Mavi-döş arıyeyən ("Merops variegatus")- Mərkəzi Afrikada yayılmış bir quş növü. "Meropidae" ailəsinin üzvüdür. Bu ailənin bütün üzvləri görünüşcə oxşardır və əsasən "Hymenoptera" dəstəsindən olan həşəratlarla qidalanır. Təsvir Mavi-döş arıyeyən, "Merops variegatus", "Meropidae" ailəsinin bir sıra fiziki xüsusiyyətlərini nümayiş etdirir. Onun nisbətən böyük başı, qısa boynu, parlaq lələkləri, uzun əyri və incə dimdiyi və geniş qara göz zolağı var. M. variegatus 20-26 qram çəkiyə və 18-21 sm uzunluğa malikdir. Əsasən yaşıl rəngli bir quşdur, yaşıl tacı, yaşıl üst hissələri və açıq yaşıl-sarı alt hissələri var. Qanadlarının əsas lələkləri qırmızımtıl, ikinci dərəcəli lələkləri isə yaşıl rəngdədir və qara ucları var. Ümumilikdə qanadlarının ucları yuvarlaqdır, "Meropidae" ailəsinin köçəri növlərinin qanad ucları isə itidir. Quyruğunda on iki quyruq lələyi var, xarici lələklər qırmızımtıl, mərkəzi lələklər isə yaşıl rəngdədir. Quyruğunun alt hissəsində qara zolaq və ağ ucluq var. Bundan əlavə, quyruğu yüngül V formasındadır və ailənin digər üzvlərində olan quyruq "tellerləri" yoxdur. Mavi-döş arıyeyənin başı ailənin digər üzvlərindən bir sıra xüsusiyyətlərlə fərqlənir. Qara göz zolağının üstündə mavi zolaq, narıncı-qırmızı iris, ağ yanaq və parlaq sarı boğazı var. Oxşar növlər Kiçik arıyeyən və darçın-sinəli arıyeyən mavi-döş arıyeyənə çox oxşardır. Kiçik arıyeyən səs, davranış və yayılma baxımından oxşar olsa da, mavi-döş arıyeyəndən daha kiçikdir və nisbətən daha kiçik başı var. Bundan əlavə, kiçik arıyeyənin yanaqlarında mavi-döş arıyeyəndə olan ağ kənar yoxdur. Efiopiyada yaşayan darçın-sinəli arıyeyən də mavi-döş arıyeyən kimi qara maska və ağ yanağa malikdir. Lakin mavi-döş arıyeyən daha kiçikdir və daha parlaq yaşıl taca malikdir. Taksonomiya Mavi-döş arıyeyən "Meropidae" ailəsinin üzvüdür. Bu ailənin üzvləri davranış və morfologiya baxımından nisbətən oxşardır və "Coraciiformes" dəstəsi daxilində yaxşı müəyyən edilmiş bir ailədir. "Meropidae" Şərqi Asiya və ya Afrikada yaranmışdır və ilkin diversifikasiyasının böyük hissəsi Afrikada baş vermişdir. Yaşayış yeri və yayılması Mavi-döş arıyeyənlər Anqola, Zambiya, Tanzaniya, Uqanda, Konqo Demokratik Respublikası, Nigeriya və Kamerun kimi bir çox Mərkəzi Afrika ölkəsində tapılır. Bu ölkələrdə onlar göl sahillərindən tutmuş Konqo hövzəsinin sərhədlərindəki savanna otlaqlarına qədər müxtəlif yaşayış yerlərində rast gəlinir. Həmçinin bataqlıqlarda, otlu yamaclarında və papirus yataqlarında da qeydə alınıb. Lakin bu növ adətən açıq və rütubətli yaşayış yerləri ilə əlaqələndirilir. Davranış Səs və çağırışlar Bu növün oturma mahnısı qısa trillərdən ibarətdir: "pip", "tup-tup" və "trrip". Cütləşmə mahnısı isə daha genişdir: "turrp p’ti p’ti p’ti". Qidalanma "Meros" cinsinin üzvləri "Meropidae" ailəsinin digər üzvlərindən fərqli olaraq əsasən Hymenoptera dəstəsindən olan həşəratlarla qidalanır. Mavi-döş arıyeyənlərin qidasına müxtəlif həşərat növləri daxildir. Lakin qidanın böyük hissəsini bal arıları, çiçək arıları və Halictid arıları təşkil edir. Qalan hissəsi isə milçəklər, böcəklər, yarımsərtqanadlılar, çəyirtkələr və kəpənəklərlə tamamlanır. Çoxalma Mavi-döş arıyeyənlərin cütləşmə dövrü coğrafi yerləşməsindən asılı olaraq fərqli vaxtlarda baş verir. Şimal ərazilərində çoxalma fevral-mart aylarında, şərqdə oktyabr-dekabr aylarında, cənubda sentyabr-oktyabr aylarında, qərbdə isə avqust-sentyabr aylarında baş verir. Yuvalar otlu yamaclarda və ya eroziyaya uğramış göl sahillərində qazılır. Yuva 45-75 sm uzunluğunda bir tuneldən ibarətdir və 17-70 x 18-22 sm ölçülü yumurta kamerasına aparır. Yumurtalar inkubasiya zamanı döşənilməmiş yumurta kamerasında saxlanılır.
https://ebird.org/species/bbbeat2
https://en.wikipedia.org/wiki/Blue-breasted_bee-eater
https://datazone.birdlife.org/species/factsheet/blue-breasted-bee-eater-merops-variegatus
https://birdsoftheworld.org/bow/species/bbbeat2/cur/introduction
https://www.oiseaux.net/birds/blue-breasted.bee-eater.html
https://xeno-canto.org/species/Merops-variegatus
https://www.inaturalist.org/taxa/2192-Merops-variegatus
https://animalia.bio/blue-breasted-bee-eater
https://www.africanbirdclub.org/afbid/search/birddetails/species/937/35941
https://avibase.bsc-eoc.org/species.jsp?avibaseid=A90C512F3709AF94
Tarix : 14 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
