Kuleşov effekti - Kino və video montajında bir kadrın digər bir kadrla birləşdirildiyi zaman, izləyicinin bu kadrlar arasında bir əlaqə yaratmağa meylli olduğunu göstərən psixoloji fenomen. Bu effekt, sovet rejissoru Lev Kuleşov tərəfindən 1920-ci illərdə kəşf olunmuşdur. Mahiyyəti Kuleşov effekti, bir kadra verilən mənanın, onun qarşısındakı və ya ardınca gələn kadra bağlı olaraq dəyişə biləcəyini göstərir. Kuleşov, bir aktyorun üz ifadəsini eyni şəkildə təkrarlayaraq, müxtəlif təsvirlərlə birləşdirərək, izləyicilərin həmin aktyorun emosional vəziyyətini dəyişən kontekstdə fərqli şəkildə qəbul etmələrini nümayiş etdirdi. Məsələn, bir aktyor sadəcə boş bir şəkildə üzünü göstərərkən, onun üz ifadəsi müxtəlif ardıcıl şəkillərlə (kədərli bir uşağın, bir çiçəyin və ya bir cəsədin görüntüsü ilə) montajlandığında, izləyici bu üz ifadəsinin həmin konkret obyektlərə qarşı fərqli emosional reaksiyalar göstərdiyini hiss edir. Kuleşov effekti kino sənətində montajın nə qədər güclü bir vasitə olduğunu, izləyicilərin kontekstə görə hadisələri necə mənalandırdıqlarını və montajın vasitəsilə hekayənin necə qurulacağını göstərir. Bu effektin əhəmiyyəti, kino rejissorlarının və montajçılarının hekayənin emosional və psixoloji təsirini gücləndirmək üçün montaj vasitələrindən necə istifadə edə biləcəyini göstərir. Əhəmiyyəti 1. Emosional manipulyasiya: Montajla kadrlar arasındakı əlaqə, izləyicilərin duyğusal reaksiyalarını manipulyasiya etməyə imkan verir. Məsələn, sadə bir üz ifadəsi və ardıcıl təsvirlər vasitəsilə izləyicilərin qəzəb, kədər, sevinc və ya qorxu hisslərini yaratmaq mümkündür. 2. Naratologiyanın qurulması: Hekayə quruluşunda və personajların inkişafında çox əhəmiyyətlidir. Montajda kadrların ardıcıl seçilməsi ilə izləyicinin hadisələri necə qəbul etməsi və anlamaq istiqamətində böyük təsir yaradır. Bu, xüsusilə qeyri-xətti və çoxşaxəli hekayə strukturlarında effektiv olur. 3. İzleyici təxəyyülünün işə salınması: Film yaratmaqda izləyicinin təxəyyülünü cəlb etmək məqsədini güdür. Gözlə görünənlərdən əlavə, montajla ona digər mənalar və hisslər qazandırmaq mümkündür. Beləliklə, filmdə nə göstərildiyi deyil, daha çox necə göstərildiyi və aradakı əlaqələrin necə qurulduğu əhəmiyyətli olur. 4. Film sənətinin inkişafı: Kino sənətinin texniki tərəfini inkişaf etdirdi və rejissorların və montajçılarının öz işlərini daha strateji və düşünülmüş şəkildə qurma imkanını verdi. Bu, film sənətində montajın tamamilə yeni bir mərhələyə keçməsini təmin etdi.
https://www.nfi.edu/kuleshov-effect/
https://www.studiobinder.com/blog/kuleshov-effect-examples/
https://www.movementsinfilm.com/blog/2021/3/7/what-is-the-kuleshov-effect
https://www.researchgate.net/publication/267367534_The_Kuleshov_Effect_and_the_Death_of_the_Auteur
Tarix : 11 yanvar 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
