Luther Blissett - Adı 1994-cü ildən etibarən İtaliyada bir qrup yazıçı, sənətçi və aktivist tərəfindən istifadə edilən kollektiv təxəllüsdür. Bu ad, 1980-ci illərdə İngiltərədə "Watford" klubunda oynamış yamaykalı futbolçu Luther Blissettdən ilhamlanaraq seçilmişdir. Hərəkat, anonimlik, kollektiv yaradıcılıq və mədəni sabotaj anlayışlarına əsaslanmış və müxtəlif ədəbi, sənət və media layihələrində iştirak etmişdir. Luther Blissett layihəsinin mənşəyi və məqsədi 1994-cü ildə İtaliyanın Bolonya şəhərində bir qrup aktivist və yazıçı anonim şəkildə "Luther Blissett" adı altında fəaliyyət göstərməyə başladı. Onlar anonimliyi bir növ ictimai müqavimət vasitəsi kimi görürdülər və müəlliflik anlayışına meydan oxumağı hədəfləyirdilər. Bu hərəkat əsasən aşağıdakı məqsədləri güdürdü: Mediada yayılan yalan məlumatları ifşa etmək və dezinformasiyanı tənqid etmək Mədəniyyət istehsalının kollektiv və açıq olmasını təşviq etmək Senzuraya və intellektual mülkiyyətə qarşı çıxmaq Alternativ ədəbiyyat və sənət vasitəsilə sosial dəyişikliklərə təkan vermək Hərəkat üzvləri "Luther Blissett" adını öz üzərlərinə götürərək anonim şəkildə çıxış edir və fərdi tanınmadan çəkinirdilər. Ədəbi fəaliyyəti: "Q" romanı Luther Blissett adı ilə yayımlanan ən məşhur əsər "Q" romanıdır. 1999-cu ildə çap olunan bu roman, XVI əsrdə Avropada baş verən dini və siyasi inqilabları təsvir edir. Əsər tarix, din və inqilab mövzularını əhatə edir və Avropanın Protestant Reformasiyası dövründə cərəyan edir. "Q" romanı anonim və kollektiv şəkildə yazıldığı üçün müəlliflik hüquqları üzvlərin heç birinə aid edilməmiş və əsər müxtəlif dillərə tərcümə olunaraq beynəlxalq səviyyədə tanınmışdır. Kitab, subversiv (yəni cəmiyyətə qarşı çıxan) bir ruhda yazılmışdır və müasir kapitalist cəmiyyətin ideoloji strukturlarına qarşı tənqidi yanaşma təqdim edir. Luther Blissett layihəsinin təsiri və sonrakı inkişafı 2000-ci ildən sonra Luther Blissett adı altında fəaliyyət göstərən qrup öz fəaliyyətini dayandırdı, lakin onun bəzi üzvləri yeni bir yazıçılar qrupu olan Wu Ming (Mandarin Çin dilində "Adsız" mənasını verir) adı ilə yoluna davam etdi. Wu Ming qrupu, "Q" romanının üslubunu qoruyaraq yeni romanlar və layihələr üzərində işləməyə başladı. Luther Blissett layihəsi, anonim və kollektiv yaradıcı fəaliyyətin gücünü göstərən nadir nümunələrdən biridir. Onun təsiri, təkcə ədəbiyyatda deyil, həm də müasir incəsənət, aktivizm və media tənqidi sahələrində hiss olunur. Luther Blissett adı, 1990-cı illərin mədəni və ədəbi hərəkatlarından biri kimi yadda qalmış və anonim kollektiv yaradıcılığın simvoluna çevrilmişdir. "Q" romanı bu hərəkatın ən mühüm irsi kimi qalmaqda davam edir və onun ideyaları müasir mədəniyyət istehsalında və aktivist hərəkatlarda hələ də öz təsirini göstərir.

İstinadlar

https://en.wikipedia.org/wiki/Luther_Blissett

https://www.lutherblissett.net/

https://www.goodreads.com/author/list/36686.Luther_Blissett

https://www.transfermarkt.com/luther-blissett/rueckennummern/spieler/227996

https://www.theguardian.com/football/2024/nov/21/watford-send-support-to-luther-blissett-after-record-appearance-maker-taken-ill

https://furd.org/content/luther-blissett

https://www.goodreads.com/book/show/94034.Q

Tarix : 16 mart 2025