Mavi-tac asma tutuquşu ("Loriculus galgulus")- Cənubi Burma və Tailand, Malayziya, Sinqapur və İndoneziyada (Sumatra, Java, Borneo) yayılmış bir tutuquşu növü. Ümumi məlumat Bu tutuquşular 12 sm hündürlüyündədir, 28 qram çəkiyə malikdirlər və 14 il ömür müddətinə malikdirlər. Onlar yaşıl lələkləri, qara dimdiyi və başlarında tac kimi düzülmüş xarakterik mavi lələkləri ilə tanınır. Taksonomiya Mavi-tac asma tutuquşu ilk dəfə 1758-ci ildə İsveçli təbiətşünas Karl Linney tərəfindən "Systema Naturae" əsərinin onuncu nəşrində təsvir edilmişdir. Linney bu növü digər tutuquşularla birlikdə "Psittacus" cinsinə daxil etmiş və "Psittacus galgulus" binominal adını vermişdir. Tip lokaliteti Malayziyanın Malakka ştatıdır. Mavi-tac asma tutuquşu indi 1849-cu ildə ingilis zooloqu Eduard Blyth tərəfindən təqdim edilmiş "Loriculus" cinsindəki 14 asma tutuquşu növündən biridir. Cins adı, 1825-ci ildə Nikolas Ayluard Vayqors tərəfindən lori tutuquşuları üçün təqdim edilmiş "Lorius" cins adının kiçildilməsidir. "Galgulus" xüsusi epiteti isə Romalı yazıçı Pliniy Böyük tərəfindən təsvir edilmiş və ayaqları ilə asılan kiçik bir quşun adıdır. Bu növ monotipikdir: heç bir yarımnöv tanınmır. Təsvir Mavi-tac asma tutuquşlarının lələkləri yaşıldır və yetkin fərdlərin dimdiyi qaradır. Erkək və dişi fərdlər arasında cinsi dimorfizm mövcuddur. Yetkin erkəklərin başında xarakterik mavi "tac" ləkəsi və boğazında qırmızı ləkə, həmçinin sarı alt bel ilə əhatə olunmuş qırmızı sağrı var. Yetkin dişilərin lələkləri erkəklərə nisbətən daha solğun yaşıl rəngdədir, onların boğazında qırmızı ləkə yoxdur, başlarında mavi tac daha az görünür və ya tamamilə yoxdur, alt belində sarı lələklər yoxdur. Cavan fərdlərin lələkləri solğun yaşıldır, onların da başında mavi tac ləkəsi ya azdır, ya da yoxdur, dimdikləri isə açıq rəngdədir. Bu quşların uçuş zamanı çıxardıqları səslər kəskin və cırıltılıdır. Sürülər halında uçarkən səslər tez və zəngli ola bilər. Qidalanarkən isə kəskin iki hecalı çağırışlar çıxarırlar. Yayılması və yaşayış yeri Mavi-tac asma tutuquşu cənubi Tailand, qərbi Malayziya, Sinqapur, Sumatra, Borneo və yaxınlıqdakı adalarda yayılıb. Bu tutuquşu meşələrdə, meşə kənarlarında, bataqlıqlarda, çay boyu meşələrdə, bambuk zolaqlarında, manqrov meşələrində, bağlarda və kokos plantasiyalarında yaşayır. Arealı boyunca Sulavesi yeganə ərazidir ki, burada birdən çox "Loriculus" növü tapılır, çünki növdaxili rəqabət adətən digər yaxın qohum növlərin üst-üstə düşməsinin qarşısını alır. Davranış Asma tutuquşu tək, cüt və ya 150 fərddən ibarət qruplar halında meşə təpəsində hərəkət edərkən müşahidə edilə bilər. Cütləşmə mövsümündə cütlər bir arada qalır və erkək yaxınlaşan digər erkəkləri qovur. Asma tutuquşlarının xarakterik xüsusiyyəti olaraq, mavi-tac asma tutuquşu ağac budaqlarından baş aşağı asılıb yatır. Quşlar hündür ağaclara dırmaşır və ya uçur və ya hər iki ayağı, ya da yalnız bir ayağı ilə asılıb yatır, lələklərini kabartır və baş və boynunu bədəninə yığır. Bu davranış gecə yırtıcılarından qorunmaq üçün inkişaf etmişdir. Tutuquşunun yaşıl lələkləri və asılı yatma mövqeyi ağaclar arasında yarpaqları təqlid