspx%3Farticleid%3D2127020&usg=AOvVaw2OcuQWz2smg-dSYxF5Tj17&opi=89978449
https://www.google.com/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=&cad=rja&uact=8&ved=2ahUKEwjZ5MbB3YaMAxXIExAIHX23FwAQFnoECCsQAQ&url=https%3A%2F%2Fwww.biorxiv.org%2Fcontent%2F10.1101%2F2021.03.12.435166v1.full&usg=AOvVaw3UwP9Q_yb0BrQUABGz7KvF&opi=89978449
https://www.google.com/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=&cad=rja&uact=8&ved=2ahUKEwjZ5MbB3YaMAxXIExAIHX23FwAQFnoECBgQAQ&url=https%3A%2F%2Fwww.researchgate.net%2Fpublication%2F41621212_Retinal_origin_of_phosphenes_to_transcranial_alternating_current_stimulation&usg=AOvVaw3TUIYvZP_YMzTkgCevZxwW&opi=89978449
https://www.google.com/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=&cad=rja&uact=8&ved=2ahUKEwjZ5MbB3YaMAxXIExAIHX23FwAQFnoECCkQAQ&url=https%3A%2F%2Fiovs.arvojournals.org%2Farticle.aspx%3Farticleid%3D2127020&usg=AOvVaw2OcuQWz2smg-dSYxF5Tj17&opi=89978449
Tarix : 13 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
