Kokos tiranı (Nesotriccus ridgwayi)-həmçinin Kokos milçəkqapanı kimi tanınan, "Tyrannidae" fəsiləsinin "Elaeniinae" yarımfəsiləsinə aid, tiran milçəkqapanları qrupuna daxil olan bir quş növü. Taksonomiya və sistematika Kokos tiranı monotipik növ kimi qəbul edilir. Bununla belə, 2016-cı ildə dərc edilmiş bir tədqiqat onun siçan rəngli tirançığın yarımnövü kimi qəbul edilməsini təklif edir. Bu növ sonradan şimal siçan rəngli tiranı (N. incomtus) və cənub siçan rəngli tiranı (N. murinus) kimi ayrılmışdır. Təsvir Kokos tiranı təxminən 11 sm uzunluğunda və 11 qram ağırlığındadır. Erkək və dişi fərdlər eyni lələk örtüyünə malikdir. Yetkin fərdlərin başının üstü boz-zeytun rəngdən tünd qəhvəyi-zeytun rənginə qədər dəyişir, bir qədər açıq supercilium və yanaqları var, göz boyunca isə nazik tünd xətt var. Üst hissələri boz-zeytun rəngdən tünd qəhvəyi-zeytun rənginə qədər dəyişir. Qanadları tünd rəngdədir, uçuş lələklərinin kənarları və örtüklərinin ucları solğun sarımtıl rəngdədir; bu örtüklər iki qanad zolağı kimi görünür. Quyruğu tünd rəngdədir. Boğazı və alt hissələri açıq sarımtıl rəngdədir, döşündə qəhvəyi və ya zeytun çalarlı rəng var. Hər iki cinsin gözləri tünd qəhvəyi rəngdədir, uzun və geniş dimdiyi var, üst çənəsi qəhvəyi və ya qara, alt çənəsi açıq rəngdədir və tünd ucu var. Ayaqları və dırnaqları tünd boz rəngdədir. Cavan fərdlər yetkinlərdən daha qəhvəyi rəngdədir və qanad zolaqları sarımtıldan darçını rənginə qədər dəyişir. Yayılması və yaşayış mühiti Kokos tiranı yalnız Kokos adasında tapılır, bu ada siyasi cəhətdən Kosta-Rikaya aiddir, lakin Sakit okeanda materikdən təxminən 550 km məsafədə yerləşir. Subtropik və tropik həmişəyaşıl meşələrin kənarlarında və daxilində, ikinci dərəcəli meşələrdə, kolluqlarda və bataqlıq ərazilərdə yaşayır. Dəniz səviyyəsindən təxminən 575 metr yüksəkliyə qədər olan ərazilərdə rast gəlinir. Hərəkət Kokos tiranı il boyu qalıcı quşdur. Qidalanma Kokos tiranı əsasən buğumayaqlılarla qidalanır, lakin bəzən meyvələri də qidasına daxil edir. Sıx bitkilikdə kifayət qədər yüksəkdə qidalanır. Əsasən oturduğu yerdən yuxarıya doğru uzanaraq yarpaqlardan ovunu tutur; həmçinin oturduğu yerdən yemək toplayır, qısa müddətə havada asılı qalaraq yemək toplayır və uçuş zamanı ovunu tutmaq üçün sıçrayışlar edir. Çoxalma Kokos tiranı yanvar və aprel ayları arasında çoxalır. Hər iki cins yuva qurur, bu yuva bitki liflərindən və göbələk rizomorfundan hazırlanmış açıq bir qab şəklindədir və daxili hissəsi lələklərlə örtülüdür. Xarici hissəsi tez-tez hörümçək yumurta kisələri ilə örtülür. Adətən ağacın yuxarı hissəsində, yer səviyyəsindən 10-25 metr yüksəklikdə budaqlara və sarmaşıqlara möhkəm şəkildə bərkidilir. Yuva adətən bir yumurta ilə dolu olur və yalnız dişi kürtləyir. Kürtləmə müddəti, uçma müddəti və valideyn qayğısının detalları məlum deyil. Status "IUCN" Kokos tiranını "zəif" (Vulnerable) kimi qiymətləndirib. Çox kiçik yayılma sahəsinə malikdir; təxminən 6000-15,000 yetkin fərddən ibarət populyasiyasının sabit olduğu güman edilir. "Siçanlar və pişiklər potensial yırtıcılardır, vəhşi marallar, donuzlar və keçilər uyğun yaşayış mühitini otlayır. Xüsusilə donuzlar yerli meşələrin alt mərtəbəsini və alt bitkilərini məhv edir və meşə regenerasiyasını maneə törədir." Turizmdən yaranan narahatlıq da nisbətən kiçik bir narahatlıq mənbəyidir. Ada milli parkdır və daimi yaşayış yoxdur, meşə örtüyü əsasən sağlam qalır. Bununla belə, təqdim edilmiş məməlilərin populyasiyasını nəzarət etmək üçün heç bir səy göstərilmir.
https://ebird.org/species/cocfly1
https://en.wikipedia.org/wiki/Cocos_tyrannulet
https://datazone.birdlife.org/species/factsheet/cocos-tyrannulet-nesotriccus-ridgwayi
https://avibase.bsc-eoc.org/species.jsp?avibaseid=A0091FEC8A57A398
https://www.oiseaux.net/birds/cocos.tyrannulet.html
https://birdsoftheworld.org/bow/species/cocfly1/cur/introduction
https://birdsoftheworld.org/bow/species/cocfly1/cur/introduction?lang=es
https://dibird.com/species/cocos-tyrannulet/
Tarix : 22 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
