Marengo döyüşü - Napoleon Bonapartın tarixindəki ən mühüm döyüşlərdən biri olub, onun hərbi liderlik bacarıqlarını göstərən əlamətdar hadisə. Döyüş, 1800-cü ilin 14 iyununda, İtaliyanın Marengo şəhəri yaxınlığında baş vermişdir. Döyüşün əsas səbəbi, Fransa ilə Avstriya İmperiyasının arasında davam edən güc mübarizəsi idi. Avstriya, 1797-ci ildə Napoleonun Fransa tərəfindən məğlub edilməsindən sonra İtaliyada gücünü yenidən qurmağa çalışırdı. Döyüşün əvvəlki şəraiti Napoleon Bonapart, 1799-cu ildə Fransa Respublikasının rəhbəri olduqdan sonra, Avstriya ilə sülh danışıqlarına başlamaq niyyətində olsa da, müharibənin davam etməsi zərurəti qarşısında öz hərbi əməliyyatlarını davam etdirdi. 1800-cü ilin əvvəllərində, Avstriya ordusu İtaliyada fəallaşmışdı. Napoleon, İtaliyanı yenidən fəth etmək məqsədilə bu müharibəyə girməyə qərar verdi və əmrindəki Fransız ordusu ilə, 1800-cü ilin mart ayında Alp dağlarını keçərək İtaliyaya daxil oldu. Bu əməliyyatın əsas məqsədi, Avstriya ordusunu məğlub edib, İtaliyada üstünlük əldə etmək və Napoleonun Fransa daxilindəki siyasi mövqeyini gücləndirmək idi. Napoleonun ordusu, ümumilikdə 22,000 əsgərdən ibarət idi, buna qarşı Avstriya ordusu isə 28,000 əsgərdən ibarət idi. Avstriya komandiri, General Jozef Alvinczi, Fransızları Italiyada təqib etməyə çalışırdı və bu, Marengo döyüşünə gətirib çıxaracaq bir qarşıdurma yaratdı. Döyüşün gedişatı Döyüşün 14 iyun 1800-dəki ilkin fazasında Avstriya ordusu Fransızlara üstünlük təşkil edirdi. Avstriya ordusu Fransızları Marengo yaxınlığında sıxışdırmağa başlamışdı. Napoleonun ordusu, bir çox əsgərini itirərək geri çəkilməyə başlamışdı. Avstriya ordusu, Fransızların məğlub olduğunu düşünərək hücumlarını daha da gücləndirdi. Lakin Napoleon, döyüşün məğlubiyyətə doğru getdiyini hiss edərək, əlavə qüvvələr göndərməyə qərar verdi. Fransızların ehtiyat qüvvələri, General Louis Desaixin komandasındakı 6,000 əsgərlə döyüşə daxil oldu. Desaixin ordusu döyüşə yetişəndə, Avstriya ordusunun liderliyi Fransızların məğlub olduğunu düşünərək tələsik bir şəkildə irəliləyirdi. Desaix, döyüşün taleyini dəyişmək üçün diqqətlə seçilmiş hərbi manevrlərlə Avstriya ordusunun əks istiqamətinə hücum etdi. Bu, Avstriya ordusunun düşməni tam olaraq məğlub etməyə yaxın olduğu bir an idi, lakin Fransız ehtiyat qüvvələrinin meydana çıxması və yaxşı koordinasiya edilmiş hücumları nəticəsində Avstriya ordusu geri çəkilməyə başladı. Döyüşün nəticələri Marengo döyüşü, Fransızlar üçün əsl bir qələbə oldu. Avstriya ordusu geri çəkilməyə məcbur oldu və Fransızlar Marengo ərazisində strateji üstünlük əldə etdilər. Bu döyüş, Napoleonun hərbi liderlik qabiliyyətini bir daha təsdiq etdi və onun İtaliyada mövqeyini möhkəmləndirdi. Bu qələbə həm də Fransa ilə Avstriya arasında sülh danışıqlarını başlatmağa gətirib çıxardı, çünki Avstriya artıq müharibəni davam etdirmək iqtidarında deyildi. Döyüşün Avstriya üçün strateji nəticələri də oldu. Onlar İtaliyadakı mövqelərini itirdilər və Napoleonun İtaliyada tam üstünlük əldə etməsinə imkan verdilər. Bu qələbə, Napoleonun Avropadakı gücünü artırdı və onu Fransada imperator olaraq qurulmasına yol açdı. Təsirlər və əhəmiyyət 1. Napoleonun gücü: Marengo döyüşü Napoleon Bonapartın hərbi lider kimi mövqeyini daha da gücləndirdi və onu Fransada siyasi baxımdan daha təsirli etdi. Bu döyüş, ona yalnız Fransa içində deyil, Avropada da əhəmiyyətli bir mövqe qazandırdı. 2. Avstriya İmperiyasının geriləməsi: Bu qələbə, Avstriyanın İtaliyada gücünü itirməsinə və Fransızlara qarşı olan mübarizələrində geriləməyə başlamasına səbəb oldu. Bu, Avstriya İmperiyasının Fransa ilə olan sülh danışıqlarına daha çox meylli olmasına gətirib çıxardı. 3. Sülh prosesi: Marengo döyüşü, Avstriya ilə Fransanın 1801-ci ildə “Luneville müqaviləsi”ni imzalamasına və 1802-ci ildə Paris sülhü ilə müharibənin sona çatmasına aparan yolda mühüm addım oldu. Yekun Marengo döyüşü, həm taktiki, həm də strateji baxımdan Napoleon Bonapartın əzəmətli liderlik keyfiyyətlərini nümayiş etdirdi. Fransızların qələbəsi, onun daha geniş bir Avropa imperiyasını qurma yolundakı ən əhəmiyyətli mərhələlərdən birini təşkil etdi.
https://www.britannica.com/event/Battle-of-Marengo
https://www.frenchempire.net/battles/marengo/
https://www.britannica.com/event/Napoleonic-Wars/The-Marengo-campaign
https://warfarehistorynetwork.com/article/napoleon-bonapartes-battle-of-marengo/
https://www.worldhistory.org/article/2245/battle-of-marengo/
https://www.napoleon-empire.org/en/battles/marengo.php
https://www.napoleon.org/en/magazine/places/marengo-2/
Tarix : 16 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
