Mavi qaranquş ("Hirundo atrocaerulea") - "Passeriformes" dəstəsinə aid olan qaranquş fəsiləsinin kiçik bir quşu. Qaranquşlar hərəkətləri və görünüşləri ilə, digər hava həşərat yeyənlərinə bir qədər oxşardır. Afromontane bölgəsində (Cənubi Afrikadan Tanzaniyaya qədər) çoxalır və qışı Viktoriya gölünün şimalında keçirir. Bu quş dağlıq çəmənliklərdə çoxalır, yüksək yağıntılı və dalğalı əraziləri üstün tutur. Qışda isə kolluqlar və ağaclar olan açıq çəmənlikləri seçir. Yuva adətən yerə qazılmış bir dəliyin tavanına və ya yan tərəfinə yerləşdirilir. Təsvir Bu növ kiçik bir qaranquşdur, uzunluğu 18–25 sm arasındadır. Yetkin quşlar parlaq tünd metalik mavi rəngdədir və xüsusilə erkəklərdə uzun quyruq lələkləri diqqət çəkir. Quşlar lələklərini təmizləyərkən və xüsusilə cütləşmə zamanı bel və yan tərəflərində ağ lələklər görünür. Zəif işıqda mavi qaranquşlar demək olar ki, qara görünür və buna görə də çoxalma sahəsi boyunca rast gəlinən qara qaranquşlarla ("Psalidoprocne" növləri) qarışdırıla bilər. Cavan mavi qaranquşlar həyata qəhvəyi-boz rəngdə başlayır və yetişdikcə mavi rəng alır. Bu növ uçuş zamanı "bi-bi-bi-bi" kimi musiqi səsi çıxarır. Biologiya Mavi qaranquşlar kiçik, yumşaq bədənli milçəklər və digər buğumayaqlılarla qidalanır, onları havada tutur. Mavi qaranquşlar çoxalma sahəsinə sentyabrın sonunda gəlir və çökək çuxurların, yerqazan yuvalarının və köhnə mədən şaxtalarının içərisində palçıq və otdan fincan şəkilli yuva qurur. Mavi qaranquşların çoxalma sistemi tam olaraq başa düşülməsə də, bu növdə əməkdaşlıqla çoxalma geniş şəkildə qeydə alınmışdır. Yuvalar incə ot, heyvan tükü və ağ lələklərlə örtülür. Adətən üç ağ yumurta qoyulur. Dişi fərd tərəfindən 14 gün ərzində qızdırılır və balalar təxminən 22 gün ərzində qidalandırılır, sonra uçur. Uçduqdan sonra cavan quşlar bir neçə gün yuva ətrafında qalır, sonra yox olur. Əksər mavi qaranquşlar aprel ayında qışlama ərazilərinə qayıtmazdan əvvəl ikinci balalıq böyüdür. Təhlükələr Bu növ həm çoxalma, həm də qışlama ərazilərində yaşayış mühitinin məhv edilməsi səbəbilə "Təhlükədə" kimi təsnif edilmişdir. Hazırkı populyasiya təxminən 1,500–4,000 fərddir və azalmaqdadır.

İstinadlar

https://en.wikipedia.org/wiki/Blue_swallow

https://ebird.org/species/bluswa1

https://datazone.birdlife.org/species/factsheet/blue-swallow-hirundo-atrocaerulea

https://xeno-canto.org/species/hirundo-atrocaerulea

https://www.inaturalist.org/taxa/11897-Hirundo-atrocaerulea

https://datazone.birdlife.org/species/factsheet/blue-swallow-hirundo-atrocaerulea

https://animalia.bio/index.php/blue-swallow#google_vignette

https://app.birda.org/species-guide/24835/Blue_Swallow

https://www.southafrica.net/gl/en/travel/article/blue-swallows-of-kaapsehoop

https://theflacks.co.za/news/saving-the-blue-swallows/

Tarix : 14 fevral 2025