edərək onları yarpaqlar arasında kamuflyaj edir. Bu davranış ehtimal ki, Afrikaya endemik olan "Loriculus" və "Agapornis" tutuquşularının ortaq əcdadından irs qalmışdır. Cavan və xəstə quşlar asıla bilmirlər və oturaraq yatırlar, başlarını bir tərəfə çevirib arxa lələklərinə yığırlar. Cavan quşların asılmaq üçün lazım olan modifikasiyaları inkişaf etməyib, lakin uçmağa başlayanda tez inkişaf edir. Çoxalma Mavi-tac asma tutuquşu, yanvar-iyul aylarında, cütləşmə mövsümü üçün cütlər əmələ gətirir. Erkək dişini cəlb etmək üçün nümayiş edir: qırmızı sağrısını, quyruq örtüklərini və qırmızı boğaz lələklərini qabardır. Erkək bədənini dikləşdirir, quyruğunu yayır və başını yelləyərək budaq və ya oturacağın üstündən qaçır. Aşağı saldığı qanadları ilə yumşaq "jeet jeet" çağırışı edir və yaxınlıqdakı dişilərə qırmızı və qızılı sağrısını göstərir. Dişi əgər erkəkdən təsirlənməzsə, onu təcavüzkar şəkildə qovacaq və ya laqeyd davranacaq. Dişi əgər erkəkdən təsirlənibsə, onu fəal şəkildə təşviq edəcək və ondan qida alacaq. Cütlüyün əlaqəsi bu növdə erkəyin qidanı qusaraq dişiyə təqdim etdiyi cütləşmə qidalanması ilə qorunur. Qidanı qəbul edən dişi, erkəyin yanında oturacaq və onlar vaxtlarının çoxunu birlikdə keçirəcək. Tutuquşular yuva materiallarını, kontur lələklərinə dimdikləri ilə yığışdıraraq daşıyır. Yuvalar ağac budaqları kimi təbii boşluqlarda qurulur və quşun yaşayış yerində tapdığı qabıq və yarpaqlar kimi materiallardan hazırlanır. Dişilərin inkubasiya müddəti 20 gündür və yumurtalarını yuva içərisində qoyur. Bir dəfəyə 4 yumurta qoya bilər və balalar yumurtadan çıxdıqdan təxminən 33 gün sonra yuvanı tərk edir. Qidalanma Asma tutuquşuları, əsasən meyvələrlə, məsələn, papaya və rambutanla qidalanır, həmçinin palma yağı qozları, toxumlar, nektar və təzə çiçəklərlə də qidalanır. Mavi-tac asma tutuquşu müxtəlif qidalanma üsullarından istifadə edir. Cavan quşlar adətən mandibulaları ilə qidanı dişləyir və oturarkən parçalayır, şirəsini çıxardıqdan sonra başlarını sürətlə tərpədərək ləpələri təmizləyir. Yetkinlər ayaqları və ya dimdikləri ilə qida daşıyır və oturarkən qidalanır. Qidalanma adətən qida mənbəyindən uzaqda, oturacağa daşıdıqdan sonra baş verir. Quş ayağı ilə tutduğu qidanı dimdiyinə qaldıraraq qidalanır və ya ayağını qaldırıb başını aşağı salaraq qidalanır. Digər üsullar isə qidanı oturacağın üstündə dırnaqları arasında tutaraq başını tamamilə aşağı salaraq qidalanmaqdır.
https://en.wikipedia.org/wiki/Blue-crowned_hanging_parrot
https://datazone.birdlife.org/species/factsheet/blue-crowned-hanging-parrot-loriculus-galgulus
https://xeno-canto.org/species/loriculus-galgulus
https://avibase.bsc-eoc.org/species.jsp?avibaseid=34FA84EF7D53C858
https://www.parrots.org/encyclopedia/blue-crowned-hanging-parrot
https://animalia.bio/blue-crowned-hanging-parrot
https://www.thainationalparks.com/species/blue-crowned-hanging-parrot
https://www.inaturalist.org/taxa/18967-Loriculus-galgulus/browse_photos
https://www.oiseaux.net/birds/blue-crowned.hanging.parrot.html
https://fwzoo.com/our-animals/blue-crowned-hanging-parrot/
Tarix : 14 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
