Laon döyüşü - 1814-cü ilin martında, Napoleondan sonra Fransa İmperatorluğunun sonunun yaxınlaşdığı dövrün ən mühüm döyüşlərindən biri. Bu döyüş, Napoleonun müdafiə xəttinin zərbə altında olduğu və Koalisiya qüvvələrinin Fransanın dərinliklərinə doğru irəlilədiyi dövrə təsadüf edir. Döyüş Laon şəhərinin yaxınlığında, Fransanın şimal-şərqində yerləşən Aisne bölgəsində baş verdi. Səbəblər 1814-cü ilin əvvəlində, Napoleon Fransanı müdafiə etmək üçün böyük çətinliklərlə üzləşirdi. Altı Millət Koalisiyası (Böyük Britaniya, Prussiya, Avstriya, Rusiya, İspaniya və Portuqaliya) Napoleonun Fransa üzərindəki hakimiyyətini sona çatdırmağa qərar vermişdi. Napoleon, 1812-ci ildə Rusiyadakı məğlubiyyətindən sonra Fransaya doğru çəkilməyə başlamışdı, ancaq o, bu dövr ərzində düşmən qüvvələrinə qarşı davamlı olaraq müqavimət göstərmişdi. Laon döyüşü, Fransa ərazisindəki ən böyük hərbi əməliyyatlardan biri idi və Koalisiyanın Fransaya son hücumunun bir hissəsi idi. Gedişat Döyüş, 9-10 mart 1814-cü il tarixlərində baş verdi və Napoleonun Fransada həyata keçirdiyi son böyük müdafiə cəhdi olaraq tarixə düşdü. Koalisiya qüvvələri, şimal-şərqdən Fransa sərhədinə yaxınlaşaraq Laon şəhərini əhatə etdilər. Laon şəhəri strateji baxımdan əhəmiyyətli idi, çünki şəhər, müttəfiq qoşunları Fransanın mərkəzinə doğru irəliləmək üçün ideal bir mövqe təqdim edirdi. Napoleon, Laon döyüşü zamanı, ümumilikdə 30,000-dən 35,000-ə qədər qoşunu ilə müdafiə təşkil etmişdi. Müttəfiq qüvvələr isə çoxsaylı idi, onların təxmini sayı 90,000 ətrafında idi. Koalisiyanın qoşunları, əsasən, Prussiya, Rus və Avstriya ordularından ibarət idi. Napoleonun döyüş taktikası, onu əvvəlki döyüşlərdə də uğurlu edən çevik hərəkət etmə və yerli üstünlüklərdən istifadə etmə idi. Lakin Laon döyüşündə, müttəfiq qüvvələr Napoleonun hərəkətlərinə qarşı daha yaxşı uyğunlaşmış və üstünlük əldə ediblər. Bu döyüş, Koalisiya qüvvələrinin ciddi üstünlüyü ilə nəticələndi. Döyüşün detalları Napoleon, Laon döyüşündə müxtəlif taktikalardan istifadə etməyə çalışdı. O, müttəfiqlərin irəliləyişini yavaşlatmaq üçün sürətli hücumlar təşkil etdi, lakin müttəfiqlərin qoşunlarının çoxluğu və yaxşı təşkilatlanmış hücumları qarşısında müdafiəni saxlaya bilmədi. Koalisiya qüvvələri Laon şəhərinə yaxınlaşdı və şəhər ətrafında Napoleona qarşı ciddi hücumlar başlatdı. Napoleon şəhəri və ətrafını qorumağa çalışdı, amma onun qoşunları müttəfiq qüvvələrinə qarşı müqavimət göstərməkdə çətinlik çəkdi. Laon döyüşündə xüsusilə Prussiya və Rusiya qoşunları əsas rol oynadılar. Döyüşün ən çətin anları, Napoleonun qoşunlarının geri çəkilməyə başladığı və şəhərdən uzaqlaşmağa məcbur olduğu vaxtlarda yaşandı. Nəticələr Laon döyüşü Napoleonun üçün uğursuzluqla nəticələndi. Müttəfiq qoşunları döyüşün sonunda şəhəri ələ keçirdilər və Napoleonun müdafiəsi qırıldı. Bu döyüş, Koalisiyanın Fransanın mərkəzinə doğru irəliləməsini təmin etdi və Napoleonun Fransa daxilindəki hakimiyyətini təhlükəyə atdı. Laon döyüşünün nəticəsi, Napoleonu artıq təslim olmağa yaxınlaşdırdı. Döyüşün baş verməsindən bir neçə həftə sonra, 1814-cü ilin aprelində Napoleon taxtdan imtina edərək Elba adasına sürgünə göndərildi. Laon döyüşü, Napoleonu Fransa içindəki müqavimətini qıran və Koalisiyanın qələbəsinə gedən yolda mühüm bir mərhələ oldu. Döyüşün əhəmiyyəti Laon döyüşü Napoleonun Fransada son dəfə ciddi müqavimət göstərdiyi bir döyüş kimi tarixə keçdi. Bu döyüş, Napoleonun döyüş strategiyalarının artıq keçmişin geridə qaldığını göstərdi. Döyüş həmçinin Napoleonu çətin vəziyyətə salan Koalisiya qüvvələrinin gücünü və təşkilatçılığını da göstərdi. Bu döyüşün əhəmiyyəti, Napoleonun hakimiyyətinin sonunu hazırlayan bir mərhələ olması ilə yanaşı, həm də Fransanın gələcəyi üçün yeni bir dövrün başlanğıcını işarələyir. Laon döyüşü, Napoleondan sonra Fransa üçün yeni bir siyasi şəraitin və Avropada Napoleondan sonra qurulacaq yeni balansın təməlini qoydu.
https://www.napoleon-empire.org/en/battles/laon.php
https://www.lovecpokladu.cz/en/home/9-3-1814-battle-of-laon-7906
https://omniatlas.com/maps/europe/18140309/#google_vignette
https://warandsecurity.com/2014/03/10/the-battle-of-laon-9-10-march-1814/
https://www.frenchempire.net/battles/laon/
https://battlefieldanomalies.com/napoleonic-wars/the-battle-of-laon/
https://en.topwar.ru/239076-bitva-za-franciju-shturm-laona.html
https://napoleonguide.com/battle_laon.htm
Tarix : 8 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
