Mavi petrel ("Halobaena caerulea")-"Procellariidae" fəsiləsinə aid olan kiçik bir dəniz quşudur. Bu kiçik petrel "Halobaena" cinsinin yeganə növü. Prionlarla yaxından əlaqəlidir. Cənub Okeanı boyunca yayılmışdır, lakin yalnız Antarktika Konvergensiya zonasına yaxın bir neçə ada sahəsində çoxalır. Taksonomiya Mavi petrel ilk dəfə 1777-ci ildə alman təbiətşünası Georg Forster tərəfindən "A Voyage Round the World" kitabında təsvir edilmişdir. O, Ceyms Kukun Sakit okeana ikinci səyahətinə qoşulmuşdu. Forster mavi petrelə binominal ad verməmişdi, lakin 1789-cu ildə alman təbiətşünası Yohann Fridrix Gmelin Karl Linneyin "Systema Naturae" əsərini yeniləyərkən quşun qısa təsvirini daxil etdi, "Procellaria caerulea" binominal adını təqdim etdi və Forsterin kitabına istinad etdi. Mavi petrel indi 1856-cı ildə fransız təbiətşünası Şarl Lüsien Bonapart tərəfindən təqdim edilən "Halobaena" cinsinin yeganə növüdür. "Halobaena" adı qədim yunan dilində "dəniz" mənasını verən "hals, halos" və "addım atmaq" mənasını verən "bainō" sözlərinin birləşməsindən yaranmışdır. "Caerulea" epiteti latın dilində "mavi" mənasını verir. "Petrel" sözü Müqəddəs Pyotrdan və onun su üzərində gəzmə hekayəsindən törəmişdir. Bu, petrellərin qalxmaq üçün su üzərində qaçırmış kimi görünmə adətinə istinaddır. Növ monotipikdir: heç bir yarımnöv tanınmır. Mavi petrel "Procellariiformes" dəstəsinin üzvüdür. Bu dəstənin digər üzvləri ilə müəyyən ümumi xüsusiyyətlərə malikdir. Birincisi, yuxarı dimdiyə bağlanan burun keçidlərindən ibarət olan "narihorn"lara malikdir. "Procellariiformes" dəstəsinin dimdikləri 7 ilə 9 buynuz lövhə arasında bölünməsi ilə unikaldır. Həmçinin mədə yağı istehsal edir ki, bu da mum efirləri və trigliseridlərdən ibarətdir və qarın boşluğunda saxlanılır. Bu, yırtıcılara qarşı müdafiə vasitəsi kimi, həmçinin balalar və uzun uçuşlar zamanı yetkin fərdlər üçün enerji ilə zəngin qida mənbəyi kimi istifadə olunur. Nəhayət, burun keçidinin üstündə yerləşən duz vəzisinə malikdir ki, bu da çox miqdarda dəniz suyu içdiyi üçün bədənini duzdan təmizləyir. Burnundan yüksək duzlu məhlul ifraz edir. Təsvir Mavi petrelin lələkləri əsasən mavi-boz rəngdədir, üst qanadlarında, qanad uclarından uzanan tünd "M" formasında bir işarə var. Gözə çarpan qara başlığı və ağ yanaqları var. Aşağı hissəsi ağdır, yalnız boyun yanlarında tünd ləkələr var. Kvadrat şəkilli quyruğunun ucu ağdır. İncə qara dimdiyi var. Uzunluğu 26–32 sm, qanad aralığı 62–71 sm və çəkisi təxminən 200 qramdır. Yayılma və yaşayış mühiti Mavi petrel Cənub Okeanında, Cənubi Afrika, Avstraliya və Cənubi Amerikanın bəzi hissələrinə qədər yayılmışdır. Əsasən 47°-dən 56° Cənub enliyinə qədər olan dar bir zolaqda, Antarktika Qütb Cəbhəsinin hər iki tərəfində çoxalır. Subantarktik adalarda, məsələn Diego Ramires adaları, Krozet adaları, Kergelen adaları, Makkuori adası, Cənubi Georgiya, Prens Eduard adasında yuva qurur. 2014-cü ildə Cənub Atlantik Okeanının mərkəzində yerləşən Qof adasında (40° C, 10° Q) bir çoxalma koloniyası aşkar edilmişdir. Bu, onun məlum və adi çoxalma sahəsindən 700 km-dən çox şimaldadır. Burada çoxalma daha cənubdakı koloniyalara nisbətən daha gec baş verir, buna görə də kəşf yeni olsa da, bu, mütləq yeni bir yayılma sahəsi demək deyil. Qidalanma Mavi petrel əsasən krill, həmçinin digər xərçənglər, kiçik balıqlar, kalmarlar və bəzən həşəratlarla qidalanır. 6,2 metr dərinliyə qədər dalış edə bilər. Çoxalma Mavi petrel, "Procellariiformes" dəstəsinin bütün üzvləri kimi, kolonialdır və böyük koloniyalara malikdir. Yuva qurur və hər çoxalma cəhdi üçün bir yumurta qoyur. Hər iki valideyn təxminən 50 gün ərzində yumurtanı qızdırır və bala 55 gün sonra uçur. Skualar onların yumurtaları və balaları üçün əsas təhlükədir. Qorunma statusu Mavi petrel çox geniş yayılma sahəsinə və təxminən 3.000.000 yetkin quş populyasiyasına malikdir və buna görə "Beynəlxalq Təbiəti Mühafizə İttifaqı" (IUCN) tərəfindən "ən az narahatlıq doğuran növ" kimi qiymətləndirilmişdir.
https://ebird.org/species/blupet1
https://en.wikipedia.org/wiki/Blue_petrel
https://datazone.birdlife.org/species/factsheet/blue-petrel-halobaena-caerulea
https://www.nzbirdsonline.org.nz/species/blue-petrel
https://www.inaturalist.org/taxa/4200-Halobaena-caerulea
https://birdsoftheworld.org/bow/species/blupet1/cur/introduction
https://threatenedspecies.bionet.nsw.gov.au/profile?id=20312
https://avibase.bsc-eoc.org/species.jsp?avibaseid=68D6A13AE63C762C
https://xeno-canto.org/species/Halobaena-caerulea
https://animalia.bio/blue-petrel#google_vignette
Tarix : 14 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
