Leyləktaclı amazon (Amazona finschi) - Həmçinin "leyrək taclı tutuquşu", "Finş tutuquşu" və ya "Finş amazonu" kimi də tanınan, Meksikanın Sakit okean sahillərində endemik olan bir tutuquşu növü. Ümumi məlumat Bu quş yaşıl lələkləri, qırmızımtıl alın hissəsi və bənövşəyi-mavi tac və boyun rəngi ilə xarakterizə olunur. 2006-cı ildə "BirdLife International" tərəfindən bu növ "zəif" kimi təsnif edilmişdir. 2014-cü ildə isə "Beynəlxalq Təbiəti Qoruma Birliyi" (IUCN) tərəfindən "Təhlükə altında" statusuna yüksəldilmişdir. Bu quşun növ adı (finschi), alman təbiətşünası və kəşfiyyatçı Otto Finşin şərəfinə verilmişdir. Təsvir Yetkin leyləktaclı amazonların lələkləri əsasən yaşıl rəngdədir, alt hissələri sarımtıl və qara kənarlıdır. Alın hissəsi qırmızımtıl, boyun və tac hissəsi isə açıq mavi-leylak rəngdədir. Yanaxlar və qulaq örtükləri yaşıl-sarı rəngdədir və lələklərin kənarlarında qara xətt yoxdur. Birinci dərəcəli lələklər tünd mavi, ikinci dərəcəli lələklər isə yaşıl rəngdədir və tünd mavi uclara malikdir. Bundan əlavə, ilk beş ikinci dərəcəli lələyin kənarında parlaq qırmızı rəngli "speculum" var. Qanad örtükləri, uçuş lələklərinin alt hissəsi və quyruq yaşıl rəngdədir, quyruq ucları isə yanaxlar və qulaq örtükləri kimi sarımtıl rəngdədir. Dimdiyi, göz ətrafı halqaları və ayaqları açıq boz-qəhvəyi rəngdədir. Yetkin leyləktaclı amazonların gözləri qəhvəyi rəngdədir. Cavan leyləktaclı amazonlar yetkinlərdən görünüş etibarilə az fərqlənir. Əsas fərq ondadır ki, cavan fərdlərin gözləri tünd qəhvəyi rəngdədir, yetkinlərdə isə qəhvəyi rəng üstünlük təşkil edir. Bundan əlavə, cavan fərdlərin alın hissəsində daha az qırmızımtıl lələk var. Təxminən bir il sonra cavan fərdlər yetkinlərin xüsusiyyətlərini qazanmağa başlayır. Yayılması və yaşayış mühiti Leyləktaclı amazonun endemik yayılma sahəsi Meksikanın Sakit okean sahilləri boyunca uzanır: cənub-şərqi Sonora və cənub-qərbi Çihuahudan cənubi Oaxakaya qədər. Sinaloa və şimali Nayarit ərazilərində bu quş 375 metrdən yuxarı yüksəkliklərdə tapılır; cənubi Nayaritdən başlayaraq dəniz səviyyəsinə qədər enir və bu yayılma Halisko və Oaxaka boyunca davam edir. Leyləktaclı amazonun təbii yaşayış mühiti tez-tez təhlükə altındadır. Populyasiyanın azalması demək olar ki, bütün təbii yaşayış ərazilərində qeydə alınmışdır. Məlumatlar və yerli sakinlərin hesablamaları əsasında, "Amazona finschi" populyasiyasının yaşayış mühitinin itirilməsi səbəbindən 20% azaldığı müəyyən edilmişdir. Cənubi Kaliforniyada, xüsusilə San Qabriel Vadisi və Oranj Kauntidə təxminən 100 fərddən ibarət artan bir populyasiya müşahidə edilir. Bu artım həmçinin keçmiş illərə nisbətən daha dəqiq populyasiya ölçmə metodları ilə də əlaqədar ola bilər. Bu populyasiyalar tez-tez yaşayış məntəqələrində, bəzən isə qırmızıtaclı tutuquşları ilə birlikdə yerli iynəyarpaqlı meşələrdə və ya qeyri-yerli bitkilərdə yuva qurur.
https://en.wikipedia.org/wiki/Lilac-crowned_amazon
https://ebird.org/species/licpar
https://lafeber.com/pet-birds/species/lilac-crowned-amazon/?srsltid=AfmBOopFCpdaLqAiJVILYY5WgANglJqYtVKvHxbpi76-SsAE323P13bu
https://datazone.birdlife.org/species/factsheet/lilac-crowned-amazon-amazona-finschi
https://xeno-canto.org/species/Amazona-finschi
https://www.allaboutbirds.org/guide/Red-crowned_Amazon/species-compare/
https://birdsoftheworld.org/bow/species/licpar/cur/introduction
Tarix : 11 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
