Andrenidae (ümumi adı ilə mədən arıları) - Tək yaşayan və torpaqda yuva quran arıların böyük, demək olar ki, kosmopolit bir fəsiləsi. Fəsilənin müxtəlifliyinin əksəriyyəti mülayim və ya quraq ərazilərdə (isti mülayim quru) yerləşir. Bu fəsilə bəzi nəhəng cinsləri (məsələn, 1300-dən çox növü olan Andrena və 700-dən çox növü olan Perdita) özündə birləşdirir. Yarımfəsilələrdən biri olan Oxaeinae, görünüşcə o qədər fərqlidir ki, adətən ayrı bir fəsilə kimi qəbul edilirdi, lakin diqqətli filogenetik təhlil onların Andrenidae daxilində, Andreninae-yə çox yaxın bir qol olduğunu ortaya qoyur. Təsvir Andrenidae adətən kiçik və orta ölçülü arılardır və tez-tez tibianın yanında ayaqların əsas seqmentlərində də skopa (polen daşıyan strukturlar) olur. Onlar üz üzərində iki subantennal tikişin olması ilə digər arı fəsilələrindən fərqlənir, bu, sfekoid eşşək arıları ilə paylaşılan primitiv bir xüsusiyyətdir. Bir çox qrupda da gözlərin yuxarı kənarı yaxınlığında "fovea" adlanan çökəkliklər və ya yivlər var, bu da sfekoidlərdə görülən və bəzi Colletidae ilə paylaşılan başqa bir xüsusiyyətdir. Andrenidlər kleptoparazitləri olmayan bir neçə arı fəsiləsindən biridir. Fəsilə, xüsusilə Panurginae yarımfəsiləsində çox sayda takson ehtiva edir, onların iynə aparatı o qədər azalmışdır ki, effektiv şəkildə sancmaq qabiliyyətinə malik deyillər. Oxaeinae yarımfəsiləsi digər yarımfəsilələrdən görünüşcə olduqca fərqlidir, böyük gözləri olan böyük və sürətli uçan arılardır və bəzi böyük Colletidae növlərinə bənzəyirlər. Andrenidae fəsiləsi Eosen-Oliqosen sərhəddindən, təxminən 34 milyon il əvvəl, Florissant şistlərindən məlumdur. "Gecə" növləri Andrenidae, bəzi alaqaranlıq növlərini ehtiva edən dörd arı fəsiləsindən biridir; bu növlər yalnız alaqaranlıqda və ya erkən axşam saatlarında fəal olur və texniki cəhətdən "axşam" növləri hesab edilir. Andrenidae-də belə növlər əsasən Panurginae yarımfəsiləsində yayılmışdır. Bu arılar, adətən belə hallarda olduğu kimi, xeyli böyüdülmüş ocellilərə malikdir, baxmayaraq ki, Andrena cinsinin bir alaqaranlıq yarımcinsində normal ocellilər var. Digər alaqaranlıq növləri olan fəsilələr Halictidae, Colletidae və Apidaedir.
https://lopezuribelab.com/andrenidae/
https://www.inaturalist.org/taxa/57668-Andrenidae
https://www.naturespot.org/family/andrenidae
https://genent.cals.ncsu.edu/insect-identification/order-hymenoptera/family-andrenidae/
https://www.sciencedirect.com/topics/agricultural-and-biological-sciences/andrenidae
https://bugguide.net/node/view/4968
https://en.wikipedia.org/wiki/Andrenidae
Tarix : 24 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
