Marri Bukçin - Amerikalı sosial nəzəriyyəçi, filosof və ekoloq. 14 yanvar 1921-ci ildə anadan olub və 30 iyul 2006-cı ildə vəfat edib. O, sosial ekologiya və kommunalizm anlayışlarını inkişaf etdirərək ekoloji problemlərin sosial iyerarxiya və kapitalizmə bağlı olduğunu iddia edib. Anarxist və libertarian sosialist ideyalarını müasir ekoloji hərəkatla birləşdirib, iqlim böhranına qarşı yerli, demokratik həllər təklif edib. Bukçin 20-dən çox kitabın müəllifidir və onun ideyaları Rojava inqilabına da təsir göstərib. Erkən həyat və təhsil Marri Bukçin 14 yanvar 1921-ci ildə Nyu-Yorkun Bronks şəhərində Rusiyadan mühacirət etmiş yəhudi ailəsində doğulub. Atası Natan Bukçin və anası Roza Bukçin 1917-ci il inqilabından sonra ABŞ-a köçüb. Gəncliyində yoxsulluq içində böyüyüb və 9 yaşında Kommunist Gənclər Birliyinə qoşulub. Bronksda küçə nitqləri ilə marksizmlə tanış olub, lakin 1930-cu illərdə Stalin repressiyalarına etiraz olaraq kommunist hərəkatdan ayrılıb və anarxizmi qəbul edib. Rəsmi ali təhsili olmasa da, özünü marksist, anarxist və ekoloji ədəbiyyatla öyrədib. Karyera Bukçin 1940-cı illərdə avtomobil zavodlarında fəhlə kimi çalışıb və burada sinfi şüurun inkişafına şahid olub. 1950-ci illərdə “Our Synthetic Environment” (1962) kitabını yazaraq ekoloji problemləri kapitalizmlə əlaqələndirib—bu əsər Rachel Carson-un “Silent Spring”indən əvvəl nəşr olunub. 1964-cü ildə sosial ekologiya nəzəriyyəsini işləyib: təbiətin istismarı iyerarxik cəmiyyətlərin nəticəsidir və bu, yerli, bərabər icmalarla aradan qaldırıla bilər. “The Ecology of Freedom” (1982) kitabı bu ideyalarını sistemləşdirib. 1971-ci ildə Vermontda Ramapo Kollecində və Goddard Kollecində dərs deyib, sosial ekologiya institutunu qurub. 1980-ci illərdə kommunalizmi təklif edib—mülkiyyətsiz, birbaşa demokratiyaya əsaslanan icmalar ideyası. Bukçin anarxizmin fərdi qolundan uzaqlaşaraq kollektiv həllərə üstünlük verib. Onun ideyaları 2000-ci illərdə PKK lideri Abdullah Öcalan tərəfindən qəbul edilərək Rojava bölgəsində tətbiq olunub. 2004-cü ildə təqaüdə çıxıb, lakin yazmağa davam edib. Şəxsi həyat və miras Bukçin iki dəfə evlənib: ilk həyat yoldaşı Beatris Appelstayn (1951-1963) ilə bir oğlu və qızı olub, ikinci həyat yoldaşı Hetti Uol (1967-2006) ilə sakit həyat sürüb. Vermontun Börlinqton şəhərində yaşayıb, bağçılıq və gəzintilərlə məşğul olub. Ateist və sərt xarakterli olub, marksistlər və anarxistlərlə mübahisələri ilə tanınıb. Onun mirası sosial ekologiya və kommunalizmdir—ekoloji böhranın sosial köklərini vurğulayan bu ideyalar iqlim hərəkatına və yerli demokratiya təcrübələrinə təsir edib. 2006-cı ildə ürək çatışmazlığından vəfat edib, lakin onun düşüncələri müasir fəallıqda yaşayır.
https://www.britannica.com/biography/Murray-Bookchin
https://trise.org/2024/12/01/the-unique-contribution-of-murray-bookchin-to-political-thought/
https://www.currentaffairs.org/news/2023/05/introducing-murray-bookchin-the-extraordinary-originator-of-social-ecology
http://dwardmac.pitzer.edu/Anarchist_Archives/bookchin/bio1.html
https://encyclopedia.pub/entry/39350
https://pulitzercenter.org/stories/bizarre-and-wonderful-murray-bookchin-eco-anarchist
https://en.wikipedia.org/wiki/Murray_Bookchin
Tarix : 15 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
