Melanoma - Dəri xərçənginin ən təhlükəli formalarından biri hesab edilir və melanositlərdən əmələ gəlir. Melanosit dəridə piqment istehsal edən hüceyrələrdir. Bu xəstəlik, əsasən, dəridə qara və ya qəhvəyi rəngli ləkələr şəklində başlayır, lakin bəzən ağ, çəhrayı və ya rəngsiz də ola bilər. Melanoma vaxtında aşkarlansa müalicəsi mümkündür, lakin irəliləmiş hallarda digər orqanlara yayılaraq həyati təhlükə yarada bilər. Melanomanın səbəbləri və risk faktorları - Ultrabənövşəyi şüalar: Günəşdən və ya müxtəlif cihazlardan yayılan ultrabənövşəyi şüalar dəriyə zərər verir və melanoma riskini artırır. - Ailə: Ailədə melanoma və ya digər dəri xərçəngi halları olan şəxslərdə risk daha yüksəkdir. - Açıq dəri rəngi: Açıq dəri, açıq rəngli saçlar və gözlər melanoma riskini artırır, çünki belə dərilər günəş şüalarına qarşı daha həssasdır. - Ləkələr: Çoxsaylı və ya qeyri-adi formalı ləkələri olan insanlar daha çox risk altındadır. - İmmunitet sistemi: Zəifləmiş immun sistemi melanoma riskini artırır. Melanomanın əlamətləri - Asimmetriya: Ləkənin bir tərəfi digərindən fərqlənir. - Sərhədlər: Ləkənin kənarları qeyri-müntəzəm, bulanıq və ya əyri ola bilər. - Rəng dəyişkənliyi: Ləkədə bir neçə rəng tonunun olması və onların zamanla dəyişməsi – qara, qəhvəyi, ağ, çəhrayı və ya mavi. - Ölçü: 6 mm-dən böyük və böyüməkdə olan ləkələr. - Qeyri-sabit olması: Ləkənin formasının, ölçüsünün və ya rənginin dəyişməsi. Diaqnoz - Biopsiya: Şübhəli sahədən nümunə götürülərək laboratoriyada araşdırılır. - Müxtəlif görüntüləmə üsulları: Melanomanın yayılıb-yayılmadığını müəyyən etmək üçün rentgen, MRT və ya KT kimi üsullardan istifadə edilə bilər. Müalicə - Cərrahi müdaxilə: Ən geniş yayılan müalicə üsuludur. Çoxalmaqda olan zərərli toxumalar götürülərək sağlam toxumaların qorunması təmin edilir. - İmmunoterapiya: Orqanizmin xərçənglə mübarizə aparması üçün immunitet sistemi gücləndirilir. - Hədəfli müalicə: Melanoma hüceyrələrindəki spesifik dəyişiklikləri hədəfə alan dərmanlardan istifadə edilir. - Kimyaterapiya: Daha az təsirli olsa da, irəliləmiş mərhələlərdə istifadə edilə bilər. - Radiasiya terapiyası: Xüsusilə yayılmış melanomalarda simptomları yüngülləşdirmək üçün tətbiq edilir. Profilaktika - Günəşdən qorunma: Günəşli saatlarda (10:00-16:00) birbaşa günəşdən uzaq durmaq və qoruyucu geyimlər istifadə etmək. - Dəri üçün kremlər: Yüksək qoruma dərəcəsinə malik günəş kremlərindən istifadə etmək. - Süni ultrabənövşəyi şüa yayan cihazlardan uzaq durmaq: Süni ultrabənövşəyi şüalar melanoma riskini artırır. - Daimi dəri müayinəsi: Dəridə yaranan yeni ləkələri və ya mövcud ləkələrin dəyişikliklərini izləmək.
https://en.wikipedia.org/wiki/Melanoma
https://www.uptodate-az.uimconsulting.com/index.php/uptodate/12-onkolozhiya/1671-melanoma-v-dizh-r-d-ri-kh-rdz-nzhl-rinin-dz-rrahi-muealidz-si-3
https://www.derikanseri.org/melanom
https://www.doktorsitesi.az/blog/meqale/melanoma
https://evrimagaci.org/melanom-nedir-cilt-kanserinin-belirtileri-ve-tedavi-secenekleri-nelerdir-13055
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/melanoma/symptoms-causes/syc-20374884
https://www.healthline.com/health/skin-cancer/types-of-melanoma
Tarix : 13 dekabr 2024
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
