Lüdviq Heinrich Edler von Mizes — Avstriyalı iqtisadçı, filosof və Avstriya İqtisadiyyat Məktəbinin ən görkəmli nümayəndələrindən biri. O, sərbəst bazar iqtisadiyyatının müdafiəçisi, sosializmin iqtisadi hesablamalarının mümkünsüzlüyünü sübut edən nəzəriyyəçi və klassik liberalizmin əsas ideoloqlarından biri kimi tanınır. Həyatı Lüdviq von Mizes 1881-ci il sentyabrın 29-da Lemberg şəhərində (indiki Lviv, Ukrayna) yəhudi ailəsində anadan olmuşdur. Atası Artur Edler von Mizes mühəndis və dəmir yolu inşaatçısı, anası Adel Landao isə ailənin təhsilə önəm verməsində rol oynamışdır. Mizes Vyana Universitetində hüquq və iqtisadiyyat təhsili almış və 1906-cı ildə hüquq üzrə doktorluq dərəcəsi qazanmışdır. Onun akademik rəhbəri Yevgen von Böhm-Baverk olmuşdur. Mizes 1938-ci ildə Marqit Sereni ilə evlənmiş, lakin onların övladı olmamışdır. 1934-cü ildə nasist təhlükəsi səbəbindən İsveçrəyə, 1940-cı ildə isə ABŞ-a köçmüşdür. O, həyatının son illərini Nyu-Yorkda keçirmişdir. Karyerası Mizes 1909-1934-cü illərdə Vyana Ticarət Palatasında iqtisadçı kimi çalışmış və Avstriya iqtisadiyyatının stabilləşməsində rol oynamışdır. 1913-1934-cü illərdə Vyana Universitetində özəl dosent kimi dərs demiş, lakin rəsmi professorluq almamışdır. Onun məşhur özəl seminarları Fridrix Hayek, Qottfrid Haberler və Oskar Morqenştern kimi iqtisadçıları yetişdirmişdir. 1934-cü ildə Mizes Cenevrədəki Beynəlxalq Tədqiqatlar İnstitutunda professorluq etmiş, 1940-cı ildə ABŞ-a köçdükdən sonra Nyu-York Universitetində qonaq professor kimi fəaliyyət göstərmişdir (1945-1969). O, heç vaxt rəsmi akademik vəzifə almasa da, ideyaları qlobal miqyasda təsirli olmuşdur. Elmi töhfələri Mizesin ən böyük töhfəsi sosializmin iqtisadi hesablamalarının mümkünsüzlüyü haqqında nəzəriyyəsidir. 1920-ci ildə nəşr olunan “Sosializm cəmiyyətində iqtisadi hesablamalar” (Economic Calculation in the Socialist Commonwealth) məqaləsində o, qiymət mexanizmi olmadan resursların səmərəli bölüşdürülə bilməyəcəyini sübut etmişdir. Bu fikir sosializm tərəfdarları ilə uzunmüddətli mübahisələrə səbəb olmuşdur. Onun 1912-ci ildə yazdığı “Pul və kredit nəzəriyyəsi” (The Theory of Money and Credit) kitabı pulun dəyəri və iqtisadi dövrlər üzrə ilk ciddi təhlillərdən biridir. Mizes biznes dövrlərinin (boom-bust cycles) süni kredit genişlənməsindən qaynaqlandığını iddia etmiş və bu, Avstriya Biznes Dövrü Nəzəriyyəsinin əsasını qoymuşdur. Mizesin ən monumental əsəri “İnsan fəaliyyəti” (Human Action, 1949) iqtisadiyyatı insan davranışının təhlili kimi təqdim edir. O, burada “praxeologiya” – insan fəaliyyətinin elmi – anlayışını irəli sürmüşdür. Mizes hökumət müdaxiləsinə qarşı çıxaraq sərbəst bazarın üstünlüyünü müdafiə etmişdir.
https://mises.org/profile/ludwig-von-mises
https://www.investopedia.com/terms/l/ludwig-von-mises.asp
https://www.econlib.org/library/Enc/bios/Mises.html
https://www.britannica.com/money/Ludwig-Edler-von-Mises
https://iea.org.uk/publications/research/ludwig-von-mises-a-primer
https://oll.libertyfund.org/pages/mises-major-writings
https://en.wikipedia.org/wiki/Ludwig_von_Mises
Tarix : 15 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
