Maks Nyuman - İngilis riyaziyyatçısı və kompüter alimidir, xüsusilə İkinci Dünya Müharibəsi zamanı tətbiq etdiyi riyazi və kompüter texnologiyaları ilə məşhurdur. O, Kriptologiya və kompüter elmi sahələrində mühüm töhfələr verib, xüsusilə Enigma şifrəsini qırmaqda oynadığı rolu ilə diqqət çəkib. Maks Nyuman həmçinin, müasir kompüter elminin inkişafında əhəmiyyətli bir fiqur olmuşdur və bu sahəyə olan töhfələri uzun müddət xatırlanır. Erkən dövrü və təhsili Maks Nyuman 1909-cu ildə İngiltərədə doğulmuşdur. O, Şeffild Universitetində riyaziyyat oxuyaraq təhsilini başa vurmuşdur. Daha sonra Nyuman Kembric Universitetində tədqiqat işlərinə başlamış və burada Alonzo Church və Alan Turing ilə birlikdə kompüter elminin inkişafına öz töhfələrini vermişdir. Karyerası və elmi töhfələri İkinci Dünya Müharibəsi zamanı Maks Nyuman Bletchley Parkda çalışaraq Enigma şifrəsini qırmağa kömək etmişdir. Bu layihə müharibənin gedişatına mühüm təsir göstərmiş və almanların gizli məlumatlarını oxumağa imkan vermişdir. Nyuman, bu dövrdəki işi ilə kriptanaliz və şifrələmə texnologiyaları sahəsində böyük irəliləyişlərə imza atmışdır. O, Alan Turing ilə sıx əməkdaşlıq edərək, dijital kompüterlərin istifadəsini inkişaf etdirmiş və bu alətlərin gələcəkdəki tətbiqləri üçün əsasları qoymuşdur. Maks Nyuman həmçinin kompüterlərin tətbiqi nəzəriyyəsi sahəsində də mühüm tədqiqatlar aparmışdır. O, kompüter proqramlaşdırma və ryazı prosesləri ilə əlaqədar bir çox nəzəriyyə irəli sürmüşdür və bu sahələrdəki əsas tədqiqatları müasir kompüter elmi üçün zəmin yaratmışdır. Liderlik və təsiri Maks Nyuman, həmçinin müasir kompüter elminin əsasında duran universal kompüter nəzəriyyəsi və proqramlaşdırma dillərinin inkişafına əhəmiyyətli töhfələr vermişdir. O, Manchester Universitetində bir neçə il kompüter elmi tədrisi aparmış və burada gənc tədqiqatçıların yetişməsinə yardım etmişdir. O, kompüterlərin mühüm nəzəriyyələrinin inkişafında və kompüter elminin tətbiqi sahələrində qabaqcıllardan biri hesab olunurdu. Nyumanın işləri müasir kompüter elminin təməllərini atmış və onun irəliləyişində əhəmiyyətli rol oynamışdır. O, həmçinin bu sahəyə olan tədqiqatçıların qarşısında yeni hədəflər və mövzular qoymuşdur.
https://history.computer.org/pioneers/newman-mha.html
https://mathshistory.st-andrews.ac.uk/Biographies/Newman/
https://bletchleypark.org.uk/wp-content/uploads/record_attachments/1861.pdf
https://cacm.acm.org/opinion/max-newman/
https://www.mub.eps.manchester.ac.uk/maths-student-blogs/2020/05/max-newman/
https://www.computinghistory.org.uk/det/59127/Max-Newman/
https://en.wikipedia.org/wiki/Max_Newman
Tarix : 13 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
