Malta keçisi - Nisbətən kiçik ölçülü, yüksək süd məhsuldarlığı, yüksək çoxalma qabiliyyəti və isti iqlim şəraitinə uyğunlaşması ilə tanınan nadir bir südlük keçi növü. Mənşəyi Bu məşhur süd keçisi növü, ehtimal ki, Şərqi və Mərkəzi Aralıq dənizi regionundan, Kiçik Asiya və Yaxın Şərqə qədər uzanan ərazilərdən yaranmışdır. Adından da göründüyü kimi, bu növ Malta adasının adını daşıyır. Tarix Malta keçiləri Malta adalarında yüz illərdir məlumdur. 19-cu əsrdən etibarən bu növə aid sənədləşdirilmiş istinadlar mövcuddur. 1886-cı ildə Malta keçisi artıq Böyük Britaniyada Londonun kolonial sərgisində nümayiş etdirilirdi. 20-ci əsrin əvvəllərində keçi südünün "Brucella melitensis" bakteriyasının yayılmasında rolu məlum oldu və xüsusilə Malta keçiləri hədəfə alındı. Bütün yoluxmuş keçiləri müəyyən etmək və məhv etmək üçün sərt tədbirlər görüldü. Süd və qan aqqlütinasiya testlərində müsbət nəticə verən Malta keçiləri məhv edildi. 1906-cı ildə Malta keçi sahibləri, keçilərinin südündən nümunə götürülməsinə qarşı tədbir olaraq tətillər etdi. Bəzi kəndlərdə test edilən keçilərin 19%-i müsbət nəticə verdi. Eyni il xam keçi südünün istifadəsinə qarşı bir kampaniya başladıldı və bu kampaniya 1916-cı ilə qədər davam etdi. 1936-cı ilə qədər mağazalarda qaynadılmamış süd satışı qadağan edildi və 1939-cu ildə keçi sahiblərinin Valletta və digər şəhərlərdə küçələrdə keçilərini otararaq təzə süd satması qadağan edildi. Bütün bu amillər Malta adalarında Malta keçisi populyasiyasının davamlı və sürətli şəkildə azalmasına səbəb oldu. Xüsusiyyətlər Malta keçisinin xəzi adətən uzun və düz tüklüdür, lakin qısa da ola bilər. Xəz rəngləri ağ, boz, qara, açıq qəhvəyi və qırmızımtıl-qəhvəyi ola bilər. Rənglər ya təmiz, ya ləkəli, ya da baş və boyun bölgəsində xarakterik rəng naxışları ilə ola bilər. Bu keçilər adətən təbii şəkildə buynuzsuzdur, düz bir üz profili və ya yatay, yarı sallanan və ya ucları qıvrılmış uzun qulaqlara malikdir. İstifadə Malta keçisi qiymətli bir südlük növüdür. Südü xoşagəlməz bir "keçi" qoxusu və ya dadı olmadan xoş bir təəssürat buraxır. Maltada hal-hazırda ən çox yayılmış təcrübə, süddən ənənəvi pendirlər hazırlamaqdır. Bu pendirlər yerli olaraq "ġbejniet", "irkotta" və digər keçi pendirləri kimi tanınır. Siciliyada süddən "ricotta" və ənənəvi "caprino" pendirləri, o cümlədən PAT statusuna malik olan "Padduni" pendiri hazırlanır. Populyasiya Maltada Malta keçisi yeganə yerli keçi növüdür. 2024-cü ilə qədər Malta adalarında keçi populyasiyası 6.000 başdan aşağı düşmüşdür və yerli Malta keçisi növünün populyasiyası 1.000 başdan az olaraq qiymətləndirilir. Bundan əlavə, qalan Malta keçisi populyasiyası digər idxal edilmiş ticarət növləri ilə çarpazlaşdırma nəticəsində ciddi şəkildə təsirlənmişdir. İtaliyada Malta keçisi, İtaliyanın "Milli Qoyun və Keçi Yetişdiriciləri Assosiasiyası" (Associazione Nazionale della Pastorizia) tərəfindən nəsillik kitabı qeydə alınan səkkiz yerli keçi növündən biridir. Nəsillik kitabı 1976-cı ildə təsis edilmişdir. 1983-cü ildə İtaliyada Malta keçisi populyasiyası təxminən 70.000 baş idi, 2005-ci ildə isə bu say 40.000-ə qədər azalmışdır. 2013-cü ilin sonunda qeydiyyatdan keçmiş populyasiya 1.934 baş olmuşdur.
https://en.wikipedia.org/wiki/Maltese_goat
https://www.roysfarm.com/maltese-goat/
https://www.fondazioneslowfood.com/en/ark-of-taste-slow-food/maltese-goat/
https://www.fondazioneslowfood.com/en/ark-of-taste-slow-food/maltese-goat/
https://livestockoftheworld.com/Goats/Breeds.asp?BreedLookupID=821&SpeciesID=6
https://merillecotours.blogspot.com/2011/09/maltese-goat-breed.html
https://eng.agraria.org/goat/maltese.htm
https://asspnicosia.en.it/en/2023/01/09/maltese-2/
https://asspnicosia.en.it/en/2023/01/09/maltese-2/
https://www.farmow.com/breed/maltese-goat
https://www.nativebreed.org/maltese-goat/
https://tvmnews.mt/en/news/imports-60-goats-from-sicily-to-strengthen-indigenous-maltese-goats/
https://timesofmalta.com/article/maltas-hidden-treasures-when-the-british-empire-waged-war-on-the.914781
https://timesofmalta.com/article/save-maltese-goat-breeders-urge-government.1096846#:~:text=The%20population%20of%20indigenous%20goats,the%20breed%20as%20critically%20endangered.
Tarix : 23 yanvar 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
