Matapan dəniz döyüşü (1717) - Osmanlı İmperiyası ilə Venesiya Respublikası arasında baş vermiş və Osmanlıların qələbəsi ilə nəticələnmiş bir dəniz döyüşü. Bu döyüş, I. Dünya Müharibəsindən əvvəlki dövrün mühüm hadisələrindən biridir və əsasən Venesiyanın dəniz gücünün zəifləməsinə və Osmanlı İmperiyasının bölgədəki mövqeyinin güclənməsinə səbəb olmuşdur. Tarixi kontekst Bu döyüşün səbəbləri, XVIII əsrin əvvəllərində Osmanlı İmperiyasının və Venesiya Respublikasının Aralıq dənizindəki müstəmləkə və ticarət maraqları ilə əlaqədardır. Venesiya, Osmanlıların Aralıq dənizindəki gücünü azaltmağa çalışarkən, Osmanlı İmperiyası isə öz sahələrini qorumağa və yeni ərazilər əldə etməyə çalışırdı. Venesiya, 1684-1699-cu illərdə Osmanlılardan ərazilər ələ keçirmiş və xüsusilə Peloponez və Adriatik dənizindəki yerini möhkəmləndirmişdi. Lakin, 1700-cü illərin əvvəllərində Osmanlı İmperiyası, Venesiya Respublikasına qarşı yeni bir hərbi kampaniya başlatmağa qərar verdi. Döyüşün xronologiyası Döyüş 1717-ci ilin 18-19 iyul tarixlərində Matapan yarımadasının cənub sahillərində baş verdi. Bu döyüşün tərəfləri Osmanlı donanması və Venesiya donanması idi. Venesiya donanması, adətən böyük bir ticarət donanması ilə tanınırdı, lakin Osmanlılar daha böyük və təcrübəli bir döyüş donanmasına sahib idilər. Osmanlı donanması Osmanlı donanmasının komandanı İbrahim Paşa idi. İbrahim Paşa, döyüş hazırlığı və taktikası ilə tanınırdı. Osmanlı donanması, 150 gəmi ilə döyüşə qatıldı və üstün təşkilatlanma və naviqasiya bacarıqları ilə böyük üstünlük əldə etdi. Venesiya donanması Venesiya donanması isə 70-80 gəmi ilə döyüşə qatıldı. Venesiya donanması, əsasən ticarət məqsədli gəmilərdən ibarət idi və buna görə də döyüşə hazır olmaqda çətinlik çəkirdilər. Venesiya donanmasının başında general Nikola Contarini var idi. Döyüşün gedişi Döyüş başlananda Osmanlı donanması, Venesiya donanmasını açıq dənizdə sıxışdırmağa başladı. Venesiyalılar ilkin döyüşdə müqavimət göstərsələr də, Osmanlıların üstün sayları və döyüş təcrübəsi, Venesiya donanmasını yavaş-yavaş geri çəkilməyə məcbur etdi. Osmanlılar, Venesiyanın hər bir bölməsini bir-birinə əzərək, onları təcrid edərək məğlub etməyə başladılar. Venesiya donanması, öz gəmilərini bir-birinə sıxışdırılaraq və çox sayda itki verərək geri çəkilməyə başladı. Döyüşün nəticələri Matapan Dəniz Döyüşü, Venesiya üçün böyük bir məğlubiyyətə səbəb oldu. Venesiya donanması ciddi itkilərə uğradı; çox sayda gəmi məhv edildi və ya Osmanlılara ələ keçirildi. Venesiya komandiri Nikola Contarini döyüş zamanı əsir alındı. Bu döyüş, Venesiya Respublikasının dənizdəki nüfuzunu ciddi şəkildə zədələdi və ona Aralıq dənizindəki mövqeyini qorumaqda çətinlik yaratdı. Osmanlı İmperiyası isə Aralıq dənizindəki dəniz hakimiyyətini bir daha təsdiqlədi və bölgədəki üstünlüyünü daha da möhkəmləndirdi. Venesiya, bu döyüşdən sonra daha çox ticarət və iqtisadi məsələlərə yönəldi, lakin dəniz müharibələrində artıq əvvəlki qədər təsirli ola bilmədi. Bu döyüş, eyni zamanda Osmanlıların dənizdəki gücünü qorumaqda nə qədər bacarıqlı olduqlarını göstərdi.

İstinadlar

https://dbpedia.org/page/Battle_of_Matapan

https://military-history.fandom.com/wiki/Battle_of_Matapan

https://snr.org.uk/the-two-battles-of-matapan-1717-and-1718/

https://suaalteza-domfilipe.casa/english-version/counts-of-rio-grande/battle-of-matapan/

https://threedecks.org/index.php?display_type=show_battle&id=105

Tarix : 9 fevral 2025

Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.