Koronel döyüşü (1914) - Birinci Dünya Müharibəsi zamanı baş vermiş və Almaniyanın müasir dövr dəniz müharibəsindəki ilk böyük qələbəsi sayılan bir dəniz döyüşü. Döyüş, 1 noyabr 1914-cü ildə Çili sahillərindəki Coronel şəhəri yaxınlığında, Almaniya və Böyük Britaniya donanmaları arasında baş vermişdir. Döyüşün səbəbləri Birinci Dünya Müharibəsinin başlanğıcı ilə birlikdə, Böyük Britaniya və Almaniya arasında dəniz üstünlüyü mübarizəsi davam edirdi. Almaniya, dünyadakı böyük dəniz yollarını bloklamaq və ticarətə zərər vermək məqsədilə ticarət gəmilərinə hücum edəcək donanma əməliyyatları həyata keçirməyə başladı. Böyük Britaniya isə Almaniyanın bu fəaliyyətlərinə qarşı öz donanmasını səfərbər edərək təhlükəni aradan qaldırmağa çalışırdı. Döyüşün gedişi Koronel döyüşündə əsas qarşıdurma, Alman Donanmasının Amiral Maximilian von Spee rəhbərliyindəki donanması ilə, Böyük Britaniya Donanmasının Amiral Christopher Cradock rəhbərliyindəki qüvvələri arasında baş verdi. Alman donanması, SMS Scharnhorst və SMS Gneisenau kimi iki əsas döyüş gəmisi ilə birlikdə, Böyük Britaniya donanmasının çoxlu sayda kiçik gəmisinə qarşı mübarizə aparırdı. Böyük Britaniya donanması, öncəki döyüşlərdə üstünlük əldə etmiş Alman donanmasını Çili sahillərindəki Coronel şəhəri yaxınlarında tapdı. Alman donanması, daha təcrübəli və daha güclü gəmi ilə Britaniya donanmasını gözlənilmədən məğlub etdi. Alman donanması, Britaniya gəmilərinə ciddi zərbələr endirərək, SMS Scharnhorst və SMS Gneisenau ilə böyüklük baxımından üstünlük qazanmış oldu. Nəticə Koronel döyüşü, Almaniya donanmasının Böyük Britaniya donanmasını məğlub etdiyi nadir bir döyüş olaraq tarixi önəm daşıyır. Britaniya donanması, böyük zərərlər gördü; HMS Good Hope və HMS Monmouth kimi iki böyük döyüş gəmisi batdı, bu da çox sayda Britaniya əsgərinin həyatını itirməsinə səbəb oldu. Almaniya, bu döyüşlə, bir tərəfdən öz donanmasının gücünü göstərmiş, digər tərəfdən isə müttəfiqləri olan digər ölkələrə qarşı müsbət mənada təbliğat yaratmış oldu. Sonrakı təsirlər Koronel döyüşü, müharibənin ilk dəniz uğurlarından biri olsa da, Almaniya üçün qısa müddətli bir üstünlük təmin etdi. Britaniya, döyüşdəki məğlubiyyəti dərindən hiss edərək, Almaniyanın donanmasını izləmək üçün güclü gəmilər göndərdi. Döyüşün qisası, bir neçə həftə sonra, Falkland Adaları döyüşü (1914) ilə alındı. Britaniya donanması, Almaniya donanmasını orada məğlub edərək, döyüşün nəticələrini dəyişdi. Koronel döyüşü, həm dəniz müharibələri tarixində, həm də Birinci Dünya Müharibəsinin gedişində mühüm bir mərhələ təşkil etdi.
https://www.thecanadianencyclopedia.ca/en/article/battle-of-coronel
https://www.britishbattles.com/first-world-war/battle-of-coronel/
https://www.firstworldwar.com/battles/coronel.htm
https://www.britannica.com/event/Battle-of-Coronel
https://www.awm.gov.au/collection/E84732
Tarix : 8 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
