Meşə kanaryası (Crithagra scotops) - "Fringillidae" fəsiləsinə aid bir quş növü Cənubi Afrika və Esvatini ərazilərində tapılır. Onun təbii yaşayış yerləri subtropik və ya tropik rütubətli düzənlik meşələri və subtropik və ya tropik rütubətli dağ meşələridir. Meşə kanaryası əvvəllər "Serinus" cinsinə aid edilsə də, mitoxondrial və nüvə DNT ardıcıllıqlarından istifadə edilən filogenetik təhlillər göstərdi ki, bu cins polifiletikdir. Buna görə də cins bölündü və meşə kanaryası da daxil olmaqla bir sıra növlər bərpa edilmiş "Crithagra" cinsinə köçürüldü. Qidalanma Meşə kanaryasının əsas qidası toxumlar, meyvələr və əncirlərdən ibarətdir. Onların qidasında "Panicum" (Qvineya otları), "Alyssum" və "Passerina corymbosa" (gonna) kimi toxumlar tez-tez rast gəlinir. Meşə kanaryaları "Penaea cneorum" və ya "Penaeaceae" kimi çiçəkləri də bəyənirlər. Bu quşların qidasında "Senecio" (sürünən yer səməni) və "Ptaeroxylon obliquum" (asqırıq ağacı) kimi yarpaqlar da var. Bundan əlavə, meşə kanaryası həşəratlarla da qidalanır. Lakin həşəratlar əsasən çoxalma mövsümündə daha çox zülal mənbəyi kimi istifadə olunur. Qida axtararkən kiçik qruplar və ya cütlər halında fəaliyyət göstərirlər. Adətən yer səviyyəsində, kollar və çiçəklər yaxınlığında qidalanırlar. Yemək zamanı əsasən gizlənməyi üstün tuturlar. Çoxalma Meşə kanaryasının çoxalma mövsümü adətən oktyabrdan marta qədər davam edir, lakin bu, yerləşdiyi ərazi və ya iqlim şəraitindən asılı olaraq dəyişə bilər. Meşə kanaryası isti iqlimi üstün tutur, çünki onların əsas yaşayış yeri Afrikanın ən cənub hissəsidir. Bu dövrdə iki dəfə yumurta qoya bilərlər. Monoqam olduqları məlumdur, yəni uzunmüddətli bir cütlük qururlar. Həm erkək, həm də dişi yuva qurma prosesində iştirak edir. Dişi yuvanı qurarkən, erkək budaq və bitki lifləri kimi materiallar toplayır. Dişi 2-5 yumurta qoyur və təxminən 14 gün sonra yumurtalar çatlayır. Hər iki valideyn balaları qidalandırır və balalar 14-19 gün ərzində yuvadan uçur. Görünüş Meşə kanaryası qısa və qalın dimdiyi olan kiçik bir quşdur. Uzunluğu 11-13 sm, çəkisi isə 10-14 qram arasındadır. Erkək və dişi fərqli rənglərə malikdir. Erkəyin bel və qanad lələkləri sarı rəngdədir və yaşıl çaları var, dişi isə yaşıl-boz rəngdədir və alt hissələri sarıdır. Həm erkək, həm də dişinin alnından gözlərinə qədər uzanan qara bir maskası var və üst hissələrində bir neçə qara zolaq var. Cavan meşə kanaryaları dişilərə bənzəyir, lakin daha solğun zeytun rəngindədir. Yayılması Meşə kanaryası Sub-Sahara Afrikasında yaşayır. Kamerun, Konqo və Keniya kimi ölkələrdə rast gəlinir. Meşə kanaryası isti və quru iqlimi üstün tutur, çünki əsas yaşayış yeri Afrikanın ən cənub hissəsidir. Bu quşlar dağ və yarımdağ həmişəyaşıl meşələrinin sıx kollarında, kənarlarında və açıq ərazilərdə tapıla bilər. Bu iqlim Şərqi Keyp, cənub yamaclarında quru "Euphorbia" meşələri və yüksək otluqlarda qalan meşə parçalarını əhatə edir. Dəniz səviyyəsindən 1800 metr yüksəklikdə yaşayırlar. Limpopo əyalətindən KvaZulu-Natala qədər və cənub sahil boyunca Şərqi və Qərbi Keypə qədər yayılıb. Təhlükələr Bu quşlar "Falco peregrinus" (Səyyah qızılquş) üçün ov obyektidir. Lakin bundan başqa, meşə kanaryasının digər yırtıcılar tərəfindən ovlandığı məlum deyil. Meşəsizləşmə, təbii fəlakətlər və meşə yanğınları kimi ətraf mühit təhlükələri mövcuddur. Nəsli kəsilmək təhlükəsi altında deyil.

İstinadlar

https://ebird.org/species/forcan1

https://www.inaturalist.org/taxa/9273-Serinus-scotops

https://en.wikipedia.org/wiki/Forest_canary

https://datazone.birdlife.org/species/factsheet/forest-canary-crithagra-scotops

https://app.birda.org/species-guide/33928/Forest_Canary

https://animalia.bio/forest-canary

https://xeno-canto.org/species/Crithagra-scotops

Tarix : 26 fevral 2025